Cahit Karaç

CAHİT KARAÇ’A AİT
AKILLA İLGİLİ GÜZEL SÖZLER


■Akıl Hak, düşünce adalettir.
*
■Akıl, Allah’ın insan üzerindeki bir sıfatı, bir uzamı ise, insana ait düşünce de insan aklının bir sıfatı, bir uzamıdır.
*
■Akıl başta, güç bedende, anlayış; insanı olgunlaştıran yaştadır.
*
■Akıl, baştan yukarı çalışırsa insanı yüceltir, baştan aşağı çalışırsa insanı alçaltır.
*
■Akıl baştan çıkınca insan eşekleşir.
*
■Akıl çıkmaza girdiğinde kulak, aklın duymak istediklerini duyar.
*
■Akıl beden gözüyle, ruh gönül gözüyle bakar. Beden gözüyle bakan her şeyin yarısını, gönül gözüyle bakan her şeyin tümünü görür.
*
■Akıl bedenin bekçisi, ruhun dostudur.
*
■Akıl, Hak’ın bende bir eseriyse, düşüncem de benim eserimdir.
*
■Akıl bilip, öğrenme kaynağıdır.
*
■Akıl bildiğini, gönül hissiyatını söyler.
*
■Akıl çuvala, düşünce de şişe benzer; törpülenmeyen düşünce insanı rahatsız eder.
*
■Akıl bu dünyanın, kalp her iki dünyanın efendisidir.
*
■Akıl düşünür, gönül birleştirir, nefis ayrıştırır.
*
■Akıl düşündüğü her şeyi, her zaman gerçekleştiremeyebilir, bazen aklında zamana ihtiyacı vardır.
*
■Akıl düşünebildiği, göz görebildiği kadar işe yarar.
*
■Akıl düşüncenin, düşünce de eylemin anasıdır.
*
■Akıl düşüncenin, düşünce de insanın var olma sebebidir.
■Akıl düşünceyle, kalem sözle övünür.
*
■Akıl için, Allah dışındaki her şey sonludur. Sonlu olan her şeyin bilgisine ulaşılır.
*
■Akıl içinde doğru çözümü gören göz, düşüncedir.
*
■Akıl ve ilimden sapanların sonu şeytanlıktır.
*
■Akıl fiziksel şeyleri görürken, gönül fizik ötesi âleme ait görünmeyen şeyleri de görüp hisseder.
*
■Akıl gücü kalp gücüyle birleşirse güç “güç” olur, güç de başarı.
*
■Akıl beden gözüyle, ruh gönül gözüyle bakıp görür.
*
■Akıl gözün gördüğünü söyler.
*
■Akıl Hak’a aittir hakkı temsil eder. Düşünce bize aittir. Adaleti temsil eder.
*
■Akıl, hayatın terazisidir.
*
■Akıl hayatın vaaz geçilmez tek yaşam kaynağıdır.
*
■Akıl ve ilim sahibinin gayesi, içiyle Hakk’a, dışıyla halka hizmet etmek olmalıdır.
*
■Akıl insanı ilahlaştırmamalı, ilaha yaklaştırmalı.
*
■Akıl kalbin nuru, ruhun dostudur.
*
■Akıl insanı konuşturmaz, bilgi konuşturur.
*
■Akıl; köre göz, sağıra kulak, yüreksize yürek, dilsize sözdür.
*
■Akıl kötüden ziyade iyi olanı, çirkinden ziyade güzel olanı, sertten ziyade de yumuşak ve iyi huylu olanı sever.
*
■Akıl kulağın duyup, gözün gördüğünü; duyar, görür ve söyler.
*
■Akıl kulakla duyar, dille söyler.
*
■Akıl olmayan baş düşünmez; düşünmeyen baş yorulmaz, düşünüp yorulmayan beden de baş, boş durur.
*
■Akıl öğrenme, kalp onama merkezidir.
*
■Akıl radar istasyonuna benzer, gözün görmediklerini görür, kulağın duymadıklarını duyar.
*
■Akıl sahibi için; hatadan, ders çıkarmak marifet, devam etmek ise gaflettir.
*
■Akıl, Allah’ın insana verdiklerini düşünür.
*
■Akıl bilip öğrenmenin, kalp eğitilip eylem yapmanın kaynağıdır. Onun için inançtan akıl değil, kalp sorumludur.
■Akıl bilip öğrenip marifet sahibi olmanın, kalp eğitilip alışkanlıklar kazandırılarak hüner sahibi olmanın kaynağıdır.
■Akıl okuyup öğrenip düşünüp feraset, kalp eğitilip vicdan sahibi olarak cesaret göstermenin kaynağıdır.
*
■Akıl üretir, nefis tüketir.
*
■Akıl ürünü olan hayal ve düşlerimizi, inanan kalbimiz gerçekleştirir.
*
■Akıl var, insan başını baş eder; akıl var insan başını taş eder.
*
■Akıl varlıktır, düşünce var olmaktır. (Ezeli var olan varlık Allah’tır. Düşünmek var olup, kul olmaktır.)
