KOŞMA
e)-DEDİM-DEDİ :

Koşmanın söyleşi,sohbet şeklinde yazılan bir türüdür.Hece ölçüsü ile yazılır.

1-Dedim-dedi ifadeleri şiirin her dizesinin başında:

Dedim dilber yanakların kızarmış
Dedi çiçek taktım gül yarasıdır
Dedim tane tane olmuş benlerin »
Dedi zülfüm değdi tel yarasıdır

Dedim Dilber sana yazıldı kanım
Dedi niçin dersin benim sultanım
Dedim kimler sarmış ince miyânın
Dedi kendin sardın kol yarasıdır

(Aşık Ömer)

2- Dedim-dedi, şiirin ilk dizesi hariç her dizenin başında:

Vardım nazlı yârin ziyaretine
Dedim kalk gidelim dedi varamam
Dedim bu kadar mı vazgeldin benden
Dedi vazgelmedim ama varamam

Dedim kuzulara nasıl dayandın
Dedi evvel Allah sana güvendim
Dedim aşkın ile odlara yandım
Dedi biliyorum ama varamam

(Ruhsati)

3. Dedim-dedi ifadeleri, şiirin ilk dizesi hariç her dizede; "dedim" ifadesi dize başında,
"dedi" ifadesi de dize içinde:

Rast geldim bir kaşları kemana
Dedim kaçalım mı dedi ki yok yok
Dedim muhabbetin dedi karışık
Dedim seçelim mi dedi ki yok yok

Dedim bu nazlı söz dedi kahırlı
Dedim bu ferman ne dedi mühürlü
Dedim bu bade ne dedi zehirli
Dedim göçelim mi dedi ki yok yok

(Ruhsatî)

4. Dedim-dedi ifadeleri dörtlüklerin bir ve üçüncü dizelerinde olmak üzere:

Dedim muradın yüzünden
Bir kaşından bir gözünden
Dedi güzel buyurdun sen
Etrafımız hep düşmandır

Dedim düşmana düşmanım
Yoluna koymuşum canım
Dedi helâl olsun kanım
Yoluna canım kurbandır

(Ruhsatî)

Dedim-dedi ifadelerinin yukarıda sıraladığımız yaygın kullanım biçimlerinin dışında söyleyiş gereği belli bir düzen içinde tekrarlanmadığı, şiirin çeşitli yerlerinde gelişi güzel
kullanıldığı örnekler de bulunmaktadır.

Bir başka kaynakta ise, sorulu cevaplı olarak düzenlenen dedim-dedi tarzı şiirlerde soru ve cevapların dizelerde.

1. Bir dize soru bir dize cevap olanlar,
2. Soru ve cevabı aynı dize içinde olanlar,

olmak üzere iki şekilde düzenlendiği belirtilmiştir. Birinci grupta yer alan örneklerde önceki dizede şair sevgiliye hitap ederek bir soru sorar. Bundan sonraki dizede de sevgili bu sorunun cevabını verir denilerek,

Dedim dilber lebin şeker bal olmuş
Dedi bugün bana başka hal olmuş

Diğer 2 örnek

Koşma - Dedim Dedi

Sabahtan uğradım ben bir fidana
Dedim mahmur musun dedi ki yok yok
Ak elleri boğum boğum kınalı
Dedim bayram mıdır dedi ki yok yok

Dedim inci nedir dedi dişimdir
Dedim kalem nedir dedi kaşımdır
Dedim on beş nedir dedi yaşımdır
Dedim daha var mı dedi ki yok yok

Dedim ölüm vardır dedi aynımda
Dedim zulüm vardır dedi boynumda
Dedim gül memeler dedi koynumda
Dedim ver ağzıma dedi ki yok yok

Dedim Erzurum nedir dedi ilimdir
Dedim gider misin dedi yolumdur
Dedim Emrah nendir dedi kulumdur
Dedim satar mısın dedi ki yok yok

ERZURUMLU EMRAH

Dedim.. Dedi..
Dedim dilber gitme birdem danışak
Dedi sözün yoktur bahanedir bu
Dedim bir nezer gıl aşık haline
Dedi acep deli,divanedir bu.

Dedim sana aşık olan can budur
Dedi senin aşkın akar bir sudur
Dedim cevan ömrüm çürüyüp gedür
Dedi abes sözdür, efsanedir bu.

AŞIK KURBANİ

Bu da Lüzumsuz’dan :
KOŞMA-DEDİM DEDİ

Dedim ki ay gözel bu nasıl haldır
Dedi yüreğimde ataş kor oldu
Dedim nasıl figan nasıl ahvâldir
Dedi ki sevdiğim bakar kör oldu

Dedim sarar mısın bağrına yâri
Dedi bu gönlümde farklıdır yeri
Dedim seviyorsan peşinden yürü
Dedi şimdi yürek açan nur oldu

Dedim güller açar görünce onu
Dedi coşar elbet sevdaysa konu
Dedim hele bir de vuslatsa sonu
Dedi yıllar yılı hasret zor oldu

Dedim bu sevdadan haz alıyorsun
Dedi nedenini sen biliyorsun
Dedim adın duysan hoş oluyorsun
Dedi iki yürek şimdi bir oldu

Dedim Lüzumsuz’u biliyormusun
Dedi sen sevdiğim oluyormusun
Dedim Hâk’tan beni diliyormusun
Dedi yeter sorma yüzüm ter oldu

Sadık Dağdeviren
(Aşık Lüzumsuz)