Bir adın ardından gidenler, bazen koca bir çağın karanlığını yırtar.
Yusuf ile Zepür, sabahın ilk ışıklarıyla yola çıktı. Dikilitaş Kö
yü’ne giden toprak yol, kıvrıla kıvrıla zamanın derinliklerine uzanı
yordu. Sanki her adımda sadece kilometreler değil, yıllar da geride
kalıyordu. Yusuf, sırt çantasında Siranuş’un defterinden koparılmış
son sayfayı taşıyordu. Zepür ise boynundaki mavi boncuğuyla karar
lıydı: Bu yolculuk, sadece bir geçmiş arayışı değil; bir yüzleşme, bir
keffaretti.
Dikilitaş’a vardıklarında köy sessizdi. Zaman burada donmuş gi
biydi. Harabelerin arasında yıkık bir çeşme dikkatlerini çekti. Taşla
rına yosun tutmuş, ama ortasına kazınmış bir yazı halen okunuyordu:
*”Siranuş & Kemal: Toprak bizi bir gün buluşturacak.”
Yusuf’un elleri taşı yoklarken bir çatlak buldu. Parmaklarıyla çat
laktan sıyırılan toprağı kaldırdı. Altından bezle sarılmış, şimdi artık
neme direnci kalmamış bir defter çıktı. Sayfaları dikkatle açtı.
“12 Nisan 1915” yazıyordu ilk satırda.
*”Kemal beni samanlıkta sakladı. Babası Osman Ağa geldi. ‘Er
menileri tehcir ediyorlar,’ dedi. ‘Seni kurtaracağım ama toprağını is
terim.’ Reddettim. O gece beni jandarmaya ihbar etti...”
Yusuf’un yüzü soldu. Zepür, sessizce defteri ondan aldı.
*”15 Nisan 1915. Jandarmalar beni faytona bindirirken, Kemal
koşarak geldi. Mavi boncuğumu ona attım. ‘Sakın peşimden gelme!’
diye bağdım...”
121
Sessiz Sofra
Son sayfa ise şöyle bitiyordu:
*”Beni Halep’e götürüyorlar. Bu defteri çeşme taşına gömdüm.
Okuyan biri: Osman Ağa’nın torunlarından intikam al! - Siranuş, Di
kilitaş’ın sürgün gelini.”
Yusuf geri çekildi. Şuursuzca başını iki elinin arasına aldı. “De
dem Osman... Dr. Arman’ın dedesiyle ortak mıydı?!”
Zepür sessizdi. Ama boncuğun ucundaki ışık yüzüne vuruyordu.
Şimdiye dek hırsla, öfkeyle sürmüş oldukları yolda ilk kez acı ve
merhamet iç içeydi. “Bu defter, sadece bir ihanetin tanığı değil. Aynı
zamanda bir sevdanın, bir cesaretin de kaydı.”
O geceyi, yıkık bir evin içinde geçirdiler. Defteri ateşe vermediler
bu sefer. Yanlarındaki defter, tarihin susmuş sesi gibi çatlıyordu.
Ertesi gün köye döndüklerinde Dr. Arman artık tutuklanmıştı. Po
lislerin elinde, cebinden çıkan belgeler vardi:
• Bir fotoğraf: Genç Siranuş. Arka yüzünde yazı: “Kemal’e: Öz
gürlüğüm seninle.”
• Bir senet: “Osman Ağa & Reşat Bey. Satış bedeli: 5 dönüm
tarla.”
Leyla, Elif, Hasan... hepsi meydandayken, Dr. Arman şu sözleri
alaycı bir tebessümlé söyledi:
“Doğru! Dedem Siranuş’u sattı. Ben de size yaptım. Aile gelene
ğimiz bu!”
Zepür haykırdı: “Aşkını sattınız! Şimdi de tohumlarımızı!”
O gece, Yusuf ve Zepür Halep’e doğru yola çıktı. Terk edilmiş bir
Ermeni mahallesinin harabelerinde, yaşlı bir kadın karşılarına çıktı:
Siranuş.
Gözleri boncuğa kilitlendi. Sesi titredi: “Onu... Kemal saklamış
tı... Öldü mü?”
122
Sessiz Sofra
Yusuf yaklaştı: “Ben onun torunuyum. Bu kız... sizin torununuz.”
Siranuş gülümsemeye çalıştı. «Halep›te kaçtım. Arap bir aile beni
sakladı. Evlenip çocuk sahibi oldum. Ona Zepür adını verdim.”
Zepür’ün gözleri doldu. «Demek adım... sizin hatıranız.”
Siranuş, yorgun ama huzurlu bir nefesle: “Osman Ağa ve Reşat
Bey’in mezarını bulun. Kemal’in mezarına bir nardesin dikin. Adalet
orada başlar.”
Son sözleri, Yusuf’un avucuna bıraktığı bir tohumdu: “Bu Dersim
tohumu. Nereye dikerseniz, orada barış filizlenir.”
Gökyüzü kararmaya başlarken, eski bir ezan sesiyle bir kilise
çanının tırmalayıcı çınlaması birbirine karıştı. Siranuş’un gözleri
kapandı. Bu kez huzurla.