Hayri Dev, 1933 yılında Çameli ilçesinin Gökçeyaka köyünde doğdu. Yoksul dağ köyünde bir süre çobanlık yaptı. Okula hiç gitmeyen Hayri Dev, okuma- yazmayı okula giden bir arkadaşından öğrendi. Cura denilen 3 telli çalgıyı öğrenip, söylemeye çocukluk yıllarda başladı. Masıt Kırığı denilen dokuz sekizlik mahalli ezgileri çalan ve söyleyen bir usta oldu. 2’si erkek, 3’ü kız 5 çocuğu olan Hayri Dev, ailesinden habersiz elindeki üç telli sazı ve çam düdüğünü hiç bırakmadı. Evlere gidip yarenlik yaptı, düğünlerde insanları eğlendirdi. Ormanda, dağlarda çobanlar için çaldı, söyledi.
HAYATI BELGESEL OLDU
1992 yılında hayatını değiştirecek bir olay oldu. Fransız Jerome Cler, İspanya’da duyduğu bir bağlama sesinin büyüsüne kapılarak Türkiye’ye geldi. 1500 metre yükseklikteki Çameli ve Fethiye dağlarında uzunca bir süre bu sesin kaynağını bulmaya çalışırken, yörenin kültürü hakkında 350 sayfalık bir tez hazırladı. Sorbonne Üniversitesi’nin Etimoloji Bölümü’nden doçentlik alması da bu tezle oldu. Cler, Türkiye’ye geldi ve Hayri Dev’i buldu. Dinlediği ses, Dev’in elindeki üç telli saza aitti. Daha sonra 15 kişilik bir Fransız ekibi tekrar köye geldi. Dev’in hayatı ’Ormanlar Arkası’ adlı belgesel filmle anlatıldı. Fransız müzikologlar 3 defa ülkelerine konser verdirtmek üzere çağırdılar. Hatta bir Fransız her yıl Dev’den ders almak üzere, Çameli’ne kadar geldi, belgesel çekimler yaptı. Çameli Halk Eğitimi Merkezi’nin oluşturduğu 10 kişilik grup içinde üçtelli cura ve çam düdüğü çaldı. 2004’de Ankara’da, 2005’de İstanbul’da Kültür Bakanlığı’nın yaptığı Halk Oyunları şölenlerine, 2007 İzmir İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’nün davetlisi olarak bu grubu içinde bulundu. Çameli’de düzenlenen festivallerde yerel sanatçı olarak konserler verdi. Hayri Dev bir süre Denizli Belediyesi Konservatuar hocalarına yaptığı müzik hakkında dersler verdi.

Haber salın eşe dosta
Bu dünyadan bir Dev geçti
Namıdiğer Goca Usta
Bu dünyadan bir Dev geçti.

Keçilerle seke seke
Dağda hava çeke çeke
Gâhi kalka gâhi çöke
Bu dünyadan bir Dev geçti.

Öykü gibi, şiir gibi
Çağıldayan nehir gibi
Her manada zehir gibi
Bu dünyadan bir Dev geçti.

Çobanlarla yaranlıkla
Aydınlıkla, karanlıkla
Kapızlı’yla, Akkulak’la
Bu dünyadan bir Dev geçti.

Çameli’nin dağlarından
Gönüllerin bağlarından
Halkın duygu çağlarından
Bu dünyadan bir Dev geçti.

Masıt Kırıkları ile
Destan oldu dilden dile
Ey Ümmü Kız, ey Cemile
Bu dünyadan bir Dev geçti.

Yörüklerin yüzüydü o
Türkülerin sözüydü o
Türkün özgün sazıydı o
Bu dünyadan bir Dev geçti.

Ezgileri dokuyarak
İçtenlikle okuyarak
Kaşıklarla şakıyarak
Bu dünyadan bir dev geçti.

Üçtelliye bir iklimdi
Teke’de bir birikimdi
Çam düdüğü yetim şimdi
Bu dünyadan bir Dev geçti.

18.07.2018
Salih ERDEM