dinden moderne sanat

• 3 Aralık 2021 Cuma 16:58:27

1
osmanlı sanatının çağdaş mimariye yansıması.yatay mimari örneği olarak mekan tasavvurunu kentleşmenin önceliği görmek.sultanahmete gidince bir tarihin incelikleri göze çarpar.camilerin desenleri yeni mimaride göze hoş gelen motifler olarak ruh dünyamızı zenginleştiriyor.tasavvuf geleneğindeki dergah anlayışını yeniden islam kültürü içinde ince zevkleri tartışmaya açmak gereklimi acaba.islamın sosyal konulara bakışı batılı insan içinde önem arzediyor.dinin ihyası için nasıl bir yol izleneceği sorunlu.gelenekten beslenen modern kültürün bilgi tecrübeleri pek yankı bulmuyor islam sanatında.bunun nedenleri üzerinde düşünmeli aydınlar.ne kadar dile getirilmiş konu varsa hepsi çağın açmazlarında kaybolup gitmiş.
2
yaşam zorlukların iznine bağlıdır.beyoğlunun yeniden ruhumuzu kanatan tekinsizliği salgılıyor başıboşluğu kaldırımlarda.hera gün ışığını mızrap yapmış kalbine.dali gibi mor uykularda deliren şafakların tuzunu bulmuş denizde.çayırlarda özgürce kelebeklerle dansettiği ışığı arıyor gözlerde.hera bu tanımaz güvercinlerin soluk mavisini.meşrep bilmiş akasyaların yapraklarında titreyen arzuları.ama ölümlüdür gökyüzü kadar bir ormanın derinliğinde saklanmış serinlikler.hera bu yüzden kanatlarını yokladı kuşların.ağzı açık kaldı yaban hayatın bu cesur aldanışlara.her kapıda çizilmiş tarihin bakiyesi için suçladı baharı.altın yaldızlı gün ışığına suretini teslim etti bir sabah.
3
bazen düşünceler benden uzaklaşıyor.savunamaz durumda kalıyorum adanmış hayatları.o denli bir baskı ki insanların özel hayatına kadar girmiş propaganda.bir çok insan için sistemle uyuşmazlık gösterenlere karşı bir saldırı mantığı var.bir davayı savunagelmiş insan onuru.yoksa yükseklere tırmanmak muhal olur fikri muallada.insanki bir isyanı büyütmekle bir toplum inşa eder bin türlü zorlukların direnç gösterdiği kavgalarda.inançla umuda sarılmak gibi bir alışkanlığımız var.bir düşünce neden tehlike oluşturur kurulu düzen için.demekki menfaat hesaplarını bozuyor karşı çıkışlar.erdemin anlam kazanmasıda yılgınlığa düşmemekle mümkün.adalet fikridir kan akıtılmaya hazır bahane.iyiliği yaygınlaştırma gibi sorumluluk yüklemiş bize hayat.yenilgiyi kabullenmek bir anlam taşımaz verilen savaşlarda.bir inat gibi görülsede haksızlığa direniş insan olmanın erdemidir dik durmak dünyayı zülümle dolduranlara karşı.
4
harbiyede hala fetöcu subaylar var.bunlar batıdan destek gören vatanını düşünmeyen hain işbirlikçilerdir.devletin silahını halka doğrultan bu kanlı çetenin bazı siyasetçilerden oy kaygısıyla himaye görüldüğü bir vaka.din ve duygu sömürüsüyle taraftar topluyorlar.himmet adı altında iş dünyasından para sızdırıyorlar.örgütün bu denli büyümesi her alanda aktif bir uzantıları olması nedeniyledir.bu yapılanmayı çökertmek çok yönlü bir çalışmayla mümkün.paralel örgüt olarak nitelendirilen bu teşekkül eğitimden sanata her alanda varlığını sürdüyüyor.devlet içinde hiyeraşik yapıyı kendi lehlerinde kullanması organize olmalarındaki başarıya bağlıdır. halen varlığını sürdürmesi de tam anlamıyla çözülmeye uğramamış olmalarına bağlanabilir.umut tacirliği cennet vadine kadar götürmüştür üyelerini.cumhuriyetin gücünü temsil eden ordu tarikat ve cemaatlerin işgaline uğramıştır.halkın feraseti anayasal düzen için tek çözümdür rejimin gerçek işlevine dönmesi yönünde.aksi halde aşırılığın önü alınmaz boyutlara varacaktır bu kuşatma.
