Sevmek acı çekmektir, sevmemekse ölmek.. ARİSTOTELES
Paylaş
KİTAP
MÜZİK
ATÖLYE
Tırtar / Halıcı Kızlar
İbrahim Çelikli.
5,0 / 8 kişi ·10 beğenme · 6 yorum · 2079 okunma
 Tırtar / Halıcı Kızlarçay demlenmez-içilir, aş pişirilmez yenir radyo bir-kaç halı dokunan evde... bazen de halıcı kızlardan türküler dinlenir “gale galeye bakar ah galeden ganlar akar deliğannılar durukan e(h)tiyara kim bakar hele beşşiği şamdan yuvarlandı damdan keşke sevmez olaydım usandırdın bu candan” başka biri ekler, ötekiler eklenirler; “Silifkenin yoğurdu ah seni kimler doğurdu seni doğuran ana balınan mı yoğurdu hele beşşiği şamdan yuvarlandı damdan keşke sevmez olaydım usandırdı bu candan” evliliği halıcı transferidir bir başka eve çocukluğunun bir kısmını da kocası evi bilir.. çocukları ile akran gibidir halıda, oyunda.. tarlada harmanda.. ve hayat devam ederdi böylece baba evinde ve koca evinde... evde hep evde... halı dokunur, gelin olunur, ana olunur çoluk-çocuğa karışılır, yaşlanılır…. “hay bu halıyı ırcat edenin …..” alev, bakır çalığı, buğday başağı boz, krem, kemik, bej, ten rengi, süt yanığı limoni, eşek sidiği, altın sarısı toprak, devetüyü, taba, kahverengi koyun yünü, süt beyazı, süt yanığı, kar beyazı, kirli tirşe, çivit, turkuaz, kül, gökmavi, kurşun , cam göbeği, haki, zeytuni, petrol, çağla, küf, zümrüt, çimen yeşili turuncu, yavruağzı, kavuniçi, nar çiçeği bakır, vişne çürüğü, al kırmızı, kiremit, fes rengi lacivert, parlament, eflatun, lila, afyon moru soluk, cartlak , gülpembe, çingene, gül kurusu yolluk, seccade, taban halı makası-kırpığı, bıçağı, yumağı eğri demiri, doğru demiri maşası, mengenesi, tezgahı, direzisi, çözgüsü , modelin dönmelisi, kıyısı kıyının küçüğü, büyüğü cansız, pastel renkli “saat kapağı” çiçek açar zeminde narçiçeği lacivert “köşegöbek” halıların şahı özene bezene dokur, bu kızların anası ısdarda kilim, heybe, çul, çuval, yastığı kızının gelin arabasına atbaşı bağlar eller düğün eder, kızı gelin olur, anası ağlar, “gesi bağlarında dolanıyorum yitirdim yarimi aman aranıyorum bir çift selamına güveniyorum gel otur yanıma hallarımı söyleyim derdimden anlamaz ben o yari neyleyim gesi bağlarında üç top gülüm var hey Allahtan korkmaz sana bana ölüm var ölüm varsa bu dünyada zulüm var atma garip anam beni dağlar ardına, kimseler yanmasın anam yansın derdime” imrenirdi gelinlik kızlar, konu komşu... ne güzel düğünler olurdu gelinler mutlu, kızlar umut doluydu düğünler.... düğün gibi olurdu.... tüfek atılır, -bayrak kalkar -dı davul-zurna çalardı katılırdı herkes, herkes düğüne okunurdu düğünler hepimizin, hepimiz için düğün olurdu.... yıllarca dünürcü beklediler sevdiklerinden, kendilerine de yapılsın gelinbaşı dilediler yoldan her geçen ya sevdiği olsun ya da haber getirsin sevdiğinden.. duaları kabul olup, sevdiğini görenler bakamadılar, kaçıp saklandılar sevdiği sağ ya; gerisi sağlık olsun.. “yücedağ başında yağan kar idim• yağdı yağmur, güneş doğdu eridim evel yarin sevdiceği ben idim şimdi uzaklardan bakan ben oldum” tenbihledi.. ikaz etdi anası, ya da aklına geldi “-sonra eller ne der” diye düşündüler filancanın oğlunun kendisine meyil verip, havaslandığını ellerden öğrendiler çokları kendine dünürcü gelindiğini “-hayırlı olsun” dan sonra öğrendiler “-indim havız başına bir yar çıktı karşıma zevda nedir bilmezdim o da geldi başıma gelemen ben, gidemen ben her gözele meyil, veremen ben aş golların sar boynuma üşüdüm, üşüdüm saraman ben” kızlar yola bakan pencere duvarına çakılı tezgahlarda halı dokurlardı gözleri yoldan geçenlerde kulakları kapıyı çalacak kısmetinde hasretle beklerlerdi hasretle asker yolu gözlerlerdi bir selam olmasa da, kendilerine “mücüde”yi karşılıksız koymazdı hiç birisi gelen her mektubu