GÜMÜL-Demet,bağ

ÇEKÜL-Düşey doğrultuda istikamet belirleyen alet.

MENÂZIR-I ÛLÂ-Arş,Hakikat Seması,İnsan-î kâmîlin gördügü ve söylediği yer.

KÂBE KAVSEYNÎ EV EDNÂ-Peygamber Efendimiz (sav) miraç ta Allah ile karsılasmasi NECM SURESİ 9 ’uncu ayette Nitekim (ikisi arasında uzaklık) iki yay kadar (oldu) veya daha da yakınlaştı. Öyle ki, aralarındaki mesafe iki yay kadar, hattâ daha da yakın olmuştu. Şeklinde tefsir olunur.

TEAMÜL-is davranış,bir yerde öteden beri gelen olagelen davranış, gelenek

BEZM-i ELEST- Elestü Birabbiküm- Ben sizin rabbiniz değil miyim” hitabının yapıldığı ve ruhların da “evet” diye cevap verdikleri meclis anlamını ifade eder. Bu tabirdeki “elest” kelimesi A‘râf sûresinin 172. âyetinden alınmıştır.

SALSAL-Balçık kıvâmında, çamur hâlinde olan.Hz Adem’in ilk hamuru.

NEFS-İ EMMARE-Kötülüğü emreden ve bundan zevk alan nefise verilen isim. Nefis tezkiyesi kademelerinden ilkidir. İlk kademede nefsin temizliğine henüz başlandığı için nefiste bütün 19 afet mevcuttur. Onun için bu kademede nefis henüz arınmadığı için kötülüğü emreder.

NEFS-İ LEVVÂME- Kötülük yaptığında bundan pişman olup af dileyen nefise verilen isimdir. Mürşidi önünde yapılan tövbeyle nefis bu mertebeye çıkar. İnanışa göre sadece ibadetle bu mertebe çıkmak 100 seneyi gerektirmektedir.

NEFS-İ MÜLHEME- İlhâma eren nefis anlamındadır. Terim¸ Kur’ân’daki¸ "Nefse ve ona birtakım kâbiliyetler verip de iyilik ve kötülüklerini ilham edene yemin olsun ki¸ nefsini temizleyen kurtulmuş¸ onu kötülüklere gömen de ziyâna uğramıştır."(ŞEMS 7-10) âyetinden alınmıştır. Bu mertebedeki nefs sahibinin basireti açılır.

NEFS-İ MUTMAİNNE-Nefis teskiyesi kademelerinden dördüncüsüdür teskiyesi kademelerinden dördüncüsüdür. Tasavvufa göre bu mertebede nefis, tatmin olmuş, şüphelerden arınıp rahatlamıştır.

ZÜHD-Hem çileciliğin İslamî kavramını hem de daha özellikle feragât kavramını kapsamaktadır. Zühd sadece haram olanı değil helal olanı da bırakmayı gerektirmektedir. Çilecilik, bazı rahatlıklardan ve lükslerden yoksun bir hayat içermektedir.

MASİVA-Allah’tan başka her şey başka her şey anlamında bir tasavvuf terimi. Genellikle mâsivâ karşılığı olarak kullanılan bir tasavvuf terimi. İnsanın ölümden önceki hayatı, bu hayattayken ilişki kurduğu varlıklar, bunlarla ilgili eğilimleri, tutum ve davranışları için kullanılan bir tasavvuf ve ahlâk terimi

MÜZEKKA-Temizlenmiş, pâk edilmiş, ıslah edilmiş.

NEFS-İ RADİYE-Dâimâ Hakk’a yönelmek sûretiyle Allâh ile beraber olma şuuruna erişmiş, hikmetine ve hükmüne râm olarak Rabbinden râzı ve hoşnud hâle gelmiş olan nefstir. Bu mertebeye yükselen kul, kendi irâdesinden vazgeçip Hakk’ın irâdesinde fânî olmuştur.

NEFS-İ MERDİYYE-Râdıye mertebesinde bulunanların, bu mertebenin bütün füyûzâtından istifâde edebilmeleri için, Cenâb-ı Hakk’ın da onlardan râzı olması îcâb eder. Yâni kulun Allah’tan râzı olması yetmeyip, kâmil bir terakkî için Allâh’ın da kulundan râzı olması gerekir

NEFS-İ KAMİLE,NEFS-İ SÂFİYE-Nefs-i kâmile, tezkiye netîcesinde arınmış, sâf, berrak, ulvî ve olgun nefstir. Bütün mârifet sırlarının tahsîl edildiği ve ancak Cenâb-ı Hak tarafından vehbî olarak lutfedilen bir makamdır; Hak vergisidir, sırf çalışmakla elde edilmez. Kader sırrına mebnî, ilâhî bir ihsandır

Dinle ey can ten kafeste,tutsak olmuşsun bi çare.
Ab-ı hayat pınarından,içen aşık gönül benim.
Sanki benim gibimisin,aldınmı gönle bin yare.
Nar-ı korda aşk okudum,aşkta giz-teamül benim.


