NELSON ALGREN:ALTIN KOLLU ADAM

• 14 Mart 2015 Cumartesi 20:52:39

1919 yılında Detroit’te doğan Amerikalı yazar Algren Nelson Polonya’dan göçmüş yoksul bir ailenin oğludur. Çocukluğu son derece ağır hayat koşulları içinde geçmiş, yirmi yaşında yazmaya başlamış ve Eğer Başarırsam adını taşıyan ilk hikayesini yayınlatabilmek için de, adıyla sanıyla büyük mücadele vermesi gerekmiştir. Detroit’te doğup yetişmiş olduğu halde, çoğu yapıtlarına çerçeve olarak Chicago’yu, Chicago’nun da özellikle Polonyalı göçmenlerin oturduğu ’West-Side’ semtini seçmiştir. Bir ara Örs adlı küçük bir edebiyat dergisi de çıkarmış olan sanatçının ilk romanı, Çizmeli Biri adını taşır ve 1930 yılında yayınlanmıştır. Depresyon geçiren bir delikanlının acı ve amansız bir portresini meydana getiren bu yapıt, hak ettiği ilgiyi görmeyecektir.

Şiirli bir dille ama gerçekçi ve çarpıcı bir üslupla çağdaş Amerikan toplumunun yaralarını gözler önüne seren Algren, özellikle Chicago’da kümelenmiş gangsterlerin ve bunlara yemlik eden çaresiz insanların hayatını bütün acılığıyla dile getirdiği ALTIN Kollu Adam, adlı romanıyla Amerika çapında, bu yapıt ünlü rejisörO. preminger tarafından filme alındıktan sonra da 1942 yılında yayınlamış olduğu Olmayan Sabah adlı romanıyla hak etmiş bulunmaktaydı. Gerçekten de, büyük romancı Richard Wrigth, bu ilk baş yapıtta yazdığı ön sözde şöyle diyordu:

’Çağımızı daha iyi anlatmakta bize yardımcı olmak için, sokaklarımızdaki çocukların-bu çocuklar ister Zenci, ister beyaz, ister burada doğmuş, ister dışardan gelmiş olsun-sinirlerinde, beyinlerinde ve kanlarında gerçekten var olan şeyle yüz yüze getiriyor bizi Algren. Buna açık seçik bir şekilde tanıklık etmeyi son derece önemli bir görev sayıyorum;çünkü bir gün gelecek, ülkemizdeki orta sınıf dehşet içinde soracaktır: ’Neden daha önce söylemediniz bunu bize ? Niçin romancılarımız, bugün üzerimize çöken bu felaketi başlarken bize anlatmadılar ? ’ İşte saygıdeğer Amerikan okurları , artık uyarılmış bulunuyorsunuz; Hayatlarımızın derinindeki hakikat , bu kitapta gözlerinizin önüne serilmektedir. En az savaşa dikkat ettiğiniz kadar dikkatle okuyun Algren’in romanını . Bu gerçekçilik ve çarpıcılıkta bir yapıt, Amerikan edebiyatında henüz üretilmedi. ’

Büyük yazar, 1947-1960 yılları arasında kaleme almış olduğu hikayelerini Neon Çölü başlığı adı altında toplamıştır. Algren, daha sonra, bir çeşit kendi yaratımı diyebileceğimiz yeni bir türde, belgesel şiir diye adlandırabileceğimiz bir türde, Chicago:Oluşan Kent, adlı kitabını kaleme almıştır. Derin bir insan sevgisiyle acımasız bir tok sözlülüğü ustaca birleştiren üslubu dolayısıyla, eleştirmenler tarafından, ’aynı zamanda bir aşk şiiri de sayılabilecek olan bir sosyal belge’ şeklinde nitelenen bu yapıtı, Vahşi Kıyıda Bir Gezinti, başlıklı yeni bir hikaye kitabı izlemiştir.