M A C A R A B D U L L A H

• 28 Şubat 2022 Pazartesi 08:27:35

MACAR ABDULLAH
XVIII. Yüzyılın son çeyreği ve XIX. yüzyılın ilk çeyreği yıllarda Karaman- Sarıveliler’in Lemos/ Esentepe köyünde Macar Abdullah isimli bir şahıs yaşar. Osmanlı İmparatorluğu Padişahı II. Mahmut döneminde (1831) yapılan nüfus sayımında Macar Abdullah yaşlı bir zat olarak yazılırken, oğlu Mehmet’in 30 yaşında, oğlu Ali’nin 20 yaşında ve torunu Hüseyin’in sabi (küçük) olduğu belirtilir.(*) Macar Abdullah ve evlatlarının soy zincirinden Lemos köyünde günümüze kadar ulaşan kişiler olmaz. Diyar diyar yerlerde varsa da tanıyıp bilinmez.

Macar Abdullah, adını çağrıştıran Lemos sınırları içinde günümüze sadece, “Macar Bağı” olarak tanımlanan bir bağ/yer mevcut. Bu ismi, daha çok mekan sahipleri dillendirir. Bu yer, köy mezarlığının kuzey sınırında olduğu ve “Macar” kelimesi müstehcen olarak tanımlandığı için köy sakinleri günümüzde genellikle, “Mezarlık Başı” olarak tanımlar. Macar Bağı evvelinde yaz aylarında yaşanılan bağ, bahçe olarak değerlendirilmiş. Bağın içinde en az yüz elli yaşından büyük bir Ceviz ağacı ve yüz yaşından büyükçe üç adet üzüm asmalı vaziyette meşe/ pelit ağacı, armut ağacı ile kara ağaç geçmişten günümüze ulaşır.

Macar Bağı’nın bilinen ilk sahibi Macar Abdullah. Mevki olarak ismi de buradan alır. Mekanın sonraki sahibi köy sakinlerinden Hüsam Çelebi oğlu Abdullah’ın oğlu Gedik Abdurahman oğlu BüküAhmet ağadır. Bükü Ahmet’in bu yere nasıl sahip olduğu bilinmıyor. Sadece Bükü Ahmet, Lemos’ta ekmeği pekmeze denk gelen varlıklı, yeyip yedir meyi seven, av yapmaya düşkün, eli açık ve güzel giyin meye özen gösteren ağa şahsiyet. Soyunu sürdürecek çocu ğu olmadığı için sağlığında mülkiyetinde bulunan taşınmaz mallardan her sene birini satarak geçimin sağlar. Bu bağlamda mülkü olan Macar Bağı’nı da ömrünün son yıllarında satar.

Hüsam Çelebi oğlu Aza Osman, beş kız (Fadime- Ayşe- Zahide- Fatma- Emine) ve oğlu Mehmet (Akın) olmak üzere altı evlaT sahibi. Aza Osman en büyük kızı Emine, amcası Hacı Muharrem’in oğlu TatAhmet’le evlenir. Ahmet ve Emi ne’nin ilk çocuğu Muharrem dünyaya geldikten hemen sonra anne Emine vefat eder. Muharrem bebekken öksüz kalır. TatAhmet, kısa sürede Arslan- Ünzüle kızı Şerife’yle yeni bir izdivaç yapar. Şerife, daha altı aylık bile olmayan bebek Muharrem’in beslenme ve bakımında gereken ihtimamı gösteremez. Neredeyse bebek orta yerde sahipsiz kalacak vaziyete gelir. Bebeğin bakımı daha çok teyzesi Fadime tarafından üstlenilir. Dayısı Mehmet’te (Amıca Os man Akın’ın babası) koruyup kollayarak himaye eder. Teyze Fadime (Akbaş), yeğeni Muharrem (Yıldız)’a annesi Emine’den intikal eden özellikle para ve çil çil altınları sahiplenip saklar. Babası TatAhmet ile dayısı Mehmet’e vermez. Bu altınları yeğeni Muharrem on sekiz yaşına girince kendisine teslim eder.

TatAhmet oğlu Muharrem, satılığa çıkarılan Macar Bağı’nı annesinden intikal eden altınları bozdurarak Bükü Ah met’ten satın alır. Yıllarca zirai tarım yapar. İkinci dün ya harbi yıllarının bahar, yaz mevsiminde bağ içinde bulu nan devasa bir kayanın dibine mitilini atıp burada eğleşir. Mülk sahibi Muharrem Yıldız Hoca, bahar aylarında arıklardan çağlayarak akan suyla ihtiyacı sebzeyi yetiştirir.

Ülke genelinde yaşanan gelişim değişim sonunda Lemos sakinleri yazın bağ evle rinde yaşamayı azaltır. Macar Bağı’da ekenek tarla haline gelir. Muharrem Yıldız’ ın vefatı üzerine evlatları arasında paylaştırılır. Geçen zaman esnasında köy mezarlığı yetersiz hale gelince Muharrem Yıldız’ ın evlatları Macar Bağı’nın mezarlık arazisine ka tılması için köy muhtarlığına bağışlayıp mezarlık yeri olarak vakfedilir. Bağın bir bölümüde, köy sakinlerinin her daim tarım arazisi yolu olarak kullanımı için verilir.

Bu bağlamda Macar Bağı, mülküyetiyle sahiplenen ve ya her hangi bir şekilde ilintilenen rahmeti Rahmen kişilerin ruhunu şad eden Sadakayı Cariye olur.

Rahman-ı Rahim, Esentepe Köyü mezarlığında sıratı bekleyen cümle geçmişlerimizin ruhunu şad eylesin

(*)- (Kaynak: Yazar Mükremin Kızılca’ın Sarıveliler ve Köyleri Kitabından “Lemos/Esentepe Nüfus sayımı bölümü)

Süleyman Lemos YILDIZ
(Lemos5303)