ezberden okuyabilirlerdi okumayı-yazmayı bilmeseler de asker yolu gözlenen koca evlerinde ya da halı dokudukları evlerde “yarim senden ayrılalı hayli zaman oldu gel gel, bak gözümden akan yaşlar ab-u revan oldu gel” “burada mektubuma burada son verirken hepiciğinize ayrı-ayrı selam eder böyüklerin ellerinden güçcüklerin gözlerinden tekral tekral öperin ......................................” “şu yüce dağları duman kaplamış gene mi gurbetten kara haber var seher vakti bu yerlerde kimler ağlamış çimenler üstünde gözyaşları var” okumayı yeni sökmüş çocuklar bir cizili şekere kanar bazende muşmula turşusu yenir “-kimseye deyvime imi gadınım” diye sıkı sıkı tembihlenir ve koynundan çıkarır katlanabilceği kadar katlanmış asker mektubunu kimbilir kaçıncı kez, her fırsatını bulduğunda okutur, okutur okuturdu.. üstelik de; yardımcı olunur yeniyetme talebeye, takılınılan her kelimede okumayı sökemediğinde "...." belki başka bir ağızdan daha duymak, “yeni gelmiş mektup” yerine geçer her saklı mektup ezbere okunur kimbilir ne hazlar verir, hasret çekenlere hasretler doldurur.. nice hasretler, özleyen gönüllere gözleri dolu yavuklular, nişanlılar, asker yolu gözleyen hasret büyüten asker yavuklusu taze gelinler “asker yolu beklerim, günü güne eklerim sen git yarim askere de ben sılayı beklrim mendilimde gül oya gülmedim doya doya asker yolu beklerim de gününü saya saya pilav pişirdim yavan üstüne kıydım soğan yatağına uzandım da uyan askerim uyan mendilimde gül oya gülmedim doya doya asker yolu beklerim de gününü saya saya” bir harf yazacak kadar boşluk olmasa bile orada ne destanlar yazılır, ne özlemler dile gelirdi orada yazılanlardan ziyade yazanın esamesi el yazısından tanınır yazdıranın neler düşlediği bilinirdi “gönlümüz gamlanır böyle günlerde önüme çekildi bir siyah perde yar senin aşkından tutuldum derde yine mi gurbetten kara haber var” askere bekar gidenler; babasına yazdığı mektubun en sonunda ve hiç alakası yokken “-bana Elif’i isdeyvirin” demeye cesaret eder.. istenecek kız değişir temenniler değişmezdi.. ya da derdini döker türküyle anasına anasının içi "cız" eder ordakiler güler geçer “ala geçim çit doğurdu bolartdık südü yoğurdu ana bana bi hal oldu ah ana beni eversene evermessen gebersene” burukluk-kahır hatta öfke analarda.. ya da mevzu bahis kızın ağıztadı yenmiş.. nişan alayına sini verilmiş belki bayrak kalkmış, düğün edilmiş el hasılı iş-işten geçmiş hayırlar dilenmiş olurdu da, "aklın nerdeydi ay eşşen eşşek sıpası" denirdi hısımlara gelen mektuplarda gönül verdiği, hısımının yeni yetişen yakınına “-emmiyin gızını bana öğredivisen ya çıtlat bakalım bi akraba olalım o(ğ)lum” öykünmeleri ya da bir paket içinde bir mektup eşliğinde; boncuk, tarak, ayna olması "bir çıynam sakız" sa olsa gelecek bir tel saç karşılığında gönül verme belirtileri.. “ela gözlü benli dilber koma beni el yerine altın kemerin olayım dola beni bel yerine gelip karşımda dursana şu garip halim sorsana saçından bir tel versene koklayayın gül yerine Karacoğlan der nolayım elim beline dolayım nazlı yâr külen olayım kabul eyle kul yerine” DİPNOTLAR Gurşun / kurşun: griye çalık mavi cartlak: çingene pempesinin koyu tonu Çözgü: dokumacılıkta dikine ipler, atkıyı tutar ısdar/ıstar: kilim, çul-çuval, heybe tezgahı Bayrak kaldırmak.. düğünün başladığı işaretidir • Keskinli Hacı Taşan öğretmek: kızın niyetini birine yöneltmek öğretmek: yabanıl hayvanı ehlileştirmek, eğere semere alıştırmak, koşuma, binmeye yatkınlaştırmak çıtlatmak: gizlice haber vermek, aklına düşürmek, mevzu açmak Ela gözlü, benli dilber - Karacaoğlan Resim için Sn Nuri ÖZTÜRK’e teşekkürler. |
Şiiri Değerlendirin
(c) Bu şiirin her türlü telif hakkı şairin kendisine ve/veya temsilcilerine aittir.
