Türk-İslam âlimleri serisi – 96

MUHAMMED KAZVİNİ
D. 1268 (H. 666) – Ö 1318 (739)

İsmi; Muhammed Bin Abdurrahman Bin Ömer
Bin Ahmed Bin Muhammed Bin Abdülkerim
Bin Hasen el-Kazvini diye bilinmekte,
Kısaca ona Muhammed Kazvini denilir.

Künyesi Ebü’l-Meali olarak geçer,
Lakabına ise Celalüddin demişler,
Kazvini, Musul ilinde dünyaya gelmiş,
Yedi yüz otuz dokuzda da vefat eder.

O ailesiyle Anadolu’ya gelmiş,
Anadolu’ya yerleşip ilim öğrenmiş,
Babasından fıkıh ilmini öğrenir,
Yirmi yaşında iken kadılık verilmiş.

Birçok ilimde mütehassıs oldu denir,
Arap dili ve edebiyatını öğrenir,
Ona Ortaçağın “Herodot’u denilmiş,
Müslümanların da “Plinius’u denilir.

Sultan Nasır ona “Hutbe oku” demiş,
Kazvini’nin hutbesi çok hoşuna gitmiş,
Onun bütün borçlarını ödemek ister,
Sonra da Şam’a kadı olarak göndermiş.

Kazvini, çok cömert bir âlim deniliyor,
Fakir ve de muhtaçları hep gözetiyor,
Böylece kadri ve kıymeti çok yükselmiş,
Sultan yanında da kıymetli biliniyor.

Şair, Araştırmacı, Yazar: Abdullah Yaşar Erdoğan

Zehebî onun hakkında; “Muhammed Kazvînî, ifâdesi tatlı olup, çok güzel konuşurdu. Çok cömert ve yumuşak huylu bir zat idi. Vefat ettiği zaman, büyük âlimler onun cenazesinde bulundu. Onun vefatına herkes çok üzüldü. Onun hayatını anlatmak istesek, ciltler dolusu kitap yazılır” demektedir.
Muhammed Kazvînî, birçok eser yazdı. Onlardan bazıları şunlardır: 1-Telhis-ül-miftah: Bu esere çok şerh yapılmıştır. 2- îzâh-üt-telhis, 3- Süver-ül-mercânî.

* Rönesans’ımızın matematik hocaları Müslümanlardır. RİSLER Jaques C. (Fransız profesör)
* Kur’ân’ın kuvvet ve kudretiyle güzelliğini ve aynı zamanda lâfız asaletini takdir edebilmek için kendisini dinlemek lâzımdır. RİSLER Jaques C. (Fransız profesör)
* Şayanı hayret bir üslûbu olan Kur’an yüksek sesle okunup dinlenmek üzere tertip edilmiştir. Hiçbir tercüme onun şark hassasiyetiyle doymuş olan inceliklerini ifade edemez. O’nun kuvvet ve kudretiyle güzelliğini ve aynı zamanda şekil asaletini takdir edebilmek için asıl metnini dinlemek lâzımdır. (Paris İslâm Enstitüsü profesörlerindendir.) RİSLER Jaques C. (Fransız profesör)
DRABER der ki: * Müslüman bilim adamları eski ve yeni bilimlerin çoğunun temelini atmışlardır.