)(-)(-)(-KOŞMA-DEDİM-DEDİ-)(-)(-)(
KOŞMA
e)-DEDİM-DEDİ : Koşmanın söyleşi,sohbet şeklinde yazılan bir türüdür.Hece ölçüsü ile yazılır. 1-Dedim-dedi ifadeleri şiirin her dizesinin başında: Dedim dilber yanakların kızarmış Dedi çiçek taktım gül yarasıdır Dedim tane tane olmuş benlerin » Dedi zülfüm değdi tel yarasıdır Dedim Dilber sana yazıldı kanım Dedi niçin dersin benim sultanım Dedim kimler sarmış ince miyânın Dedi kendin sardın kol yarasıdır (Aşık Ömer) 2- Dedim-dedi, şiirin ilk dizesi hariç her dizenin başında: Vardım nazlı yârin ziyaretine Dedim kalk gidelim dedi varamam Dedim bu kadar mı vazgeldin benden Dedi vazgelmedim ama varamam Dedim kuzulara nasıl dayandın Dedi evvel Allah sana güvendim Dedim aşkın ile odlara yandım Dedi biliyorum ama varamam (Ruhsati) 3. Dedim-dedi ifadeleri, şiirin ilk dizesi hariç her dizede; "dedim" ifadesi dize başında, "dedi" ifadesi de dize içinde: Rast geldim bir kaşları kemana Dedim kaçalım mı dedi ki yok yok Dedim muhabbetin dedi karışık Dedim seçelim mi dedi ki yok yok Dedim bu nazlı söz dedi kahırlı Dedim bu ferman ne dedi mühürlü Dedim bu bade ne dedi zehirli Dedim göçelim mi dedi ki yok yok (Ruhsatî) 4. Dedim-dedi ifadeleri dörtlüklerin bir ve üçüncü dizelerinde olmak üzere: Dedim muradın yüzünden Bir kaşından bir gözünden Dedi güzel buyurdun sen Etrafımız hep düşmandır Dedim düşmana düşmanım Yoluna koymuşum canım Dedi helâl olsun kanım Yoluna canım kurbandır (Ruhsatî) Dedim-dedi ifadelerinin yukarıda sıraladığımız yaygın kullanım biçimlerinin dışında söyleyiş gereği belli bir düzen içinde tekrarlanmadığı, şiirin çeşitli yerlerinde gelişi güzel kullanıldığı örnekler de bulunmaktadır. Bir başka kaynakta ise, sorulu cevaplı olarak düzenlenen dedim-dedi tarzı şiirlerde soru ve cevapların dizelerde. 1. Bir dize soru bir dize cevap olanlar, 2. Soru ve cevabı aynı dize içinde olanlar, olmak üzere iki şekilde düzenlendiği belirtilmiştir. Birinci grupta yer alan örneklerde önceki dizede şair sevgiliye hitap ederek bir soru sorar. Bundan sonraki dizede de sevgili bu sorunun cevabını verir denilerek, Dedim dilber lebin şeker bal olmuş Dedi bugün bana başka hal olmuş Diğer 2 örnek Koşma - Dedim Dedi Sabahtan uğradım ben bir fidana Dedim mahmur musun dedi ki yok yok Ak elleri boğum boğum kınalı Dedim bayram mıdır dedi ki yok yok Dedim inci nedir dedi dişimdir Dedim kalem nedir dedi kaşımdır Dedim on beş nedir dedi yaşımdır Dedim daha var mı dedi ki yok yok Dedim ölüm vardır dedi aynımda Dedim zulüm vardır dedi boynumda Dedim gül memeler dedi koynumda Dedim ver ağzıma dedi ki yok yok Dedim Erzurum nedir dedi ilimdir Dedim gider misin dedi yolumdur Dedim Emrah nendir dedi kulumdur Dedim satar mısın dedi ki yok yok ERZURUMLU EMRAH Dedim.. Dedi.. Dedim dilber gitme birdem danışak Dedi sözün yoktur bahanedir bu Dedim bir nezer gıl aşık haline Dedi acep deli,divanedir bu. Dedim sana aşık olan can budur Dedi senin aşkın akar bir sudur Dedim cevan ömrüm çürüyüp gedür Dedi abes sözdür, efsanedir bu. AŞIK KURBANİ Bu da Lüzumsuz’dan : KOŞMA-DEDİM DEDİ Dedim ki ay gözel bu nasıl haldır Dedi yüreğimde ataş kor oldu Dedim nasıl figan nasıl ahvâldir Dedi ki sevdiğim bakar kör oldu Dedim sarar mısın bağrına yâri Dedi bu gönlümde farklıdır yeri Dedim seviyorsan peşinden yürü Dedi şimdi yürek açan nur oldu Dedim güller açar görünce onu Dedi coşar elbet sevdaysa konu Dedim hele bir de vuslatsa sonu Dedi yıllar yılı hasret zor oldu Dedim bu sevdadan haz alıyorsun Dedi nedenini sen biliyorsun Dedim adın duysan hoş oluyorsun Dedi iki yürek şimdi bir oldu Dedim Lüzumsuz’u biliyormusun Dedi sen sevdiğim oluyormusun Dedim Hâk’tan beni diliyormusun Dedi yeter sorma yüzüm ter oldu Sadık Dağdeviren (Aşık Lüzumsuz) |
Emeğinize sağlık değerli üstadım.
Selam ve saygılarımla.