MESNEVİ
Mesnevi, İran edebiyatına ait bir nazım şeklidir. Divan edebiyatının en uzun eserleridir. Kısacası Divan edebiyatının, hikâye ve romanlarıdır. (Beyit sayısı otuz bini bulan mesnevilerin olduğunu biliyoruz.)Mesneviler, Divan Şiirinde hikâye ve romanların yerini tutar. Her beyit kendi içinde kafiyelidir. Kafiye örgüsü “aa bb cc çç dd…” biçimindedir. biçimidir. Oradan Arap edebiyatına ve Türk edebiyatına geçmiştir.
Bir şairin beş mesneviden oluşan eserine “hamse” denir. Mesneviler “aşk, tasavvuf, savaş, kahramanlık, peygamber ve din büyüklerinin yaşamları, bir şehrin güzellikleri, evlenme ve sünnet törenleri, mizah, hiciv, eleştiri, nasihat” gibi konularda yazılır. Türk edebiyatındaki ilk mesnevi, Yusuf Has Hacip’in “Kutadgu Bilig” adlı eseridir. EDEBİYATIMIZDA Kİ ÜNLÜ MESNEVİ ÖRNEKLERİ Aşk Konusunda Fuzulu’nin “Leyla ve Mecnun”u, Din-Tasavvuf konusunda Mevlana’nın : “Mesnevi”si ve Süleyman çelebi’nin Mevid’i, Didaktik (Öğreticilik alanın da) Nabi’nin “Hayriyye”si Mizah (Alay, Eleştiri konusunda) Şeyhi’nin “Harname”si sayılabilir Beş’er divanı bulunan Hamse sahibi olan Divan şairlerimiz, Ali Şir Nevai, Taşlıcalı Yahya, Nev’izade Atâî’dir. AYLAK ADAM Sevmezdi, çalışmıyor, bu erkek Miskin di, becerse yok, ve ürkek Hep zevce, işindedir, o boştur İşsiz ya, içer şarap, na hoştur Akşam da, kadın döver, içince Günleri, yatıp yatıp geçince Beş oldu, velet de bak, sayınca Evler de, gürültüler, duyunca Aklınca, kadın ise, köleydi Herkes de, onun için öleydi Gördükçe, okurdu hem, yazardı Korkmuştu, salak adam, bizardı Gel gör ki, güzel kadın, sevindi Baktıkça, inat adam, dövündü Onlar da, bakıp bakıp, üzüldü Döndük çe, bu kez niyet, sezildi Terk etti, birer birer, gidenler Anlardı, o ayrılık, tadanlar Yalnız ve, arsızca boş yaşarmış Kar kış da, soğuk görüp üşürmüş Ölmüştü, sonunda bak, o aylak Bilseydi, değer görür/dü çaylak Sadık DAĞDEVİREN Aşık LÜZUMSUZ Not: Bu şiir aşağıda belirtilen aruz kalıbı ile yazılmıştır Mefûlü, mefâilûn,feîlûn (__.) , (._._) , (.__) KKA , AKAK AKK |