Benim derdim olgunluktur sıyrılsın alem hamlardan.
Gam denizinde çırpınan,kurtulsun keder gamlardan.
Katı kalpler yumuşasın,arınsın şöhret namlardan.
İstikamet yön gösteren,pusulayla çekül benim.

Ümitsizlik kuyusunda,çıkamaz olmuş kirinden.
Fani suretlerden korkan,ilham almamış pirinden.
Cimri mana başağından,dağıtsın binde birinden.
Keramettir bende sırlar,varda yokum gümül benim.

Anne karnı dünyaya eş,Vav hal ise garip derviş.
Dünyalıktan sıyrılarak, yap başka aleme geçiş.
Sonların bir başlangıcı,başlangıçta saklı bitiş.
Sonun en sonunda gelen, haktan kutlu ödül benim.

Menazır-ı ula dayken,mürşitliğin aks’i ayna.
İnsan-ı kamil tıpkısı,Kabe-i kavseyn’ev edna.
Kamışlıklıklardan kopupta ,taşır manevi haz mana.
Aşıkların meclisinde ,tek örnek teamül benim.

Diyar-ı bezm-i eleste,toplandı da bütün ruhlar.
Rab "Elestü Birabbiküm",sualinine kıldı işar.
Kalu beladan beri de ,salsal beden oldu şiar
İnsanlığın makamında ,ruha dönük özgül benim.

Kamışlıkdan aldılar da ,ölç-biç yapıp yedi boğum.
Kor ateşlerde yaktılar,zordu nefsanilik doğum.
Nefs-i emmarede kaldı,döküldü tüm azım çoğum.
Hüviyette-şahsiyette,sırra mazhar virgül benim.

Bizi kınarken nefsimiz,kibrinden ve zaatında.
Mahcup eyler Hak’ka karşı, Nefs-i Levvâmme katında.
Aşk gömlegini giyemez hem zahir hemde batında.
Rahmetten sıyırıp özü,korkulacak tek zül benim.

Nefs-i mülheme katında,ilham gelir cılız ruha.
Aşk uğruna verilecek,emek,çaba,onca paha.
Feyz alarak rab katından,geçilir alemde safha.
Gaibten gelen giz-sırlı, nuraniyim gökçül benim.

Ol Nefs-i Mutmainne’de,sıkı bağ vardır Allah’la.
Lezzetine hiç doyulmaz, zühd eyleyip sabırla.
Masiva’dan yüz çevirip,aşk dergahının yoluyla.
Gül’ü müzekka eyleyip,çığrışan o bülbül benim.

Hakka yönelen gönüller,doğru ve sağlam seciye.
Her yönde Hakka yönelir,razıdır Nefs-i Radiye .
El Hafız’dır, korur kollar,O’nda dır bağış-Vikaye.
Mürşit ilimler katında, raddeye tekabül benim,

Razı olsun üfleyenden, yanar avazda nısfiye.
Bütün benlik ile teslim,gönül olsun ıslahiye.
Tam teslimdir bu makamda,mutludur Nefs-i Mardiyye.
Âsk yolunda aşk odunda ,yanan pir tekamül benim.

Nefs-i Kâmile mertebe, en son ulaşılan mevki.
Bu mevkide her ibadet hem ulvidir hemde baki.
Bu mevkide bambaşkadır canlı cansız alem.bitki.
Yaradılanlar içinde,en önde en öncül benim.

Dinle simdi kulak ver de,sırra Mazhar olsun ruhun.
Yedi boğum yapar beni, bu hem sırdır hemde efsun.
Diyeceksin "Sen kamışsın,diyeceksin aslın odun.
İçim yanar üfler neyzen,gözyaşımdır kor-kül benim.

Yedi renktir gökkuşagi,yedi kattır gül katmeri
Secde sayısı yedidir ,damlar yere alın teri.
Kefen yedi arşın bezdir,ashab-ı Kehf sayı yedi.
Alemlerde iilim vardır en giz sırlı formül benim.