5
-benim hayatıma bu şekilde giremezsin diye feryat etti.öfkeden sesi titriyordu.ilaçları ve hastaneyi düşünecek durumda değildi.işte tarihin yüklediği yükümlülük.bizimde gelecek nesle bırakacağımız görkemli yapılar olmalı dedikten sonra bir isyan konuşmasına dönüştü itirazı.ölümü göze almışım ben ölüm mukadder.ezilmeye müstehak değil bizim inancımız dedikten sonra batmakta olan güneşe takıldı gözleri.bu doğa harikası tanrının bir lütfüydü.herkes için eşit bir hayata inanmıştı.zorluklardan yılmak çaresizlerin akibetidir diye düşündü.yüzündeki ifadeden kararlı olduğu anlaşılıyordu.biz ikinci sınıf bir millet olmayı kabul edemeyiz diye bitirdi konuşmasını.bu reddediş davranışına kendisi dahi inanmıyordu.kalk gidiyoruz dedi yanındaki arkadaşa.kendine zarar vermekten başka bir getirisi yoktur sonu pişmanlıkla bitecek bu savaşın der gibi tehditkar bir yüz ifadesiyle-paşam bugün gününde değil diye konuştu olayı seyredenlere karşı.bu bize yaptığın son yanlış olsun diye bitirdi mevzuyu.bu umudu yokexden bir duyarsızlıktı.yavaşça ayağa kalkıp kapıya doğru yürümeye başladı.
6
ikonların hristiyanlıktaki yeri.martin luther gibi reformistler dinin değişmez görülen dogmalarını mantıkla uzlaşır hale getirmiştir.engizisyon dinin kozmos anlayışını korumak için bilime karşı durmak inancı sarsılan kitlelerin kliseye güzensizliğini artırmış hümanist düşüncenin kalesi konumuna gelmiş modern aygıt olan kurumlar.sanayi devriminden sonra güç kazanmış radikaql hareketler.nazizmin modern toplumda din devleti inşası aslında sosyal adaleti sorgular din düşüncesinden hareketle.iki dünya savaşından sonra devrimlere umut bağladı insanlar.sosyalizmin vadettği eşitliği tanrı krallığı için bir referans olarak gördü hristiyan batı insanı.sonra radikal islamın dünyayı islamlaştırmak için terörü bir araç olarak görmesi batı kültürünü hedef almıştır yine.
7
-ben ömrümü senin harcaman için mi yaşıyorum diye tepkisini gösterdi ali.-rahatsız ettiysem özür dilerim bu tür yakınlaşmalar insanlığın bir gereği.bizim de prensiplerimiz var diye alttan almak istedi sibel.-her şeyin bir bedeli var bunu anlatmak istedim diye savundu kendini ali.sorunlara başka türlü yaklaşmak olanaksız dedi ve konuşmasını sürdürdü -biliyorsun insanlar tedirgin olan bitene karşı.bizim yarı resmi bir teşkilat olduğumuzu hatırlatmak isterim.ali bir süre anlamak ister gibi bakışlarını çevrede olan bitene çevirdi ve -yasakçılığı kimin savunduğu ortada.yaşam hakkı tanımıyor faili meçhüller bunu ne şekilde açıklayacaksın dedi kendine güven duyduğu bir ruh haliyle.aynı şartları yaşıyoruz dedi sibel biz de anlamak istiyoruz meseleleri.yorgun bir günün akşamında bu konuşmalarla sona erdi tartışma
8
işte bak: Âlem-i insaniyette, zaman-ı Âdem’den şimdiye kadar iki cereyan-ı azîm, iki silsile-i efkâr; her tarafta ve her tabaka-i insaniyede dal budak salmış, iki şecere-i azîme hükmünde... Biri, silsile-i nübüvvet ve diyanet; diğeri, silsile-i felsefe ve hikmet, gelmiş gidiyor. Her ne vakit o iki silsile imtizaç ve ittihad etmiş ise, yani silsile-i felsefe, silsile-i diyanete dehalet edip itaat ederek hizmet etmişse; âlem-i insaniyet parlak bir surette bir saadet, bir hayat-ı içtimaiye geçirmiştir. Ne vakit ayrı gitmişler ise, bütün hayır ve nur, silsile-i nübüvvet ve diyanet etrafına toplanmış ve şerler ve dalaletler, felsefe silsilesinin etrafına cem’olmuştur. Şimdi şu iki silsilenin menşe’lerini, esaslarını bulmalıyız. İşte diyanet silsilesine itaat etmeyen silsile-i felsefe ki, bir şecere-i zakkum suretini alıp, şirk ve dalalet zulümatını etrafına dağıtır.
Sözler -
nedim demirbaş
marksın eleştirdiği felsefe.bir nizam tatbiki arayışında olmayan felsefenin dünyayı değiştirme şansı yoktur.tarih okumaları insan için aklın hükmünü icra eder tekamül safhasında bilgi.
