)(-)(-)(-MUAMMA-)(-)(-)(
MUAMMA : Belli kurallara göre yazılan ve cevaplanan (Çözülen) konusu Allahın sıfatlarından biri yada insan olan
Manzum bilmecelerdir şeklinde tarif edilir.Bilindiği üzere konusu(Teması) nesne olanlara da LUGAZ denilmektedir . Gerek Divan edebiyatında gerekse halk edebiyatında MUAMMA ustalarınca çok iyi kullanılmıştır. Divan edebiyatından örnekler : Dedemin beline sokduk bir düdük Ana bir velinün adidur didük Dede kelimesinin Arapçasi cedd Cim ve Dal harfleriyle yazilmaktadir. Bel, miyan yani orta olup Cim ve Dal harflerinin arasidir. Düdük kelimesinin Farsçasi ney olup Nün ve ye harfleri ile yazilmaktadir.Nün ve Ye harflerini Cim ve Dal harflerinin arasina koyup okudugumuzda Cüneyd kelimesini buluruz ki bu da Cüneyd-i Bagdâdi’nin kisaltilmis seklidir.Bu’da NABİ’den bir örnek Bende yok sabr u sükun bende vefâdan zerre İki yoktan na çıkar fikr edelim bir kere Burada cevap NABİ’ dir.Ben de yok derken adından bahsediyor şair."Nâ" ve "bî" kelimeleri arapça ve farsçada ’yok’ anlamına gelmektedir. İki yoktan “na” çıkar yani “yok” çıkar düşünelim bir defa.Burada Nabi Mahlasını Anlatmaktadır amma, muamma’ya da güzel bir örnektir Halk edebiyatımızdan bir örnek : Âşığa hoş gelirmiş yâr hanesi Kudretullah şehrinin dürdânesi Muammaya cevap bulun bakalım Oğlunun karnında yatar annesi CEVAPLAR 1. Âşığa hoş gelirmiş sevdiceği İncitme sen karıncayı çiçeği Yaradanın yarattığı güzeldir. Muammanın cevabıdır İPEK BÖCEĞİ. 2. Güzele yaraşır ipek entari Güzellik ülkesinin tek prensesi Emek çeker kendi örer ipeği Güzelleri giydirir İPEK BÖCEĞİ 3. Âşığa açarmış maşuk haneyi Kudretullah yaratmış dürdaneyi Muammaya cevap buldum dinleyin Kozasında yatar İPEK BÖCEĞİ. 4. Çin’den gelir sesi Bursa’dan duyulur nefesi Bunu bilmeyecek ne var İPEK BÖCEĞİ’nin ta kendisi 5. Oğlunun karnında yatarmış annesi İnsanın muammaya gelir gülesi Düşünüp de buldum ben neticeyi Cevabım şudur ki İPEK BÖCEĞİ 6. Âşığa hoş gelir yâr hanesi Kozadır Mekke’nin dürdânesi Muammaya cevap buldum, doğrudur inşallah İPEK BÖCEĞİ’dir KOZA’nın annesi. Bu da Aşık Lüzusuz!’dan MUAMMA-BİLDİNİZ Mİ SİZ ? Merhaba dostlarım size bu soru Hadi cevap verin başarın zoru Hayvanlar içinde dilsizdir biri Hangi hayvandır bu bildiniz mi siz ? Meyvesi tatlıdır siyahtır, ak’tır Bunu yaratan da şüphesiz Hâk’tır Koca ağaç amma çiçeği yoktur Hangi ağaçtır bu bildiniz mi siz ? Yok imiş Dünyada bir insan gamsız Hiç gören olmamış bir çölü kumsuz Sureler için de tek o’dur Mim’siz Hangi suredir bu bildiniz mi siz ? Ormanlarda yaşar sanma ki ötmez O çok uyanıktır sanma aldatmaz O da kuştur amma hiç yuva yapmaz Bu kuşun adı ne bildiniz mi siz? Cennet bahçesi’nin güzeli o da Ne toprakta kökü nede bir suda Dalları yerlerde kökü havada Bu ne ağacıdır bildiniz mi siz ? Rabbinin emriyle geldi kusursuz Çarmıha gerdiler bir kavim arsız Adem’den bu yana tek o babasız Kimdir bu insan, bildiniz mi siz ? Ben aşığım diyor Denizli ili Lüzumsuz çok güzel söylermiş dili Birazcık ulema, biraz da deli Kim acep bu deli,bildiniz mi siz ? Sadık Dağdeviren (Aşık Lüzumsuz) ========================= CEVAPLAR Merhaba dostlarım size bu soru Hadi cevap verin başarın zoru Hayvanlar içinde dilsizdir biri Hangi hayvandır bu bildiniz mi siz ? Umman da deryada her suda yüzer Ağları doldurur sofrada gezer Bir balinası var değmesin nazar Dilsiz olan hayvan balıktır, balık ====================== Meyvesi tatlıdır siyahtır, ak’tır Bunu yaratan da şüphesiz Hâk’tır Koca ağaç amma çiçeği yoktur Hangi ağaçtır bu bildiniz mi siz ? Aydın’dır merkezi lezzetli olur Yaprağı iridir Havva’yı korur Güzel/se söz çekirdeği doldurur Çiçeksiz bu ağaç incirdir,incir ===================== Yok imiş Dünyada bir insan gamsız Hiç gören olmamış bir çölü kumsuz Sureler için de tek o’dur Mim’siz Hangi suredir bu bildiniz mi siz ? Cennet bahçesinde pınardır,göldür Günülerde açan nadide güldür Şarabı lezizdir sanki bir baldır Mimsiz olan sure Kevser’dir Kevser ====================== Ormanlarda yaşar sanma ki ötmez O çok uyanıktır sanma aldatmaz O da kuştur amma hiç yuva yapmaz Bu kuşun adı ne bildiniz mi siz? Üreme mevsimi zulaya yatar Başka yuvalara yumurta atar Aslında hoş bir kuş güzel de öter Yuva yapmaz bu kuş,guguktur,guguk ======================== Cennet bahçesi’nin güzeli o da Ne toprakta kökü nede bir suda Dalları yerlerde kökü havada Bu ne ağacıdır bildiniz mi siz ? Yüz yılda gölgesi geçilmez imiş Meyvesi yenirmiş içilmez imiş Değerine paha biçilmez imiş Cennette bu ağaç,tuba’dır,tuba ======================== Rabbinin emriyle geldi kusursuz Çarmıha gerdiler bir kavim arsız Adem’den bu yana tek o babasız Kimdir bu insan, bildiniz mi siz ? İman ehli olmak asıl muteber İnecek Dünya’ya verecek haber Meryemden olmadır o bir peygaber Mesih derler ona, İsa’dır, İsa ======================== Ben aşığım diyor Denizli ili Lüzumsuz çok güzel söylermiş dili Birazcık ulema, biraz da deli Kim acep bu deli,bildiniz mi siz ? Anlaşılmaz bazen bizim ulumuz Ender çıkar böyle edip,velimiz Namlıdır her yerde bak bu delimiz Dağdeviren’dir o,Aşık Lüzumsuz Sadık Dağdeviren Aşık Lüzumsuz |