*
■Akıl varlık, varlık da düşünceyse, varlığa düşünceyle ulaşılır.
*
■Akıl varlığa, düşünce var olan varlığın varlığına aittir.
*
■Aklım varlığa, düşüncem bana ait, o halde bende varlık gibi varım.
*
■Akıl, varlığın bendeki varlığı ise, düşünce de benim varlıktaki varlığımdır.
*
■Akıl yazılanı unutmaz, yazılmayanı unutur.
*
■Akıl ya da beden gücü yerinde olanın, çalışıp kazanmadan yemesi eşekliktir.
*
■Akıldan dolayı başımız, hizmetinden dolayı aklımız Allah’a aittir. Düşüncemizden dolayı benliğimiz, benliğimizden dolayı bedenimize hizmet eden düşüncemiz de bize aittir.
*
■Akıldan uzaklaşan, Hak ve hakikatten de uzaklaşır.
*
■Akılca büyümeyen çocuk, adam olmaz.
*
■Akıllı adam her şeyi bilmek için değil, hayatı kolaylaştırmak için okur, öğrenir.
*
■Akıllı adam; yaşarken okumayı, okurken de yaşamayı öğrenir.
*
■Akıllı insanlarla konuşup anlaşmak, ahmak ve aptallarla konuşup anlaşmaktan daha kolaydır.
*
■Akıllı akıl gözüyle, deli boş gözüyle bakar.
*
■Akıllı aptalı, aptal da akıllıyı beğenmez.
*
■Akıllı baş; bilgiyi, akılsız baş; boş lakırdıyı sever.
*
■Akıllı başın sakalı da akıllıdır.
*
■Akıllı bilgisiyle, akılsız da cehaletiyle konuşur.
*
■Akıllı iş yaparken, deli konuşur.
*
■Akıllı insan herkesi en az kendisi kadar düşünür.
*
■Akıllı insan gerektiğinde, dürüst insan her zaman gerçeği söyler.
■Akıllı insanın kulakları uzun, dili kısadır.
*
■Akıllı görünme çabası, insanı daha çok aptallaştırır.
*
■Akıllı köpek kendinden zayıf olanı ısırmaz.
*
■Akıllı kusuru kendinde, ahmaklar kusuru başkalarında bulur.
*
■Aklı olan paralı olandan daha zengindir.
*
■Aklı olan değil, düşünen insan; insandır. Yoksa bütün hayvanlarda akıl var.
*
■Akıllı olmak, hayattaki zorlukların üstesinden gelmesini bilmektir.
*
■Akıllı alıp satarken, deli yatarken düşünür.
*
■Akıllı yağını ekmeğine, deli üstüne başına sürer de yer.
*
■Akıllı zengin, fakirle iyi geçinendir.
*
■Akıllılar beğendiklerini, akılsız ahmaklar ise her görüp duyduklarını alkışlarlar.
*
■Akıllılar susunca, ahmaklar konuşur.
*
■Akıllıya gülen deli, deliye gülen akılsızdır.
*
■Akıllıyken aptal görünmek, akıllılıktır.
*
■Akılsız baş beden üstünde, yazısız taş mezar üstünde boş durur.
*
■Akılsız baş, mezar taşına benzer, her ikisi de boş bedeni bekler; birinde akıl, birinde de ruh yoktur.
*
■Akılsız insanın pusuda yatan aslanı görmeyen ceylandan farkı yoktur.
*
■Akılsız insanın ölüden farkı yoktur.
*
■Akılsız hedefe, hedefsiz yola gidilmez.
*
■Akılsız yürek, yüreksiz akıl bir hiçtir.
*
■Akılsız yürek, yüreksiz akıl bir hiçtir. Ancak bazen aşırı yüreklilik insanı akılsız, bazen de aşırı akıllılık insanı yüreksiz eder.
*
■Akılsız yürek, yüreksiz akıl, düşünmeden konuşan dil hiçbir işe yaramaz.
*
■Akılsızlık bilgisizliktir, bilgisizlik cehalet ve yoksulluktur.
*
■Akıp giden zaman, yaşadığımız her yerdeki her şeyi değiştirir.
*
■Akıp giden sadece zaman değil, zamanla birlikte her şey.
*
■Akla aykırılık çirkinliktir.
*
■Akla doğruyu gösteren Hak’tır; Hak’tan şaşan akıl yanılır.
*
■Akla gem vurulsa da duygu ve düşünceye gem vurulmaz.
*
■Akla yol gösterip yön veren ve görünmeyeni görüp bilinmeyeni bilen gönüldür.
*
■Akli irademizi (ilahi kader hükmünce) yaratılışımız gereği hür kullanmayı talih içinde doğru öğrendiğimizde biz kendimizi Allah’a daha yakın hissederiz.
*
■Akli irade gücüyle elde edemediklerimizi elde etmek için Allah’a yakarışımız duadır.
*
■Aklı olan konuşur. Çünkü söz aklın ürünüdür.
■ Aklı olanın öğretmeni çoktur. Çünkü dünya ona öğretmenlik eder.
