-Anzer balı gibi-

Atasözü deyip de, hafife almayalım
Atalar hiçbir sözü, boş yere söylememiş.
Âyet/hadisten sonra, en doğru yol gösteren
Atalar hiçbir sözü, boş yere söylememiş.

En güzel örnek onlar, her biri ayrı yârdır
Her dörtlükte bir tâne, onların sözü vardır
“Mart kapıdan baktırır, kazma/kürek yaktırır”
Atalar hiçbir sözü, boş yere söylememiş.

Her iyinin anası, doğru olan bilgidir
Bilgiyi doğuransa; niyet, gayret, sevgidir
“Perşembenin gelişi, çarşambadan bellidir”
Atalar hiçbir sözü, boş yere söylememiş.

Şu sözüme kulak ver, ele sırrını deme
Eğer tersin yaparsan, emekler gider güme
“Akıllıyla taş taşı, deli ile bal yeme”
Atalar hiçbir sözü, boş yere söylememiş.

Kaysı vakti geliyor, sen mişmişe hazırlan
Tembel tembel oturma, durma işe hazırlan
“Karıncadan ibret al, yazdan kışa hazırlan”
Atalar hiçbir sözü, boş yere söylememiş.

Bâzı şeyler zamanla, hayal olur düş olur
Güler yüz, tatlı dille; sohbet etmek hoş olur
“Pişirirsen aş olur, pişirmezsen kuş olur”
Atalar hiçbir sözü, boş yere söylememiş.

Düğün/gerdek zamanı, güveyinin adı beğ
Eğer sen Müslüman’san, beş vakitte boyun eğ
“Yatan aslandan ise, gezen tilki daha yeğ”
Atalar hiçbir sözü, boş yere söylememiş.

Dünyayı kaplasa da, denizi kaplamaz kar
Ukbâya göre dünya, ana karnından da dar
“Ana gibi yâr olmaz, Bağdat gibiyse diyâr”
Atalar hiçbir sözü, boş yere söylememiş.

Eğer notun kırıksa, ölünce kimse anmaz
Doğru söylesen bile, sözüne kimse kanmaz
“Dişler değirmen gibi, hazıra dağ dayanmaz”
Atalar hiçbir sözü, boş yere söylememiş.

Çöldeki o serabı, su sanarak sen de koş
Mâlâyâni boş sözler, nefse gelir her an hoş
“Yaz mevsimi gölge hoş, kışın ise çuval boş”
Atalar hiçbir sözü, boş yere söylememiş.

Bu dünya hayatının, farkı yoktur oyundan
Irkımız kimdir dersen, Âdem/Havva soyundan?
“Atın yanında duran, ya huyundan/suyundan”
Atalar hiçbir sözü, boş yere söylememiş.

Eğer insan insansa, birazcık varsa gurur
“Kâl-û belâ” vaktinde, verdiği sözde durur
“İt ürür kervan yürür”, ilim her şeyi korur
Atalar hiçbir sözü, boş yere söylememiş.

Haydi sen pehlivanım, al râkibi künde’ye!
Somuncu Baba’yı gör, uğrarsan Dârende’ye
“Geçti Bor’un pazarı, sür eşeğin Niğde’ye”
Atalar hiçbir sözü, boş yere söylememiş.

Yesin, içsin eğlensin; son durağı onun nâr
Dünden beri bu böyle, onlar bize olmaz yâr
“Bir elinin nesi var, iki elin sesi var…”
Atalar hiçbir sözü, boş yere söylememiş.

Câhil ise bir insan, söyle ne işe yarar
Garibin, gurabânın, yarasın kimler sarar?
“El elin yitiğini, ıslık çalarak arar…”
Atalar hiçbir sözü, boş yere söylememiş.

Fakirlik öyle zor ki, ayakta yırtık kelik
Uzun saçlar kesildi, başta kalmadı belik
“Cep delik cepken delik, kevgir misin kardeşlik?”
Atalar hiçbir sözü, boş yere söylememiş.

Âlim ölür vârise, mîras ile ün kalır
Eşek ölür geride; semerle, palan kalır
“At ölür meydan kalır, yiğit ölür şan kalır”
Atalar hiçbir sözü, boş yere söylememiş.

Koca bir hayat bitti, neler ile dolduğun
Hiç tefekkür ettin mi; solacağın, solduğun?
“Söyle arkadaşını, söyleyim kim olduğun”
Atalar hiçbir sözü, boş yere söylememiş.

Bâzısı ulusa da, bâzısı havlar durur
Genelleme yaparsak, herkes dengini bulur
“Bakarsanız bağ olur, bakmazsanız dağ olur”
Atalar hiçbir sözü, boş yere söylememiş.

Yemeden ölmez kişi, rızkında varsa armut
Can henüz çıkmamışsa, var demek ki bir umut
“Vermeyince ol mâbut, ne yapsın Sultan Mahmut”
Atalar hiçbir sözü, boş yere söylememiş.

Ne olursun yâ Rabbi, atma bizleri nâre
Kavuştur Sen ümmeti, en sevgili o yâre
“Bozmamaya tuz çâre, tuz bozuksa ne çâre”
Atalar hiçbir sözü, boş yere söylememiş… (*)

22/03/’20
Hanifi KARA

(*) İlk anda aklıma gelen atasözleri...