9
hocam neden faizden vazgeçilmiyor.yüksek enflasyon yüksek faizle halkın kazancını bankalara aktarıyor.bir faiz lobisi var bu gerçek.milli para uluslarası ticarette kullanılacak putin bu konuda anlaşmaya varıldığınım açıkladı.asya ülkeleri ekonomik iş birliğine giderse bölgesel işbirliği ekonomiyi güçlendirir.teknolojik alyyapıdaki eksiklikler giderilmiş olur.bir anlamda teknolojik bilgiyi satın almış olur türkiye.üretim ekonomisiyle bağdaşır bir iç piyasa oluşmuş olur böylelikle.buna karma ekonomi diyebiliriz.fakir fukaranın cebindeki paralar yüksek faize bağlanmış borçlara gidiyor.ülke kaynakları korunduğu takdirde neden faizler düşmesin
10
haklısın zamanında bizde yanıldık.ama edebiyattan sanata hiç bir esere tahammülü olmayanların islam uygarlığına bakışı nasıl olur.günümüz tarikatlerini hangi konularda ciddiye alalım.kültürsüz bir dinin ürünleri değilmi bu nahoş tipler.modern sanat temalarında dinsel figürlere yer vermiyor.kuranıda anlamak için hangi metotla bir bilgi kayağı olarak gösterilecek seküler bir hayat yaşayanlara.mealcilik deniyor kurana inananlar için.öğrenme emriyle başlamış kuran.yaratan rabbinin adıyla oku.bir çeşit bilginin gerekliliğine inanmaktır tanrıya inanmış bir insan için kuran.sonra yaratılışı anlatır hep ilmim gerekliliğine vurgu var ayetlerde.bu da metotla olur tabiki.
11
kadiriler.zekeriyanın rabbe teslim olmasındaki olayı zikre dönüştürmüşler haydar baş gibi murşitleri peygamberin varisi olarak görürler.ilk dergah faaliyeti geylani zamanında islamın farklı bir yorumu olarak ortaya çıkışıyla başlar.mederesenin yanında tekkenin olmasını savunanlar için günümüze kadar ulaşmıştır birbirini takip eden şeyhlerle...inanılmaz bir fotoğraf veriyorlar laik cumhuriyet için.hareketleri tamamen showa dönüşmüş bu kimseler için üzülmek gerekiyormu bilinmez.kuran zikri bir buyruk olarak görür ayetlerin sözün dışında olduğunu vurgularken.bunlar kendilerini gizliyorla toplum içinde.ama devlettten yardım görmeleri yasal olmanın ötesinde bir konum kazanmışlar
12
bir aydın profili çizme açısından oğuz atay.topluma yabancılaşmanın nedeni yalnızlık olarak anlaşılmış ideolojik tavrın imkansızlığında.bir nevi kültür sorunudur geri kalmışlık.bunu farkeden mustafa kemalin devrimleri toplumu modern anlamda dönüştürmeye yetmemiştir ama entelijansiyanın halkına yabancılaşmış bir ülke varetmiş olması tüm inandırıcılığına rağmen.o dönemdeki batı dışı toplumların çağdaşlığı kabullenme noktasında şekilciliği aşamadığı görülür.nitekim amerikan desteğiyle iran devrimi gibi kapalı toplumlara evrilir modernite sorunu.yeşil kuşak için kültürün anlamı tarikatçılık olarak anlaşılır.günümüz radikalizmini barbarlığa vardıranlar için daima sorun teşkil etmiştir aydın despotizmi.böyle değerlendirilir geri kalmışlığın suçunu yüklenenler için amerikan ajanlığı.afganistan örneği dincilik için son noktayı koymaktır özgürlüğe.sosyalizm sonrası bir kültürü arkada bırakmanın yanlışlığını hala düşünenler var.toplumsal realite bu tür örhütlenmeye imkan tanımamıştır.ne kadar eleştirilse de iktidar.sınıf temelinde bir hak arayışı vardır toplumda.ayrıca halkçılık bir kültür arayışı olarak tanımlanmış devrimin gereksizliğine inananlar için.eşitlikçiliği düşünenler için sermayenin tasallutuna kapılmış topluma kardeşçe paylaşmayı anlatma güçlüğü engel olmuştur devrimci bir yol izlemeye.70’li yıllar bir isyana dönüşmüştü halkın kendine duyduğu inançla.provoke edilmek yangını söndürmek için yeterli olmadı.tek çare olarak yasakçılığın doğru olduğu görüşü benimsenmiş oldu ihtilalcilerin zihninde.toplumdaki karşılığına bakınca her şeyin denetime açık olması bir varlıklı sınıf ortaya çıkarmış.işte bu rekabeti yaşayanlar için mücadeleci ruhun örselenmesidir bir bakıma tutunamayan romanında anlatılan.2000’yıllara gelindiğinde islamcı ideoloji kendini edebiyat ve sanatla topluma hissettiren özgürlük alanı buldu.sol ideoloji marjinalleşme tehlikesini yeniden umut kozasına sokmak istedi halkı.ama bunu başarma gücünü gösterme şansı yoktu ne yazık ki.bireyin özgürlük alanını düzenleyen anayasa ruhunda özgürlük tanıyordu halka aslında.amaç özgürlükleri kısıtlamak olduğundan bir korku toplumu oluştu türkiyede.ak partinin rejimle uyuşması politik bir gerçeklik olarak görüldüğünde 15 temmuz darbesi gerçekleşti.bildiride devletin ele geçirildiğini öne sürüyordu cuntacı subaylar.belkide darbe için bir tiyatro denmesi işlevini başlarken tamamlamış olduğuna atfen söylenmiştir.roman gerçeğinin günümüze taşınması yerlilik ve milliliğin tartışıldığı gerçeğinden hareketle halen bir aydın sınıfının chp’nin devrimciliğini savunur nitelikte halkı küçümsediği görülür.