■
■Aklı olan değil, düşünen insan, insandır. Yoksa bütün hayvanlarda akıl var.
*
■Aklı baştan çıkaran aşk, bedenimizdeki ruhun halen bize ait olduğunu hatırlatır.
*
■Aklı bertaraf eden (sevgiden oluşmuş) aşırı duygu seline “aşk” denir.
*
■Aklı bilgi ile beslenenin ruhu umutsuz, aklı şaşkın olmaz.
*
■Aklı büyük olanın sözü de büyüktür.
*
■Aklı çıkmaza sokan sevgi seline “aşk” denir.
*
■Aklı az olanın, doğrusu az, yanlışı çok olur.
*
■Aklı az olan çok ama boş konuşur.
*
■Aklı olan insan, adam öldürmez, ölüp – öldürmeyi aklından geçirmez.
*
■Aklı olmayan duymaz, duysa da duyduğuna inanmaz.
*
■Aklı olmayanın adaleti olmaz.
*
■Aklı olmayanın dostu da düşmanı da olmaz.
*
■Aklı olmayanın; gözü kör, kulağı sağırdır.
*
■Aklı olmayanın hedefi, hedefi olmayanın geleceği olmaz.
*
■Aklı olana, dünya birçok ders verir.
*
■Aklı olan, eğri yolda düz gider.
*
■Aklı olan, haklıdır.
*
■Aklı olan, iyiyi örnek alır, kötüyü terk eder.
*
■Aklı kıt olanın bilgisi az, ruhu fakir, karnı aç, nefsi azgın olur.
*
■Aklı kıt olanın, doğrusu az olur.
*
■Aklı kuvvetlendiren sağduyudur.
*
■Aklı küçük olan, her şeyi bildiğini sanır.
*
■Aklı küçük olan nefis peşinde, büyük olan insanlık peşinde koşar.
*
■Aklı olan düşünür, olmayan her şeye boş verir.
*
■Aklı (zekâsı) olup da okuyup aklını büyütmeyenin aptaldan farkı yoktur.
*
■Aklını kullanıp alırsan tedbir ne yemini / kısmetini kuş kapar. Ne de başkasının kısmetini taşırsın kapıya kadar.
■Aklını kullanıp kendi kaderini kendi tayin etmeyenin kaderini başkaları tayin eder.
*
■Aklını yoranın anası ağlamaz.
■Aklın önüne nefsi, nefsin önüne hırsı koyan adam, her kim olursa olsun! O artık adamlıktan çıkmıştır.
*
■Aklı zaafa düşüren kalp, kalbi zaafa düşüren gönüldür.
*
■Aklımız varlığa ait olduğundan, düşünebildiklerimiz gelecek hayatın içinde cereyan edecek olanlardır.
*
■Aklımıza gönlümüzün gücü yeter ama gönlümüze aklımızın gücü yetmez. Çünkü gönül, Hak işi; akıl, kul işidir.
*
■Aklın bildiğini ten, tenin bildiğini akıl bilmez.
*
■Aklın (dış dünyaya açılan) iki penceresi var; Biri göz, biri kulak. Göz gündüz, kulak hem gece hem gündüz işe yarar.
*
■Aklın doğru kullanılması, akıllı olmaktan daha önemlidir.
*
■Aklın düşüncesi çiçek, sözü meyve sayılır.
*
■Aklın düşmanı şeytan, şeytanın düşmanı akıldır.
*
■Aklın idrak edemediğini, bazen gözler müşahede eder.
*
■Aklın iki kulağı bir dili var, kulakla duyduğunu dille söyler.
*
■Aklın sınırı olur, nefsin olmaz.
*
■Aklın üstünü örten karanlık, insana korku verir.
*
■Aklın yolu açılmadan, hikmet sahibi olunmaz.
*
■Aklına danışmadan, kim ne söylerse söylesin, sakın ona inanma; kandırır seni, sonra acı çektirirken de arkandan güler sana, sende bir adam sanırsın sonra o serseriyi.
*
■Aklını çuvala koyup ağzını da bağlayarak sakın bir başkasının eline verme, onu sana emanet eden Hak’a ihanet etmiş olursun.
*
■Aklını kullanan akıllı, kullanmayan aptaldır.
*
■Aklını kullanmayan toplumların sahte ilahları çok olur.
*
■Aklını kullanmayanın kaderini Allah değil, başkası yazar.
■Aklını kullanmayanın dostu az, düşmanı çok olur
*
■Aklını kullanmasını bilmeyen adam, hiçbir zaman kötüden iyiyi, yanlıştan doğruyu, çirkinden güzeli ayırt edip hakkıyla insan olamaz.
*
■Aklını; gözüne çeviren dünyayı, gönlüne çeviren Allah’ı görür.
*
■Aklını karartan ruhunu, ruhunu karartan aklını kaybeder.
*
■Aklını konuşturan âlim, ruhunu konuşturan şairdir.
*
■Aklını yoran Hak’ı bulur.

23.09.2018
Cahit KARAÇ