İDİL NEHRİ VE AKBÜLEK
İdil,diğer adı VOLGA olan bu Nehir Rusya’dan doğup,Azerbaycan’da hazar’a dökülen,Rusya,Tataristan gibi bir çok Ülke için çok önemli olan Havzasındaki bereket’in yanında deniz taşımacılığı içinde çok ideal olan çok önemli bir nehirdir.Rus halkının büyük bir bölümü bu havzada yaşamaktadur.Nehir üzerinde bulunan Volgograt Baraj gölü ki Dünya’da önemli hidro elektirik üreten yerdir.
Hikayemiz bu Havada geçer.O dönemde Karahan Hükümdarı Toktamış’a Komşu Ülke Hakanı Timur Bek bir mektup yazar ve kendisinin yaşlandığını,ülkesini iyi yönetemediğini bu sebeple de savaş yapmadan,kan dökmeden biat etmesini söyler.Ülkenin Başında bulunan Toktamış Han mektuba çok sinirlenir ve veziri Kutlukaya’yı huzuruna çakırır.Mektubu ve Timur Bek’in teklifini anlatır.Kutlukaya da Ülkenin içinde buluğu şartlarda Timur Bek ile bir savaşın kazanılmasının mümkün olamaycağını söyler.
Bu konuşmaya çok sinirlenen Toktamış Vezirini tıtuklatıp başını vurdurur.Eşi ve beşikteki oğlunun da öl dürülmesini emreder.Bu haberi duyan vezir kutlukaya’nın arkadaşı Timur Can kendi çocuğu ile Kutlukaya’nın çocuğunu değiştirir.Çocuğu evinden ediğinde(çizmesinde)gizleyerek çıkarttığından adını edige koyar.Edige bu şekilde kurtulur.Noyan Türklerinden olan EDİGE Timur Can tarafından yetiştirilir ve bileği bükülmeyen bir yiğit olur
İdil boylarında yiğitliğini bilmeyen yoktur.Bir gün arkadaşları ile İdil’in karşı kıyısına Timur Bek’in Ülkesine geçerler.Bir Nevruz şenliği sırasında Timur Bek’in güzeller güzeli kızı Akbülek ile tanışır ve aralarında büyük bir sevda başlar.
Diğer taraftan da İleride başına bela olabileceği düşüncesi ile Toktamış Edige’nin öldürülmesi için tuzaklar kurdurur.Ama Edige Saraydaki tanıdıkları,çevresi ve arkadaşları sayesinde bu tuzaklardan kurtulur.Ama Toktamış boş durmaz.Edige’nin Timur Bek’in kızı Akbülek ilişkisini duyar.O arada ortaya Kara Tiyin Alp diye birisi çıkar.Onu getirterek Timur Bek’in kızını kaçırıp,Edige’yi öldürmesini ister
Edige yine bölgeyi iyi bilen Nogaylı gençler sayesinde Kara Tiyin Alp’in saklandığı yeri basarak onu öldürür ve Akbülek ile 40 askeri kurtarır.Edige Timur Bek’e Toktamış’ın ailesine ve kendisine yaptıklarını anlatır.Bu arada kızını sevdiğini de söylemeyi ihmal etmez
Bunun üzerine Toktamış üzerine sefer yapılır ve Toktamış öldürülür.Noyanlılar Edige’ye yeni isim vererek BAHADIR MİRZA olarak HAN ilan ederler.Edige,Bahadır Mirza Han,Akbülekle evlenir İdil’e huzur ve mutluluk hakim olur.

Sefer hazırlandı Kazan üstüne
Toktamış büyük bir yenilgiye uğradı
Edige ve arkadaşları kazan’a girdiğinde
Noyan Türkleri onu,
Lider olarak kabul etmişti çoktan
Kazan sokakları tek bir sesle inliyordu
“çok yaşa BAHADIR MİRZA Han”

Edige sıradan bir yiğit değildi artık
Karahanlıların başına geçen
Genç Bir Han idi
Adı da Edige değil “Bahadır Mirza”oldu
Çünkü bu adı ona halkı koymuştu
Kazana huzur geldi

Şimdi Bahadır Mirza Han’a eş lazımdı
O da hazırdı zaten
Komşu ülkenin Hakanı Timur Bek’in kızı
Akbülek idi
Heyetler gitti geldi
Ve düğün başladı
Akbülek eşinin yanına Kazan’a gelmişti

O uzun hasret günleri sona erdi
Düşmanları da yoktu artık
Bahar ayları bitmiş yaz hakimdi İdil’de
Akbülek çok sevmişti kazan’ı
Saraydan İdil’e bakıyordu,mutluydu

Lüzumsuz anlattı İDİL’i size
Mevlâm ki korusun gelmeyin göze
Edige sevdası böyle sonsuza
Mevlâ’nın izniyle sürsün doslarım
(…….Son….)

Sadık Dağdeviren
Aşık Lüzumsuz