Be: Kur’an da her surenin ilk ayeti bir kavle göre ’besmele’ ise, her sure ’be’ ile baslar.
Besmele’siz başlayan Berâe (Tevbe) suresi de yine besmelesizliğine rağmen ’be’ ile başlar.
Yani, Kur’an’da ’be’siz başlayan sure yoktur.

Şer’iyye(t): Din yoluna uygun olma. Kanun ve nizamlara muvafık bulunma.


/"Be" ayıltır ayyaş ilhamı/


SABİHA KÜÇÜKTÜFEKÇİ HANIMIN YORUMUNDAN

`Dediler ki; ilimlerin hepsi ‘Be’ harfindedir. Yani olan benim ismimle var oldu, olacakta yine benimle olur. Öyleyse alemlerin varlığı benim varlığımla kaimdir. Benden başkasının hakiki varlığı yoktur. Ancak ismi ve mecaz varlığı vardır demektir. Tasavvuf ehlinin ‘Baktığım her şeyde ancak Allah’ı gördüm’ sözünün manası budur. Peygamberimiz (s.a.v.)’in ‘Zamana sövmeyin. Zira zaman, Allah’ın kendisidir’ hadis-i şerifinin manası da bu kabildendir.`
Basta Hazreti Ali (r.a.)) Efendimiz, Celcelutiye kasidesine soyle baslar :

"Bede’tü biBismillahi...
Mevlana Celaleddin’in farsca kaleme aldigi Mesnev-i Serif’in o dillere destan "Dinle neyden ki sikayet etmede" seklindeki ilk beytinin farscasi da "Bisev in ney..." diye baslar.


Risale-i Nurun Birinci Söz’u ise, hem Besmele’ye dairdir, hem de Besmelenin ’be’sindeki bu incelige riayet etmekten geri kalmaz :

Birinci Söz
"Bismillah her hayrin basidir
Biz dahi basta ona baslariz.
Bil, ey nefsim, su mubarek kelime, Ilsam nisani oldugu gibi, butun mevcudatin lisan-i haliyle vird-i zebanidir.
Bismillah ne buyuk, tukenmez bir kuvvet, ne cok, bitmez bir bereket oldugunu anlamak istersen, su temsili hikayecige bak, dinle."



KUR’ANIN ‘BE’ İLE BAŞLAMASININ HİKMETİ

`Eğer, ‘Allah Teala’nın kitabına ‘BE’ harfi ile başlamasının ve bu harfi diğer harflere, özelliklede ‘Elif’e tercih etmesinin –zira ‘isim’den ‘elif’ harfi düşmüş, yerine ‘Be’ getirilerek ( ِبِسْمِ ) olmuştur- sırrı ve hikmeti nedir?’ dersen, bunun cevabı şudur :
Allah’ın Kur’ana ‘Be’ harfi ile başlamasının on manası vardır:

Birincisi: ‘Elif’ de yükseklik, kibirlilik ve uzunluk vardır. ‘Be’ de ise, kırıklık, tevazu ve düşüklük vardır. ‘Kim Allah için tevazu gösterirse Allah onu yükseltir’.

İkincisi : ‘Be’ de ilsak –ulaştırma, kavuşturma- manası vardır. Diğer harfler, özellikle de kati harflerinden ‘Elif’ böyle değildir.

Üçüncüsü : ‘Be’ harfi hep meksür (esreli) dür. ‘Be’ de kesre ile suret ve manada inkisar olunca, Allah Teala’nın huzurunda olma şerefini bulur. Hadis-i Kudside Allah Teala ; ‘Ben, kalpleri benim için kırık olanların yanında olurum’ buyurmuştur.

Dördüncüsü : Zahirde ‘Be’ de düşüklük ve kırıklık vardır. Hakikatte ise, himmetin yüceliği ve derece yüksekliği vardır. Bu da sıddıkların sıfatlarındandır. ‘Elif’ de ise bunun tersi vardır. ‘Be’ nin derecesinin yüksekliği ona nokta verilmesiyledir. ‘Elif’ in bu derecesi yoktur. Himmetinin yüceliği de ona noktalar arz edilince sadece bir noktayı kabul etmiştir ki; hali ancak bir sevgiliyi kabul edip sevenin hali gibi olsun.

Beşincisi : ‘Be’ de Hakkın yakınlığını isteme hususunda sadakat vardır. Zira noktalı olma derecesini elde ettiğinde, noktayı ayağının altına almış, onunla iftihar etmemiş, öğünmemiştir. ‘Cim’ ile ‘Ye’ nin noktalarının altta olması bu kaideyi bozmaz. Çünkü onların noktaları harflerin ilk yapısında altta değil ortadadır. Ancak başka bir harfe bitişik olduklarında noktaları altta olur ki; ‘Hı’ ve ‘Te’ harfleriyle karıştırılmasın. ‘Be’ harfi ise tek başına da olsa, başka bir harfe bitişik de olsa noktası hep alttadır.

Altıncısı : ‘Elif’ illet harfidir, ‘Be’ değildir.

Yedincisi : ‘Be’ manada metbu (kendisine uyulan) olan tam bir harftir. Her ne kadar harflerin sıralanışında ‘Elif’ ten sonra olması itibariyle görünüşte tabi olsa bile. Zira ‘Elif’, ‘Be’ nin lafzına göre ‘Be’ ye tabi olur. ‘Be’ ise ‘Elif’e tabi olmaz. Metbu mana itibariyle daha kuvvetlidir.

Sekizincisi : ‘Be’ başkasında tasarruf sahibi amil bir harftir. Böylece kendisiyle başlamanın uygun olduğunun kadri ve kudreti açıktır. ‘Elif’ amil olmadığından böyle değildir.

Dokuzuncusu : ‘Be’ kendi sıfatlarında kamil bir harftir. Çünkü, ilsak, istiane ve izafe için olup kendine tabi olan ismi cer ederek meksur kılması, kendi sıfatı ile mevsuf olması itibariyle başkasını tamamlayan, kemale erdiren bir harftir. ‘Be’ nin tevhit ve irşatla başkasını kemale erdirmede kudret ve yüceliği vardır. Hz. Ali (k.v.) efendimiz bu hususa : ‘Ben, ‘Be’ harfinin altındaki noktayım’ buyurarak işaret etmiştir. Demek ki ‘Be’ nin irşat mertebesi ve tevhide delaletide vardır.

Onuncusu : ‘Be’ bir dudak harfidir. Dudak, bunu söylerken, diğer dudak harflerinden farklı bir şekilde açılır. Bunun içindir ki, ‘Elestü birabbiküm..’ hitabı sırasında, insanın zerresinin ağzı da ilk defa ‘Bela..’ cevabında, ‘Be’ ile açılmıştır. İnsanın konuştuğu ve ağzını açtığı ilk harf ‘Be’ olup, bu manalara gelince, ilahi hikmet, diğer harfler arasından onu tercih etmeyi gerektirdiğinden ‘Be’ yi tercih etmiş, onun kadrini yükseltmiş, delilini açıklayıp onu kitabının anahtarı, kelamının ve hitabının başlangıcı kılmıştır. `(Tevilat-ı Necmiyye) - Ruh’ul-Beyan Tefsiri - cilt: 1, sayfa: 6-7 "