Şiirlerin izin alınmadan kopyalanması ve kullanılması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasına göre suçtur.
Şiirlerin izin alınmadan kopyalanması ve kullanılması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasına göre suçtur.
Tırtar / Halıcı Kızlar şiirine yorum yap
Okuduğunuz şiir ile ilgili düşüncelerinizi diğer okuyucular ile paylaşmak ister misiniz?
Yorumlar
İbrahim Çelikli.
Cevap Yaz
uzun soluklu olsa da zaman ayırıp okumanın hazzı bir başka.
Bir kültür mirası sunulmuş şiirde.
maniler, türküler, ağıtlar vs.
kaleminiz bol olsun üstadım
Bu yoruma 1 cevap yazılmış.
Bir kültür mirası sunulmuş şiirde.
maniler, türküler, ağıtlar vs.
kaleminiz bol olsun üstadım
teşekkürler
saygılar Sn Hocam
Allaha emanet olasınız
saygılar Sn Hocam
Allaha emanet olasınız
ve hayat devam ederdi böylece
baba evinde
ve koca evinde...
evde
hep evde...
halı dokunur,
gelin olunur,
ana olunur
çoluk-çocuğa karışılır,
yaşlanılır….
//Bizim yöremizde de halıcı kızların evliliği görücü usulü olur.
Kız bakmaya aniden gidilir,beğenilirse araya dünür başı denilen
birisi konulur istemeye gidilir.Kız verilirse söz alınır sonra
oğlan evi nişan yapar,nişandan sonra çerez götürür,bunun karşılığın
da kız tarafı çiçek götürme denilen hediyeler götürür düğün günü
tespit edilir düğünden bir hafta önce büyük hamam tutulur kız ve
oğlan tarafı orada yıkanır, yiyecekler yeni, gelin kızı göbek taşında
çalgı ve oyunlarla yıkarlarmış,kına gecesi günü büyük bir evin avlusu
veya salonunda kına gecesi yapılırmış.Geline ve arkadaşlarına kına
yakılır,kına gecesini bir ut,bir darbuka bayan çalgıcılar çalarmış.
Mutlaka söylenen türkü:
Çattılar kazan taşını
Vurdular düğün aşını
Silin gözünün yaşını
Haydi vay vay vay
.......Aş pişirsem tuzlu derler
.......Ev süpürsem tozlu derler
.......Kız anasından yüzlü derler
.......Ney ney neyli aman
Çattılar kazan taşını hey haydi vay vay vay
Vurdular düğün aşını haydi vay vay vay
Kız evleri ıssız kaldı hey haydi vay vay vay
Kız anası kızsız kaldı hey haydi vay vay vay
Kız evine gelin ne zaman çıkacaksa iki çalgıcı gelir gelini süslerler.
Geline gelin teli denilen rulo şeklinde çok telli sim tel takılır.Başına da
görkemli güzel bir taç takılır kız evinin yakınları gelin çıkarmaya çağrılır.
Çalgıcılar onları eğlendirip oynarlar.Bu arada faytonlarla oğlan evi kalabalık
bir şekilde gelin almaya gelirler.Burada da oğlan evi bir imam getirir ve
kalabalık tekbir getirerek gelin çıkartılır.Faytona kayınvalide ve kayınpederin
arasına gelin oturtulur.Damat gelin almaya gelmez evde bekler.Oğlan evine
varınca yere kapı eşiğine post serilir.Gelinin sağ eline Kur'an,sol eline bütün
ekmek verilir ve çalgıyı susturan:
Bahçelerde yeşil bakla hey hey
Şakla kekliğim şakla hey hey
A benim nazlı gelinim
Kırk dönüm tarla
Bir hayvan almadan
Telli duvağını açma
Demez mi.?
Sonra:
Koltuk merasimi olur,gelin damadın koluna girer.Oğlan evinde
tam çalgı denilen cümbüş,klarnet,keman,darbuka,zilli tel,ud,kanun gibi çalgılar
çalınır.Erkekler kol kola efe oyunu,çiftetelli,harmandalı,sepetçioğlu gibi oyunları
oynarlar.Kız almaya gitmeden önce oğlan evinin önünde sokakta ortaya halı
seccade serilir.Damat kız evinden gelen ipek pijamaları giyer,ortaya diz çöker.
