Türk-İslam âlimleri serisi – 70



BATALYEVSİ
(D.Hicri 444-M.1052 – Ö. Hicri 521-M.1127)
Endülüslü dil ve edebiyat âlimi.

Onun adı, Ebû Muhammed Abdullah,
Bin Muhammed bin Said el-Batalyevsi,
Endülüslü dil ve edebiyat âlimi,
Doğdu hicri dört yüz kırk dörtte Batalyevsi.

İbnü’s-Sid el-Batalyevsi diye anılır,
İlk tahsilini de babasından yapmıştır,
Kardeşi Ebü’l-Hasan Ali’yle çalışır,
Kurtuba’nın güzel çocuğu Batalyevsi.

İlmi araştırmaları kardeşi Ali’den,
Kıraat ilmini Muhammed ed-Dani’den,
Lügat ilmini Eyyub b. Batalyevsi’den,
Gassani’den hadis öğrenir Batalyevsi.

Endülüs Emevi Devleti’nde yaşamış,
Zaman zaman küçük emirleri dolaşmış,
Emirlerin lütuf ve ikramını almış,
Emirlerden uzak kalmak ister Batalyevsi.

Kurtuba Mescidi’nde ilimler okuttu,
Belensiye’yi (Valencia) mesken tuttu,
Genç yaşında pek çok değerli eser sundu,
Değerli âlimler yetiştiren Batalyevsi.

Çeşitli ilim dalında eserler yazmış,
Âlim, dilci, şair, edip diye tanınmış,
Şiirlerinden azı bu güne ulaşmış,
Dini konulu şiirler yazar Batalyevsi.

Zühd ve hikmete dair şiirler yazmıştır,
Ezhârü’r-riyâz’da bunları toplamıştır,
Felsefi konuda çalışmalar yapmıştır,
İslâm’a ters düşeni savunmaz Batalyevsi.

Sözlükçülük alanında bir dahi denir,
İki cilt halinde büyük eser vermiştir,
Edebü’l-Katib’in şerhi, ünlü eseridir,
Beş yüz yirmi birde vefat eder Batalyevsi.

Endülüs tarih olunca, kitaplar yanmış,
Onun adı bazen de kasten yazılmamış,
Eserlerin çoğu batıya kaçırılmış,
Batı kültürüne yön verendir Batalyevsi.

Türk – İslâm ekseninde pek çok âlim oldu,
Kavmi sahip çıkmayıp onları unuttu,
Batı şarkçı, Müslümanlar da garpçı oldu,
Alamet-i zifire gider olduk yiğidim.

Arap – Acem, Türk – Kürt, deyip nifak ekilmiş,
Ortak değerlerde böylece terk edilmiş,
Umursamaz gençliğe en çok düşman sevinmiş,
Öz koptu mu, söz boşa gidermiş yiğidim.

Bela ve musibet neden diye sormalı,
Bunu kendi dünyamız içinde aramalı,
Kullar için değil, Allah için yaşamalı,
Ahir ki; evvelden hazırlanır yiğidim.

Eserlerinden bazıları şunlardır:
El- İnsâf
El-Muktebes fi Şerhi Muavatta’i Malik bin Enes,
Şerhu Divani’l-Mütenebbi,
Et-Tezkiretü’l-Edebiyye,
Şerhu hamsi makâlât min kelâmi’l-felâsife,
Ebyâtü’l-meâni,
Cüz’ün fi’ileli’l-hadis,
El-mesâ ilü’l-Menşure fi’n-nahv
Risale ilâ kabrin nebi,
Şerhu’l-Fasib li-Şa’leb, (Bu eserini Yahudiler kaynak olarak kullanırlar)

Şair, Araştırmacı, Yazar: Abdullah Yaşar Erdoğan