Tırtar / Mültezim
ebem anlatmıştı bir defasında
“-bizim geçimiz varıdı iki belik Alacinlerde , Gürdutlarda güderdik Gaziri baya kömeli bi köyüdü, daha yörükler konmamıştı bu taraflara hayal-meyal hatırlayon da bi güdük eşek; dört dönüm arpalıkdan bahalı demek kii o ğünkü geçer akça oyudu, kimse tarla-takkadan annamazdı kı derdi-ğünü geçisi-goyunu Hatma Halan, “yatakta hasta var” deye mültezimi kandırdı yorgan örtüp teze sıpayı, öşürden kaçırdı, anna(ya)ca(ğı)n vetandaş kendi malının hırsızıydı gonu-ğunşu, oba kendi kölgesinden gorkardı hökümetden gaz-bez-duz gelse, aslan payını Ha(l)k Partililer alırdı... köylüye; bu ne öşür, bu ne yol parası paramız yok deye Deden Borlu yolunda çalışdırıldı, sankı bizim köyün yolu-beli tamamıdı” Dedem; “-odun kestin ceza, olmadı nohuz davası sanısın dö(v)let boba; fakir-fukara köylüye ceza yazmağ uçu mahanaya bakardı şe(hi)rlinin nohuz yanıbaşında okulu öyle, şe(hi)rliyi ceza dutar mı hökümet şe(hi)rliyi dutardı köylü onun uçu Demukratıdı” “?” “-bu köyde heç olmadı; ne an kavgası ne de sağ-sol, ne gan davası gaz-bez-duz, el altından dağıdılı(r)dı ne demokratlar kininden vazgeçti ne Ha(l)k Partililer, başkasına oy verdi.. iş başına geldi de Demokrat Parti i(n)san olduğumu öyle annadım sanki köyün yolu tamamımış gibi, Uluborlu, Senget yollarında gazma-kürek salladım” vay benim dertli başım “-mültezim dedinde Gundallı’ya zalım bi mültezim gelmiş asdığı, asdık kesdiği kesdik çaldığı düdük zalım mı, zalım bişiy bunu köy odasında musafir edmişler senin ki; yörünmedik yol anası şeydilmedik çocuk hesabı gecenin leylisinde “-osdurulmadık yatağ isderin” deye dutdurmuş dutduru mu, dutduru laf dinledememişler, “tamam” demişler, “yatılmadık yatak bulundu” kimsenin adam yerine goyup selem vermediği Delioğlan’a “-sen bilin” demişler Delioğlan da gelmiş odaya muhabbet gırla mültezime hoş görünmek uğruna herkeş getmiş evine o hala mülcem mülcem, mıymıntılık eder elinde bi tımılı çakı, bi gamış erinmeden ha bire gamışşı düzeldir, içini oyarımış düdük düzer. etmiş-edememiş mültezim “-sen ne yapıyon be adam” deye hitdetlenmiş Delioğlan “-zabret hele ıçcık bi kertik var da ırandıman alaman hinci onu da düzüvüre(yi)n” “-nolcağ o” …. “-ne o, nolcak o” “-sana dakacaz” demiş adam bön bön bakmış, Delioğlan; “-dağın başındakı bi köye biri daha geli de” … “-osdurulmadık yatağ-isderin derse netcez ” demiş .. “-goca köyde topu-topu bi yatak var yeni, eyisimi ben hinciden işi garantiye alayın dedim de” demiş mültezim gayet masum goca goca açılmış, en yalvaran bakış ve ve cılız bi sesinen “-len hay Allah mustakını versin olu mu len öyle şey ben horata etdiydim be” demiş DİPNOTLAR: Alacainler : Kocadağın eteğinde, göl kenarında, Aşağı Tırtar’a yakın, Roma döneminden kalma kaya mezarları. kömeli/kümeli: epey kalabalık Tırtar ’lıların henüz ev yapmadıklarından söz ediyor olmalı. arpalık: köy yakınında verimli, çok yönlü kullanılmaya müsait bir- veya birkaç dönümlük tarla mültezim: öşür toplayıcısı, kesimci, bir tür müteahhit iltizam: eskiden devlet gelirlerinin bir bölümünü belli bir bedel karşılığında devlet tarafından kişilere devredilerek toplanması yöntemi, bu işi üstlenen kişiye de mültezim denilirdi. öşür: hasat üzerinden alınan vergi (onda bir) Keçiborlu nohuz: nüfus Senirkent tımılı: sapsız bıçak ağzı netcez: ne yapacağız ÖNEMLİ NOT bahsi geçen halam 1928 doğumlu.. on yaşında iken bu olay vuku bulmuş olsa; 1938 köylü üzerindeki ağır yüklerin ağırlığının fark edilmesiyle, öşür/aşar 1925 Yılında Atatürk tarafından kaldırılmış, gerisini varın siz hesap edin.. ben işin içinden çıkamadım. |