Başlık parası ve gurbet

• 16 Mart 2024 Cumartesi 19:20:14

Laf aramızda Şah haydar babam, dertli annemin evlilik hikayesini annemden öğrendiklerinden hayatımın romanında torunlarıma bir anı olarak anlatmak istedim
Babam annemin Erzurum un bir köyünde kemekan aşireti köyünde çobanlık yapan İsmail bilici amca nın çobanlık yaptığı ailenin güzel halı dokuyan hamarat bir kız olduğunu, kendisine yakıştırması uygun görmesi babamın ansızın mezre köyünden Kır atın terkisine atlayarak gidip kızı görüp beğendiğini yazmıştım
Babam konuyu baba anneme baba annem yani nenemde dedem hasan çavuşa iletir dedem amca çocukları Mustafa, çavuş Süleyman çavuş askerliğini 4 yıl çavuş olarak yaptıkları için lakaplarıda çavuş olarak kalmış ve köyün kaymakamlıkta, köy karakollarda ki komutanlara sözü geçen saygın ve varlıklı kişiler
Haşim dede, kali dede, hasan, Süleyman, Mustafa çavuşlar köyün varlıklı, Değirmen leri büyük ve küçük baş hayvanları, arazileri kahyaları, çobanları, kilerleri bolluk, yiyecek dolu aileler
Hasan çavuş dedem kureş dede nin babası pir kureşi, Mustafa çavuşu alır 3 at hazırlanır heybelere kuru üzüm, leblebi, kıtlama şeker bir gün önceden yaptırılan bir tepsi tere yağlı un helvası, küçük ağaç külenkler içinde tereyağı çökelek teneke kutuda 2 kğ bal biraz kına alır giderler kızı ağabeylerinden isterler,
Dertli annemin babası hakka yürüdüğü için büyük abileri veli den istemişler, daha sonra dayım olacak Ali Mehmet te bu istemeyi onaylamışlar
40 kuruş başlık, bir at, bir tabanca ve büyük abiye bir altın yüzük diğer kardeşlere birer işlik cepken pantolon
Reçberlik le başlık parası ödemenin mümkün olmadığını anlayan haydar dertlinin aşkı için, ağaç kontrapilak yapımı bavulunu alır yollara düşer
Yine mezre tercan, tercan dan ankaraya giden trenden kızılırmaktan aktarma Zonguldak kara buharlı trenle 3 günde Zonguldak tren garına ulaşır
Böyle meşekkatli uzun zor bir yolculuktan sonra
Kozlu güney mahallesi e. k. i (Ereğli Kömür işletmesin) de maden başçavuşu Mehmet Koçer işçi kulubesine aylık 10 kuruş kira ile yerleşir
Bu işçi kulubesi 4m Eninde 3m genişliğinde ağaç yapımı iki katlı karşılıklı iki ağaç ranza, içinde en ucuz kötü pamuktan 4 döşek E. K. İ işçi pavyonundan ayarlanmış 4 Battaniye, bir küçük boy saç soba, yanısıra
İçinde işten geldiğinde yıkanmak için odanın bir köşesinde 1m genişliğinde, 1 boyunda betondan yapılan küvet, bir tahta iskemle, galveniz banyo kazanı sabunluk ağaç takunya
üstünde havlu asmak çamaşır kurutmak için duvardan duvara bağlanmış naylon çamaşır ipi
bir kaç çamaşır mandalı karşı duvarda küçük boy traş aynası, traş takımları,
Bir başka duvarda kap kacak, tabak için 4 gözlü ağaç yapımı tabak bardak rafı, bir küçük el yapımı menteşeleri lastik ağaç kumanya dolabı
Dolabın üzerinde ağa marka üstü kuplu pilli bir radyo, duvarda DDY yollarının kıdemli maden baş çavuşlarına hediye ettiği dank donk ses çıkaran DDY yolları marka, kurmalı duvarvsaati
Altı Kömürden kararmış isli bir kaç tava, yemek yapımında kullanılan toprak güveç, tencere mavi renkli köyden getirilmeye çini çaydanlıkla, yeşil renk mika su ibriği
su ısıtmaya kullanılan bakır ibrikler gaz lambası bir kaç mum yine gaz fiskiye si
Dışarıda derme çatma kuyu üzerine İnşa edilmiş kapısı zincir sürmeli alafranga bir tuvalet, taret almak için içi su dolu mavi plastik bir ibrik
İşçi kulubesinin kapısında saç yapımı kocaman bir freng(kilit) uzun ince bir alemiyon kilidi kapıyı açma kapama için el yapımı ağaç bir kapı kolu
Kapının üzerine çakılı cami avlularında satılan besmele yazısı
Bir kaç çarşı, pazara giderken giydikleri üstü parlak içi kırmızı astarlı cızlavat trabzan ayakkabı
1967 de köyümüzden Zonguldak Kozlu ya geldiğimizde bu işçi kulubelerini yakından gördüm hatta babamın yanında iki gecede kaldım
annem halamla da kalmıştı bende merak ettiğim için ev bulup yerleşene kadar kıymet halam, maden başçavuşu murat kaplan eniştemizde annem ve iki kız kardeşim kalmıştık
Daha sonra aynı mahallede yani güney mahallesinde iki odalı bir ev kiraladı 10 lira kira ile deli abdurahmanın evine yerleştik
İşçi kulubelerini Kozluda çok yaygındı, bekar ailesi olmayan Madenciler bu kulu beler de kalıyordu
Büyük bir kesimi askeri barakalar benzeri eki Ereğli Kömür işletmeleri işçi pavyonların da kalıyordu
Ekseriyetle gurup işçileri burada kalıyordu bit salgını vardı bitlere alerjisi olanlar, tiskinenler özel işçi kulubelerini tercih ediyorlardı
İşçi pavyonlarının yemekleri kurum tarafından karşılanıyordu pek sağlıklı hijen yemekler çıkmıyordu, pirinç mercimekler taşlardan pek ayıklanmıyordu, ekmekleri çok bayat, küflü, kuru, yemekler yağsız salçasız maden işçi şikayetleri hiç dinmiyordu
Yataklar kimi saman, kimi çok kötü makinadan geçmiş eski bezlerden çamaşırlara oluşan pamuklardan yapılan döşek yorgan yastıklarda oluşuyordu
6 yaşındaydım hatırladığım kadarı ile güney mahallesinde Erzincan ağırlıklı insan yerleşkesi olduğu için Zonguldak kozlu güney mahallesinde gece kondu evler yapan, hazine yeri arsa kapan buraya yerleşmiş kozlu merkeze 10 dak yürüme mesafesinde Erzincan karslı ağırlıklı yurttaşlar olduğu zazaca konuştukları için kürt mahallesi olarak biliniyor yıllar geçmesine rağmen halende halk arasında kürt mahallesi olarak biliniyor
Kozlu, Zonguldak 67 vilayetten ekmek parası uğruna insan göçüne maruz kalmış bir şehir
Burada, Laz Türk, kürt, Çerkez,, gürcü, alevi, sunni, Müslüm gayri Müslüm Arap her etnik yapı her kültürden insanlar yıllardır barış kardeşlik içinde biri birlerinin inançlarını, lisanlarına, Kültürlerine saygı göstererek çatışmasız dost ça arkadaş komşuluk ilişkilerini güven ortamında yaşayıp,
Tasada, kederde, sevinçte, kıvançta milli ve dini bayramlarda düğün dernek, cenaze, hasta ziyaretlerinde ev inşaatlarda imece usulü yardımlaşma duygusu içinde birlik dirlik dostlukları kura bilmişler
Devamı var

Ali Cemal AĞIRMAN