Yaran Evi - Yaran Geleneği
Eskiden postahane ve kütüphane olarak kullanılan Çankırı ev mimarisi özelliğinde “Yaran Evi ’’
sofralarda hazırlanmış duran çömlek peyniri ile bazlamalar, Peynir tarhana çorbasına (yeşil mercimekli) katılıyor. İçecek ise bu yöreye has, doğal “Kızılcık Eğşisi’’; yemekten ve tatlıdan sonra soda vazifesini taşıyan hazmettirici bir de “Bamya yemeği’’.
Burası dost kapısıdır haset bilenmez
Gelsin dergâhıma mert erenler
Yüreği kara çalan dost sevemez
Soydan dergâhıma girsin erenler.
Yaran Evi’nde, yemekten sonra alt katta kapısında “Yaran Meclisi (Ocak)’’ yazılan oda kimi yerde oturuyor, kimi divanda, kimi ayakta. ““Yaran demek candan dost, kardeş demek ve birbirine olan saygı, sevgi ölünceye kadar bitmez.’’
— 8 Usta,
— 8 Kalfa,
— 8 Çırak,
Toplam 24 yarenden oluşur ve bunlar 24 Oğuz Boyunu temsil eder.
— Bir de Yaran Meclisine hizmet sunan kişi vardır ki ona da “Çavuş” denir. Bu meclisi aralarından seçilen “Büyük’’ ve yardımcısı “Küçük’ ‘olmak üzere “Yaran Başları” yönetir. Kışları toplanılır.
Ahilikten farkı birbirlerini 24 saat takip etmeleridir; burası bir disiplin ve bir beceri ocağıdır.
-Oynanan orta oyunu manileri akıla dayalı,
- “Kırmızı minder’’ sorgulayıcı,
-“ak kese, kara kese’’ öğretilen ticari ahlak farkı;
- “eli- beli - dili” kapalı, “aklı – kalbi – kapısı” açık prensipleri bu ocakta öğrenilir.

Temsilen yirmi dört oğuz boyunu
Yirmi iki yaren kurar oyunu
Ağalar başrolde bilirler bunu
Çankırı Yarenlik geleneğinde ..

Rehber edinmişler Kuran-ı hak yol
Peygambere çıkar ta kutlu bir kol
Edep Erkan-ı hem remzeden sembol
Çankırı Yarenlik geleneğinde ..

Osmanlı’dan miras sözleri billur
Gönül muhabbeti Yaren de olur
Paylaşılır dertler muradın bulur
Çankırı Yarenlik geleneğinde ..

Ahilige benzer bazı kareler
Dini motiflerle bezeli sözler
Halil İbrahim’ce ikram ederler
Çankırı Yarenlik geleneğinde ..

Herkes baş tacıdır, bellidir yeri
Yoktur dünyada hiç bunun benzeri
Korur fakir, yoksul hem acizleri
Çankırı Yarenlik geleneğinde ..

Tarihten örf, adet görür gözlerin
Budur mayan, Öz’ün asıl değerin
Dini, milli, doktrin kültür seferin
Çankırı Yarenlik geleneğinde..

Ocakta yetişir Türk’ün her eri
Geriye çevirmez hiç kimseleri
İzzet ikram da açıktır elleri
Çankırı Yarenlik geleneğinde ..

Konuşur diller yaren meclisinde
Lezzeti duyulur ruh hem bedende
Eş, dost, kardeş olur birleşir kalpde
Çankırı Yarenlik geleneğinde ..

Muhabbet ehlinden fikir sorulur
Şarkı türkülerle ortam Şen olur
Eş, dost, ahbap için sofra kurulur
Çankırı Yarenlik geleneğinde

Ulviyet kazanır insan halleri
Acar gönüllerde cennet gülleri
Tatlı kelam eder hemde dilleri
Çankırı Yarenlik geleneğinde

Unutulmaz şehit, gazi, erenler
Vatan, millet için hem temenniler
Dua’lar dan sonra gelir aminler
Çankırı Yarenlik geleneğinde

Ahmed-i yazmaya yetmez kalemin
Yarenlik ocak tır sağlam bir zemin
Girersen olursun bu yolda emin
Çankırı Yarenlik geleneğinde

Ahmet Ali Canbaz 23/01/2024