Yeti Yetenek Yaratıcılık Kapasite 2

• 1 Aralık 2021 Çarşamba 13:53:24

Katıların dalga hareketi bir çeliğin hareketi ya da bir saz telinin titreşmesi veya deprem hareketi gibi analojilerle kabaca anlayabiliriz. Ortam devinmesi sekans hareketi ve eş eksenli hareket ve eş eksen ile olmayan eksantrik ortam dalgalanmasıdır da.

Bardağı kullanma becerisi ister öğrenilme yoluyla, isterse rastgeleler yoluyla olsun, sonuçta araç kullanma işi kapasiteni bir yetenekti. Ama bardağı bulma işi (üretme işi) yetenek olmayıp yaratıcılıktı.

Anıklık düzeyindeki bir yetenek kolektif kapasite nedenle yaratıcılığa dönüşür. Kolektif alan sayesinde herkesle olan yetenek ve kapasite rastgelelerle olmaktan çıkıp; düzenli araştırma geliştirme tasarım içinde kesikli sürekliliğe ve yaygınlığa dönüşür. Sonuçta yetenek ve yaratıcılık ta kolektif alanla kısıtlıydı. İşte bu noktada en çok sanatçı duyarlılıkla yetenek ve yaratıcılıklar ortaya konurdu.

Oysa üzerine bindirişlerle olunmayan yeti belirsizleşiş, kendi başına bir kısıtlanma ve belirlilik değildi. Yetiler kuram olarak tür anıklığı içinde her tür bindirişe açık olan modülasyonlarla sınırlı bir yeteneğe ve kolektif kapasiteye dönüşürler. Bardağı kullanan maymun modülasyonla olan özellikteydi.

Kapasiteler de gerek biyo fizyolojik ve gerek anatomik bileşenli, sentezlerle türsel-hayat sal sınırlılıktı. Fakat yetileri, her hangi bir durumla belirli bir yatkınlık, alışma veya tekrarların tepki yansıması olukla ortaya koymadığınız sürece, yetiler; sadece o kapasiteye depo edilebilenlerin çeşitlisiyle sınırsız bir bindirişe açıklıktır. Yetiler bir bindirişin modülasyonuyla o işe tahsisle, sınırlı bir yeteneğe dönüşürler.

Yaratıcılık daima imajdan az çok bir şeyler hatırlar. Yaratıcılık tümden kolektif kapasiteyledir. Kolektif kapasitenin olmadığı yerde verili düzlem kapasiteli yeti, anıklık, yetenek ve kapasiteyle varsınız. Yaratıcılık toplumladır

Şimdiki insan, karınca, termit, arı gibi kimi hayat türleri içinde o türe bağlı birey çevresinde kolektif bir kapasite vardır. Kolektif kapasite organize bir örgütlenme olmakla türler arasında benzerliktir. Oysa toplum üreten bir teknik ve teknolojilerle başlı başına bir fark olduğu gibi olası toplumlar bu yönüyle de birbirine fark atacaklardır. Yaratıcılık o tür üzerinde akışlı ve toplumsal kapasiteyle belirlidir.

İlk sel başlangıç ile olan hayatının çevresinde sınama yanılma dediğimiz girişmelerle deneyden gelen bindiriş modülasyonları ile kişisi kapasite içinde bir yetenek vardı. Bu kapasite içinde ateşi kullanma beceriler tekrarı yetenekse de zekâysa da yaratıcılık değildi.

Oysa sönmeyen (söndürülmeyen) ateşi bulmak ya da ateşin, yakma yansımalı tekrarlarını ortaya koymak yaratıcılıktı. Küçük bir 25-30 kişilik kolektif alanda, aşağı yukarı herkes o kolektif kapasiteye eşit bir kişisi yetenekler kapasitesiyle olurdu. İstisnalar (rastgeleler) zorunlu olarak her zaman vardır.

İstisnai durum kapasiteye bağlı depo edilebilir çeşitliliğin sayısı kadar bindirişe açık olan durum sayısı kadarla sınırsız yetinin böylesi bir bindiriş modülasyonuna açık belirsiz durumla, olmasından ileri gelir. Ne zaman ki bir tutumun modülasyonunu (bilgi taşıyan kodları) o yeti öbeğin üzerine bindiriş edilirse bu durumda yeti daha belirli olur. Bu durumda yeti belirli davranışa özelleşme olur.

Yetilerin depo edilebilir bir kapasite içinde üssü durumla belirebilir olduğu unutulmamalıdır. Saz çalan bir yeti sel yetenek, üs sel davranışlı imajlar nedenle tırmık atmayı unutmaz.

Özel ve özgün durumla üreten bir ilişkiye sahip kişinin kolektif alandaki kişisi yüklenmeleri de (indüklenme-uyartım-bindirişleri de) o özgün ve özel durumla toplumsal kapasiteyle hemen hemen aynı olabiliyordu. Eksiklikleri varsa internet gibi olanaklarla kolektif depolu alan içinde tamamlanır.

