ÇERKEZ ETHEM.

• 26 Mayıs 2018 Cumartesi 10:37:54

ÇERKEZ ETHEM
Kurtuluş Savaşı’nda Kuvayı Milliye döneminin çetecilerinden.1885 yılında Bandırma’da doğdu. Bandırma’nın Emre köyüne yerleşmiş Sapşığ Çerkez oymağından, Ali Bey’in beş oğlunun en küçüğüydü. Ağabeyleri, İlyas ve Nuri beyler, Rum eşkiyalarıyla çarpışırken ölmüşler, Reşet ve Tevfik beyler de 1901 ve 1902 yıllarında Harbiye’yi bitirerek subay çıkmışlardı. Reşit Bey çeşitli cephelerde çarpıştı. 1919’da Meclisi Mebusan’a Saruhan Milletvekili olarak katıldı. Oradan Birinci TBMM’ye geçti.
Çerkez Ethem, evinden kaçarak Bakırköy Süvari Küçük Zabit Mektebi’ne girdi. Balkan Savaşı’nda Bulgar cephesinde yaralandı. Kıdem zammı ve madalya aldı. I. Dünya Savaşı’nda Eşref Kuşçubaşı’nın yönettiği Pan Turanist Teşkilatı Mahsusa ile birlikte İran, Afganistan ve Irak’a yapılan akınlara katıldı. Yaralanarak savaş sonunda köyüne çekildi. 1919-1920 tarihleri arasında bir yıldan uzun bir süre Anadolu’da tek önemli vurucu güç olan Kuvayı Seyyare’yi kurdu ve yönetti.
Düzenli ordunun kuruluşu döneminde, kayıt altına girmek istemeyerek hükümete başkaldırdıktan sonra, 1921 Ocak ayı ortalarında Yunanlılara sığındı. İzmir’e, oradan da Atina’ya gönderildi. Ankara İstiklâl Mahkemesi’nin, ağabeyleri ve yakın adamlarıyla birlikte, Ethem Bey’in de gıyabında verdiği 9 Mayıs 1921 tarihli ve 573 sayılı karar ile “Müsellahan takibi hükümet cürmünü irtikap ederek”, düşman tarafına firarından dolayı idama mahkum oldu. Türkiye’den ayrıldıktan sonra, önce Berlin’e gitti. Daha sonra, bir süre Kahire’de yaşadı ve son yıllarını Ürdün ve Lübnan’da geçirdi. 1948 yılında öldü.

Çerkez Ethem Ayaklanması
Kurtuluş savaşı yıllarında Türkiye Büyük Millet Meclisi hükümetine karşı olan ve “Çerkez Ethem” adlı bir birliğin komutanı tarafından çıkarılan ayaklanma (1920-21) TBMM Milis kuvvetleri halinde düşmanla yer yer savaş eden birlikleri muntazam ordu birlikleri haline getirmek için gerekli teşebbüslere geçmiştir Bu birliklerden hemen hepsi Türkiye Büyük Millet Meclisinin muntazam ordu kadrosu içine girdikleri halde “Kuvayi Seyyare” adı altında çalışan birliğin komutanı Çerkez Ethem ordunun dışında ve bağımsız olarak çalışmak hususunda ısrar etmiştir.
Çerkez Ethem, millî hareketin başladığı sıralarda Salihli cephesinin savunmasını üzerine almış Anzavur kuvvetlerinin dağıtılmasında hizmet etmiş Düzce,Yozgat ve Konya isyanlarının bastırılmasında başarılar kazanarak ün sahibi olmuştur Bu başarılarından kuvvet alarak Türkiye Büyük Millet Meclisine bağlı olarak kurulan Garp Cephesi Komutanlığına karşı durmuş bu komutanlığı bir üst olarak kabul etmemiştir Bu arada Çerkez Ethemin kurulmuş olan “Yeşil ordu” cemiyeti ile sıkı temaslarda bulunması, doğrudan doğruya valilere emir vermeğe kalkması halktan para toplaması Meclis Başkanı ile doğrudan doğruya muhaberede bulunması gibi sebepler onun artık bir anarşi unsuru haline geldiğini gösteren önemli olaylar olmuşturTürkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti bu olaylar karşısında düzenli bir ordu ve devlet kanunlarının yürürlüğü prensiplerini her düşüncenin üzerinde tutmaya karar vererek Çerkez Ethem olayına da son verilmesi gerektiği kararını almıştır Mustafa Kemal bu kararın tatbikine geçmeden önce Çerkeş Ethemi yola getirmek için uğraşmış fakat bir sonuç alınmayınca batı cephesi komutanlarına Çerkez Etheme karşı harekete geçmeleri emri verilmiştir Yunanlıların muhtemel hareketlerine karşı toplanmış olan kuvvetlerimizin bir bölümü Çerkez Ethem üzerine gönderilmiş bu harekat karşısında Çerkez Ethem kuvvetleri ile birlikte geri çekilmek zorunda kalmıştırİstanbul hükümetinden Yunanlılarla birlikte Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümetine karşı savaşmak müsadesi almış olmasına rağmen Çerkez Ethem düşüncelerini gerçekleştirememiş canlarını kurtarmak için kardeşi ile birlikte 5 Ocak 1921 de Yunan ordusuna sığınmak zorunda kalmıştır Böylece büyük ve kuvvetli bir ordu kurulmasını güçleştiren son engel de ortadan kalkmış Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümetinin memleket içindeki otoritesi kuvvetlenmiştir.
****************************************************************