13
-bana öyle bir çek veriyorlar ki.islam için kesilen biletin adıydı rahmaniliği küçümsemek.yalan tarih bizleri ne kadar yanıltmıştır.
-kabiliyetim yoktur da.şiire karşı bir kabiliyeti var mıdır hoca efendinin.yoksa sıradan cümlelerle biz özentinin kötü kopyası mıydı davası sümüklü mehdi gibi
-bu agorafobi ne anlama geliyor.hayatında hissettiğin bir eksiklik mi.tabiki böyle bir soru sormuştur.bir şaire yakışmayacak akıldışılığı insanların inanç noktasında bir arayışa girmesi.aristokrası haklı çıkarırmı insanı kendini üstün görme noktasında.harikülade bir kişilik kazanmakmıdır sadist duygulara sahip olması bir ebeveynin.çünkü kendinden vazgeçmeye hazırdır ibrahimin duasına teslimiyette.bunun yalnızlık ölçeğinde geçerliliği yoktur aslında.edebiyatın deşifre olması ayrı bir cinayettir bir anıtın devrilmesine neden olmak gibi.ulviliği inzivada arama yanlışlığı iğdiş edilmeye uğratıyor kutsallığı.
-bu benin babamdır demişti doktorlara oğlu için.neden aptallığa inansın ki insanlar.
14
bu haberler doğruysa kendi paranla rezil olmaktır.ne demek teşkilatın işi.vatan sevgisi olmayınca onurunuz beş paralık olur.türkiyenin sürüklendiği şartlar trajik.kimse yoksulların çaresizliğini, düşünmüyor.çünkü örgütlenme hakkı yok toplumun.hak aramanın yasaklandığı bir ülkede yaşıyoruz.ayrıca faşist nitelemesi bile kanunlara aykırı.ama fetöcü subayların iki yüzlülüğünü alkışlayan iktidar var.ne yapılıyor bankaların döviz rezervi boşaltılıyor.ülke yeni bir krize sokulmak isteniyor.kalkınma çabaları önlenmek isteniyor.toplumu bekleyen felaketlere yol alıyoruz.halkın duyarlılığına ihtiyaç var.ülkeyi batırmak isteyenlere karşı ne gibi önlemler alınmalı.böyle bir bilinç yok toplumda ne yazık.cumhuriyeti kuranlar diğer islam ülkelerinden farklı olarak sanayileşme ve medeni olma çabası içindeydi.bunun başarılı bir proje olduğunu farketti batılılar.kendi sınıfına dahil etmek istemedi ülkeyi.daha yakışıklı liderler ortaya çıkardı.sömürgeci zihniyet boş durmadı.çünkü ayrıcalık tanımıştı dünya onlara.şimdi bir inanca sahip olmak isteryen ülkeler terörize ediliyor.bunlar alçak bir planın parçası.uyanık olmak ve ülkeye sahip çıkmalıyız.kaybeden yine doğu toplumları olmasın.farkındayım derinlikli konular ama kaybetmeye tahammülümüz yok.
15
türk parası değer kaybetmeye devam ediyor.karar alıcılar bunun nedenlerini düşürüyor kuşkusuz.fiatlar neden artıyor sürekli olarak.liraya güven duymuyorsa ülke insanı bunun nedenleri birazda kültüre bağlı.her geçen gün bir kayıptır ülke için.herkesin tartıştığı bu konu için nasıl bir yol izlenmeli sorusu için fazla bir seçenek yok.