Çalgı ile arkadaşları pijamasını çıkarır,damatlık elbisesini ayakkabıya kadar
giydirirler,bu arada damadın bazı arkadaşları herhangi bir giyeceğini saklar bahşiş
alır,bu giyimden sonra kız almaya gidilir.Düğünden evvel oğlan evinde büyük
kazanlarda yemekler pişer mevlüt okunur.Bu yemeklerin tümü pirinç çorbası (üstü
bol tereyağlı),cerpleme et(katışıksız büyük tabaklara konur),ekşili bamya(küçük
bamyalardan),pilav,salata,ayran ve helvadır.Düğün ertesi güne yan denilir ve gene
çalgıcılar ve davetliler gelir,kadınlara eğlence yapılır,oynanır.Bir hafta sonra kız evi
oğlan tarafını el öpme denilen davete çağırır,kız ilk kez anne evine gider.
Kaynak:Bir Masal Şehriydi Uşak kitabından alıntıdır .//
Örf ve adetlerimiz,düğünlerimiz bu kadar şaşaalı ,günümüz de az benzerlikler
olsa da bu şekilde değildir artık.Çocukluğumuzda bizim evimizin avlusu büyüktü
orada yakınlarımızın kına geceleri yapılırdı hatıralarımda hayal meyal hatırladıklarım.
Şimdi ne eski evimiz var ne de eski geleneklerimiz.Gerçekleri dizelere yansıtan
iyi ki şiirleriniz var üstad.Şiirleriniz,okurlarınız herkese farklı anılar sunuyor,kiminde
buruk,kiminde tatlı anlılar.Şiir emek ister ve anıların resmi gibiydi.Türküler ise şiire
anlam katmış.Geçmiş zamanlara ait yaşananlar anlatımda kendi içinde yoğun olduğu
gibi okura da kendi anılarını hatırlatması açısından açık kapılı.Tebriklerimle.Saygıyla.
Bu yoruma 1 cevap yazılmış.
baba evinde
ve koca evinde...
evde
hep evde...
halı dokunur,
gelin olunur,
ana olunur
çoluk-çocuğa karışılır,
yaşlanılır….
//Bizim yöremizde de halıcı kızların evliliği görücü usulü olur.
Kız bakmaya aniden gidilir,beğenilirse araya dünür başı denilen
birisi konulur istemeye gidilir.Kız verilirse söz alınır sonra
oğlan evi nişan yapar,nişandan sonra çerez götürür,bunun karşılığın
da kız tarafı çiçek götürme denilen hediyeler götürür düğün günü
tespit edilir düğünden bir hafta önce büyük hamam tutulur kız ve
oğlan tarafı orada yıkanır, yiyecekler yeni, gelin kızı göbek taşında
çalgı ve oyunlarla yıkarlarmış,kına gecesi günü büyük bir evin avlusu
veya salonunda kına gecesi yapılırmış.Geline ve arkadaşlarına kına
yakılır,kına gecesini bir ut,bir darbuka bayan çalgıcılar çalarmış.
Mutlaka söylenen türkü:
Çattılar kazan taşını
Vurdular düğün aşını
Silin gözünün yaşını
Haydi vay vay vay
.......Aş pişirsem tuzlu derler
.......Ev süpürsem tozlu derler
.......Kız anasından yüzlü derler
.......Ney ney neyli aman
Çattılar kazan taşını hey haydi vay vay vay
Vurdular düğün aşını haydi vay vay vay
Kız evleri ıssız kaldı hey haydi vay vay vay
Kız anası kızsız kaldı hey haydi vay vay vay
Kız evine gelin ne zaman çıkacaksa iki çalgıcı gelir gelini süslerler.
Geline gelin teli denilen rulo şeklinde çok telli sim tel takılır.Başına da
görkemli güzel bir taç takılır kız evinin yakınları gelin çıkarmaya çağrılır.
Çalgıcılar onları eğlendirip oynarlar.Bu arada faytonlarla oğlan evi kalabalık
bir şekilde gelin almaya gelirler.Burada da oğlan evi bir imam getirir ve
kalabalık tekbir getirerek gelin çıkartılır.Faytona kayınvalide ve kayınpederin
arasına gelin oturtulur.Damat gelin almaya gelmez evde bekler.Oğlan evine
varınca yere kapı eşiğine post serilir.Gelinin sağ eline Kur'an,sol eline bütün
ekmek verilir ve çalgıyı susturan:
Bahçelerde yeşil bakla hey hey
Şakla kekliğim şakla hey hey
A benim nazlı gelinim
Kırk dönüm tarla
Bir hayvan almadan
Telli duvağını açma
Demez mi.?
