21.1. İnsan Haklarının Kaynağı: İlahi Onur (Keramet)
Kur'an'daki insan hakları anlayışı, modern seküler beyannamelerden farklı olarak, kaynağını insanın ilahi onurundan ve Kerametinden alır. İnsan hakları, devlet veya toplum tarafından bahşedilmiş ayrıcalıklar değil, yaratılışından gelen dokunulmaz değerlerdir.
İsra, 17:70: "Andolsun, Biz Âdemoğullarını kerim kıldık (üstün bir şerefe/onura sahip yaptık)..."
Hüseyin Turhal bu ayeti temel alarak, insana zarar vermenin, onu aşağılamanın veya temel haklarını gasp etmenin, doğrudan Allah'ın yarattığı onura karşı işlenmiş bir suç olduğunu vurgular. Bu ilahi kaynak, insan haklarını değiştirilemez ve göz ardı edilemez kılar.
21.2. Yaşama ve Güvenlik Hakkı (Canın Korunması)
Kur'an, yaşam hakkını (Canın Korunması - Hıfzu'n-Nefs) en temel ve dokunulmaz hak olarak tesis eder. Bu hak, savaş zamanında dahi masum sivilleri, kadınları, çocukları ve yaşlıları kapsam dışı bırakır.
Haksız Yere Öldürme Yasağı: Kur'an, haksız yere bir cana kıymayı, tüm insanlığı öldürmeye denk sayar (Maide, 5:32). Bu, yaşam hakkının evrensel ve mutlak değerini gösterir.
İşkence Yasağı: Fiziksel veya psikolojik işkence, Kur'an'ın ihlâs (dürüstlük) ve adalet ilkelerine tamamen aykırıdır. İnsanın onurunu zedeleyen her türlü eylem yasaktır.
Güvenlik: İslam, bireyin can ve mal güvenliğinin, devletin temel sorumluluğu olduğunu belirtir.
21.3. İnanç ve İfade Özgürlüğü (Düşüncenin Korunması)
Modern beyannamelerin en önemli maddelerinden olan inanç ve düşünce özgürlüğü, Kur'an'da Bölüm 10'da ele alınan Lâ İkrâhe Fi'd-Dîn (Dinde zorlama yoktur) ilkesiyle güvence altına alınmıştır.
Vicdan Hürriyeti: İnsanın kalbi ve vicdanı, yalnızca Allah'a aittir. Kimsenin başka birini kendi inancını terk etmeye veya başka bir inancı zorla kabul etmeye mecbur etme hakkı yoktur.
Eleştiri ve Hakkı Söyleme (Kıyam bi'l-Kıst): Kur'an'daki Emr-i bi'l-Maruf (iyiliği emretme) ilkesi, vatandaşların zulme, haksızlığa ve yanlış yönetimlere karşı çıkma ve hakkı çekinmeden dile getirme sorumluluğunu verir. Bu, modern ifade özgürlüğünün İslami karşılığıdır.
21.4. Hukuk ve Adalet Önünde Eşitlik
Kur'an'ın en sık tekrarlanan emri olan Adalet (Bölüm 4), tüm insanlar için yasa önünde tam eşitliği zorunlu kılar.
Yargı Eşitliği: Yargıçlar, davalı veya davacı kim olursa olsun (zengin/fakir, Müslüman/gayrimüslim, akraba/düşman), mutlak adaletle hükmetmek zorundadır (Nisa, 4:135).
Hukuki Süreç Garantisi: Kur'an, bir kişinin suçlu ilan edilmeden önce açık delil ve doğru şahitlik ile yargılanmasını şart koşar. Haksız yere hüküm vermek, ağır bir günahtır.
Ekonomik Haklar: Bölüm 20'de belirtildiği gibi, servetin belirli bir zümrede birikmesini engelleyen Zekât ve Faiz yasağı, ekonomik haklar ve fırsat eşitliğini güvence altına alır.
21.5. Kur'an ve İnsan Hakları Beyannamesi Arasındaki Farklılıklar
Turhal'a göre, Kur'an'ın sunduğu haklar ile Evrensel Beyanname arasında amaç ve kaynak farkı vardır, içerik farkı değil:

İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi (Modern Seküler) Kur'an'daki İnsan Hakları (İlahi/Ahlaki)
Kaynak Uluslararası antlaşmalar ve beşerî rıza. Allah'ın emri ve insanın yaratılışındaki onur (Keramet).
Bağlayıcılık Siyasi irade ve yaptırımla sınırlı. Hem siyasi yaptırımla hem de dinî/vicdanî sorumlulukla (Ahiret korkusu) mutlak bağlayıcı.
Odak Noktası Haklar ve bireysel özgürlükler. Haklar ve toplumsal sorumluluklar (Emanet) dengesi.

Sonuç: Kur'an'daki haklar, insanın fıtratına uygun olduğu için evrenseldir; ayrıca Ahiret sorumluluğu içerdiği için, modern beyannamelerin yaptırım gücünden daha kalıcı ve güçlü bir ahlaki zorunluluk taşır. İslami yönetimler için bu hakları sağlamak, sadece bir yasa değil, imandan kaynaklanan bir kulluk görevidir.