Oysa her bir gruplar arası üreten ilişki şimdi, ittifakların üretim hareketi içinde üreten birçok totem mesleklerin entegre edilmiş durumu içinde toplumsal yaratıcılığın kapasitesiyle vardılar. Üreten her bir totem mesleğine bağlı kapasite ve yaratıcılık şimdi üretim hareketi içindeki toplumsal kapasite ve toplumsal yaratıcılıktan bindirişle olan öğrenmeler içindeydi.

Toplumsal kapasite her bir üreten totem meslekli kapasitenin karışım ve bileşiminden meydana geliyordu. Her biri bir yaratıcı kapasite olan totem mesleklerin her biri özgün bir totem mesleği dili ve düşüncesi ile birbirine farkı olan bir potansiyel durumla, toplumsal ittifakı oluşturuyordular.

Yine o mesleğe özgü anlama anlatım dili gibi, o mesleğe uygun düşünce üretme gibi, o mesleğe uygun kalıplarla anlama anlatmalar vardı. Yine o mesleklere uygun araç gereç yapımına özgü o araç gereçleri kullanma yeteneği gibi incelikler; farklılıkları vardı.

Çiftçi biri için üreten o ittifakı alan içinde nasıl yapılmış olursa olsun bir bilgisayar vardı. Bilgisayarın nasıl yapıldığı bilgisi özel bir merak konusu olmadıkça çiftçi kapasitelere çöp bilgi olarak yansıyordu.

Çiftçi bir kişi bilişim teknolojisini kullanırken özel bir üretim bilgisini öğrenme yönüne gitmiyordu. Bilgisayar yapmayı bilmek benim ne işime yarayacak demekle ve en az enerji durum içinde geçen çiftçi bir kişi bu duruma sesiz kalabiliyordu. Aynı şey bir bilgisayar mühendisi için de geçerliydi.

Dahası istese bile kişisi kapasite ne yer, ne zaman, ne mekân, ne ömür oluşla ve en kısa yoldan üretim zincirine katılması nedenle öğrenmeye olanak ta bulamayacağı tüm kolektif kapasiteyi içeremezdi. Böylesi durumlarla kişisi kapasite artık kolektif kapasiteden kopmakla; kolektif kapasitede sadece yararlanan ve kolektif kapasitenin üreten bir kapasite parçası haline gelir. Fakat etkinliği bakidir.

Toplumsal kapasite ve toplumsal yaratıcılık bir derya ise; kişisi yaratıcılık mutlaka bu deryaya ulaşıp deryaya katılmakla deryanın kolektif dalgalanması içine bir akıştı. Deryada bir birikişti. Deryaya içine bir damla yağış veren katılımla sağanaktaydı. Kişinin üreten yetenek ve yaratıcılığı deryaya kapasite eklenmesi olmakla kolektif bir yaratıcılıktı.

Kolektif alanın salınımı deryanın bileşimi ve deryanın salınımı gibi bir ortam dalgalanmasıdır. Kişiler artık kendi anıklık salınımlarıyla olan dalgalanma üzerine bindirişlerle değil, aksine; kendi salınımları deryadaki bir ceviz salınımı gibi kişiye özgü kodlarıyla kişi; kolektif ortamın dalgalanmasıyladır.

Kişi kolektif alan içine doğru (kolektif alanlı çevrede) bir derecik, bir dere, bir çay, bir ırmak kapasitesi ile farklı alan ve farklı hacimde yetenek olup, derya salınım hareketiyle kişisi bir yaratıcılıktı.

Bir dere gemi yüzdüren bir deniz hareketinin en, boy, derinlik gibi üç boyuta ekli zaman içindeki yetenek ve kapasitesini hiçbir zaman veremez. Dere istese de deniz hareketinin tümünü içeremezdi. Kişiler de üreten kolektif zaman kapasiteli üretim hareketi okyanusunun tüm içermelerini kapsayıcı yetenek ve yaratıcılıkla olamazlardı. Kolektif kapasite kişisi kapasiteye hiç benzemezdi.

Yani nasıl ki üzerine bindirişle olacağınız boş bir sayfa modülasyonlara karşı ne yazacağınıza; ne gibi bir diyagramla çizim ve şemalarla yansıtacağınıza, ne renk boya ve desenlerle tepki koyan bir belirli oluş değildi.

Ama sayfa üzerine bindiriş ve modülasyondu belirlemeyle olduğunuz anda, artık o sahife sınırsız bir alan belirlenmesi değildi. Kapasite hacimse sınırsız bir hacim değildir. Sayfanın üzerine işlenen modülasyonlarla sayfanın tükenmesi nedenle kapasite defter hacmiyle genişlese de her kapasite de dolar.