Sonra:
Koltuk merasimi olur,gelin damadın koluna girer.Oğlan evinde
tam çalgı denilen cümbüş,klarnet,keman,darbuka,zilli tel,ud,kanun gibi çalgılar
çalınır.Erkekler kol kola efe oyunu,çiftetelli,harmandalı,sepetçioğlu gibi oyunları
oynarlar.Kız almaya gitmeden önce oğlan evinin önünde sokakta ortaya halı
seccade serilir.Damat kız evinden gelen ipek pijamaları giyer,ortaya diz çöker.
Çalgı ile arkadaşları pijamasını çıkarır,damatlık elbisesini ayakkabıya kadar
giydirirler,bu arada damadın bazı arkadaşları herhangi bir giyeceğini saklar bahşiş
alır,bu giyimden sonra kız almaya gidilir.Düğünden evvel oğlan evinde büyük
kazanlarda yemekler pişer mevlüt okunur.Bu yemeklerin tümü pirinç çorbası (üstü
bol tereyağlı),cerpleme et(katışıksız büyük tabaklara konur),ekşili bamya(küçük
bamyalardan),pilav,salata,ayran ve helvadır.Düğün ertesi güne yan denilir ve gene
çalgıcılar ve davetliler gelir,kadınlara eğlence yapılır,oynanır.Bir hafta sonra kız evi
oğlan tarafını el öpme denilen davete çağırır,kız ilk kez anne evine gider.
Kaynak:Bir Masal Şehriydi Uşak kitabından alıntıdır .//
Örf ve adetlerimiz,düğünlerimiz bu kadar şaşaalı ,günümüz de az benzerlikler
olsa da bu şekilde değildir artık.Çocukluğumuzda bizim evimizin avlusu büyüktü
orada yakınlarımızın kına geceleri yapılırdı hatıralarımda hayal meyal hatırladıklarım.
Şimdi ne eski evimiz var ne de eski geleneklerimiz.Gerçekleri dizelere yansıtan
iyi ki şiirleriniz var üstad.Şiirleriniz,okurlarınız herkese farklı anılar sunuyor,kiminde
buruk,kiminde tatlı anlılar.Şiir emek ister ve anıların resmi gibiydi.Türküler ise şiire
anlam katmış.Geçmiş zamanlara ait yaşananlar anlatımda kendi içinde yoğun olduğu
gibi okura da kendi anılarını hatırlatması açısından açık kapılı.Tebriklerimle.Saygıyla.
paylaşımdan kasıt
kişiyi güzel anılarda seyahattir
güzel anılarınıza bereketler dilerim
teşekkürler sevgili Hocam
kişiyi güzel anılarda seyahattir
güzel anılarınıza bereketler dilerim
teşekkürler sevgili Hocam
dizeleriniz ortamı yaşamış gibi bir his uyandırdı.çok canlı ve diri bir şiir.dokunabiyorsun nerdeyse.Kutladım ustayı.saygıyla.
Bu yoruma 1 cevap yazılmış.
akranlarım hariç halı dokudum
bayramlarda ölmüş olanlar..
halı dokurken asker hasreti
hayat bu minval üzere idi
teşekkürler Hocam
bayramlarda ölmüş olanlar..
halı dokurken asker hasreti
hayat bu minval üzere idi
teşekkürler Hocam
Eskileri yaşamak güzel bir duygu saygılarımı sunarım
teşekkürler Sn Hocam
şiirsel bir hayat sürmüşlüğümüz bir vakıa
bana düşen dostlar için yayınlamak oldu
Şükür.
şiirsel bir hayat sürmüşlüğümüz bir vakıa
bana düşen dostlar için yayınlamak oldu
Şükür.
Şiir Künye
Kayıt Tarihi
: 21.10.2015 11:01:50
Puan
: 40.0 / 8 kişi
Okunma Sayısı
: 2079
Yorum
: 6 yorum
Beğeni
: 10 kişi
Şiiri Beğenenler
Popüler Şiirleri
MENÜLER
YENİ ŞİİRLER
EDEBİYAT DEFTERİ
Sitemizde daha iyi hizmet verebilmek için sitemizde çerez kullanılmaktadır.
Kalemin susmasın
......................Saygılar