Aynanın önündeyim karşımdaki yabancı
Bitmiyor yalnızlığım gizlese de sırları
Nasıl geçecek şimdi yüreğimdeki sancı

Yıllar önce mevsimim çiçekli bir bahardı
Sanki aynadan uzak geçirdim asırları
Efsunlu bir düş gibi uzun saçlarım vardı

Yüzümü kırbaçlayan kirpiklerim ne oldu?
Ya kaşlarım niye yok hepsi birden mi soldu?
Gözlerime ne olmuş akşam gibi soluk loş?

Nerede yaşadım ben dağlarda bir inde mi?
Aynasız ormanda mı fanusun içinde mi?
Neden başım dönüyor sanki olmuşum sarhoş?

Başıma mı iniyor yağmur renkli bir bulut?
Var mıdır beklediğim güzel günlerden umut?

A-B-A
C-B-C
D-D-E
F-F-E
X_X
Kafiye düzeniyle yazılmıştır

Ayşe Kadıoğlu Yıldız’a armağanımdır


ÇÖZÜMLEMESİ

Ses katmanı: Şair şirinde alışılmışın dışında bir nazım biçimi kullanmıştır. Batılı şiir şekillerini andırsa da gerek ilk dört birimin üçlü, beşinci birimin ikilik olması ve parçalanmış aba, cbc, dde, ffe, gg uyak dizilişi şiirin yoğunluğunun önemlidendir. Şiir 7+7’lik haliyle kayıtlıdır. Şiirin ses tabakasına etki eden bir diğer üç, dört ve beşinci birimlerde kullanılan cevap beklemeyen soru dizeleridir (istifham sanatı). Tekrarlanan soru ve soru ekleri de şiirin ses tonunda etkilidir. Şiirin ses katmanına etki eden bir diğer özelliği ise “n”(36), “r”(33), “y” (27) yumuşak sürekli ünsüzlerinin kullanımıdır. “Nerede yaşadım ben dağlarda bir inde mi” dizesinde dört kez tekrarlanan “d” sesiyle aliterasyon,

Anlam (yapı) katmanı: Şiir kansere yakalanmış bir kişinin hayatında meydana gelen trajik değişimler ve onun gidişini dilemektedir. “Trajik, tek kişinin benliğinde gerçekleşen ama bütün insanlığı ilgilendiren bir durum. Bir durumun trajik olabilmesi için bir değerin yok olması, bu değerin yok olması da başka bir değerin yolunun açılması gerekir. Onun iki değerinin temsilcisi tek kişi olduğunda trajik durum bütün boyutlarıyla ortaya çıkar”.
Şiirin birinci birimde, şiir öznesinin aynasına karşı kendini yabancı hissetmesini anlatırken bunun sebeplerini sır olarak ifade ediyor. İkinci birim yineyle ayna irtibatlı olarak şiir öznesinin eski halini düşünmesine sebep oluyor. Üçüncü birimde bu düşünceş yer cevapsız sorulara bırakılıyor. Dördüncü birinde cevapsız sorular devam ederken kapsayıcı hali anlamlandırmaya çalışıyor. Son birimde ise umut kaynağını dile getiriyor.
Şiirin öznesi aynadaki yüze karşı tepkisiz değildir. Yüzündeki değişimlerin farkındadır. Şiirin bir yalvarması, yakarmayı değil de iç sesin bir yakınması, bir sorgulanmasıdır.

Obje (nesne) tabakası: Şiirin öğeleri “ayna” ve şiir öznesi olan “ben”dir. “Ayna; üzerine herhangi bir ışık kaynağından düşen parıltılar ve renkleri yansıtan parlak eşya ya da arkası sırlanmış camdır”. Aynaların sırrı, genellikle cam levhaların bir yüzünün ince bir gümüş tabaka ile sırlanmasıyla (kaplama) elde edilir”. Şiir öznesi birinci birimde “gizlese de sırları” derken hem aynanın sır katmanını hem de insanların sırlarını çağrıştıracak bir kullanıma (tevriye sanatı) kalmıştır. Şiirin nesnesi olan ayna motifi, tema çevresinde birleşerek bir izlek oluşturulmuştur.

Karakter (zihniyet) katmanı: Afet Kırat neredeyse tüm şiirlerinde şiir kişisi olarak ben öznesini kullanmıştır. Ama bu ben, çok kez ya insanla bir empati ya da insanla ve nesnelerle özdeşleşmesinin sonuçlarının. Bu şiirde, kanser hastasının/hastalarının kırgınlığına tercüman olmuş, onun dökülen saçı, kaşı, kirpiği yönünde sağa sola dile getirerek hassas bir yön ortaya çıkar. Şairenin yaşadığı bölgedeki kanser bölgeleri başlangıçta iyileştirilebilmek üzere çeşitli şekillerde tedavi edilmeye çalışılmakta, ancak bu süreçte kişi üzerinde yan etkiler görülebilmektedir. Şair bu hassas durumu yansıtmıştır.

Kader (alınyazısı) tabakası: Her canlı ölümlüdür. Ancak bazı hastalıklar insanın erken yaşta musallat olması, hayatının olumsuz etkileridir. İnsanın her şeyi dostumu kaybetmemesi, elinden gelmesine rağmen gelen çabayı göstermesi gerekir. Sondaki yağmur renkli bulut i mgesi şiir öznesinin dostunu kaybetmediğinin, bereketli günlerin geleceğini beklediğinin işaretidir.

Seddar İnce