NASIL KONUŞUYORUZ

• 7 Haziran 2009 Pazar 11:11:23

“İnsanlar konuşa konuşa anlaşır”
“Biliyorsan konuş ibret alsınlar, bilmiyorsan sus adam sansınlar”
“Dil bir kulak iki, iki dinle bir söyle”
“Tatlı dil güler yüz yılanı deliğinden çıkarır.”
Konuşma üzerine o kadar çok söz söylenmiş ki kültürümüzde… Demek ki, dünya kültürleri içinde pek az rastlanabilecek bir hassasiyetle kültürümüzde konuşmaya çok büyük önem verilmiş. Peki hal böyle iken gerçekten konuşabiliyor muyuz, yoksa konuştuğumuzu mu sanıyoruz? Güzel konuşmak bir sanattır. Bir ressamın resim çizmesi gibi, bir bestecinin beste yapması gibi konuşurken de dinleyenleri ses ve kelimelerin gizemli ahengiyle büyülemek… Hani derler ya şiir gibi konuşmak diye… Dinleyicinin dikkatini dağıtmadan sürekli uyanık tutabilmek gerçekten bir beceri, bir sanat. Tabi bu kadar uzun boylu olmasa da insanın kendini, meramını, isteklerini iyi ifade edebilmesi ve bunu yaparken de dinlemeyi bilmesi; muhatabını kırmadan, incitmeden konuşabilmesi gerçekten çok önemli. Çünkü genellikle insanların başına ne gelirse … “Bülbül’ün çektiği dili belası” misali. Konuşurken sadece bilgili olmak, kibar olmak yeterli değil. Nezaket kurallarına uymak, haddi bilmek çok çok önemli. Sınırları aşmadan; yani karşımızdakinin inançlarına, prensiplerine ve özel hayatına müdahale etmeden; onun önce insan olarak saygıyı hak ettiğini, sonra da bizim statümüz ne olursa olsun saygılı ve seviyeli konuşmamızın (ya da yazmamızın) bizim medeniyet seviyemizi ortaya çıkaracağını bilerek; tonlamaya dikkat ederek ve nezaket kuralları çerçevesinde, söylemek istediklerimizi en iyi ifade edebilecek kelimeleri art arda sıralayabilmek… Belki birçoğumuz yaptığımızı sanıyoruzdur bunları. Peki karşılıklı konuşurken ya da yazarken ne kadar hassasiyet gösteriyoruz? “Dinlemeyi bilmeyen konuşmayı da bilemez” diye bir sözümüz de vardır. Diyalog halinde olduğumuz kişilerin konuşmalarına, düşüncelerine göstereceğimiz saygı ve pozitif yaklaşım, karşımızdakinden beklediğimizle aynı olmalıdır ki zaten bu da medeni olmanın bir gereğidir. Medeniyet saygı ile başlar. Ve bütün bunlar sadece çevremizle olan ilişkilerimizi değil iş ilişkilerimizi de birinci derecede etkileyen önemli faktörlerdir. Faaliyetler, prensipler ya da yeni projelerle ilgili konularda susmak ne kadar yanlış ise aklımıza gelen her şeyi söylemek ya da yazmak ta o kadar yanlış olur. Zira olumsuzlukları bile pozitif cümlelerle anlatabilmek hayatın her kademesinde bir altın anahtar vazifesi görebilecek kadar önemlidir. Bu konuda çok güzel bir kıssa anlatılır. Hükümdarın biri bir rüya görüyor. Rüyasında hedefe üç ok atıyor ama okların üçü de hedefe ulaşmıyor. Bu rüya üzerine hükümdar derhal ülkenin rüya tabircilerini toplayıp rüyasını açıklamalarını istiyor. Tabirciler geliyorlar hükümdarın yanına ve ilki rüyayı açıklıyor. “Efendimiz sizin üç oğlunuz olacak ama üçü de sizden önce ölecek” Hükümdar birden hiddetleniyor. “Sen benim oğullarım ölecek mi dedin? Vurun bunun kellesini.” İkinci rüya tabircisi geliyor ve o da aynı şeyi söylüyor. “Efendimiz sizin üç oğlunuz olacak ama üçü de sizden önce ölecekler.” Hükümdar hiddetli. “Vurun bunun da kellesini.” Üçüncü, dördüncü, beşinci tabirciler de aynı akıbete uğrayınca sonuncusu vaziyeti anlıyor ve rüyayı açıklıyor. “Efendimiz sizin üç oğlunuz olacak ama, müjdeler olsun ki siz onlardan daha çok yaşayacaksınız.” Hükümdar “işte rüyamın tabiri budur” diyor. “Onu altınlarla ödüllendirin.”

Erol Güldiken