Pişmanlığın Tohumları
Mansur’un yakılıp küllerinin Dicle'ye savrulmasının üzerinden on yıllar geçmişti. Bağdat, fiziksel olarak Dicle'nin taşmasından kurtulmuştu, ancak bu olayın manevi ağırlığı şehrin vicdanını terk etmiyordu. Özellikle Mansur’u yargılayan ve hükmünü veren Kadı’nın çevresindeki ulema sınıfı, gece uykularını kaybetmişti.
Yaşlı Kadı’nın kendisi de artık köşesine çekilmiş, ömrünün son demlerinde vicdanıyla hesaplaşıyordu. Mansur'un zindan duvarlarını yok edişi, kanıyla toprağa yazdığı "Ene'l-Hak" sözü ve Dicle'nin isyanı, aklından çıkmıyordu. Kadı, her secdeye vardığında, bir masumun kanının ellerinde olduğunu hissediyordu. Mansur’un kerameti, fiziki bir gösteri değil, vicdanları kemiren bir hakikat tohumuydu.
Fikirlerin Dirilişi
Mansur’un fikirleri, yasaklara rağmen, dervişler ve âlimler arasında gizlice fısıldanıyordu. Onun 'Enel Hakk' sözünün, kendi nefsini değil, Allah’ın her yerde hazır ve nazır olduğunu (Vahdet-i Vücûd) ifade eden derin bir tevhid (birlik) ifadesi olduğu anlaşılmaya başlandı.
Mansur'un hocası Şeyh Cüneyd-i Bağdadî, öğrencisinin yolunun sekir (manevi sarhoşluk) yolu olduğunu kabul etmişti. Cüneyd, ölümünden kısa bir süre önce, öğrencisi için şöyle demişti:
"Hüseyin, hakikati o kadar yüksek bir tonda söyledi ki, bu dünyadaki kulaklar onu kaldıramadı. O, yükseklerin en yükseği idi."
Bu sözler, Mansur’un itibarının iade edilmesinde dönüm noktası oldu.
İtibarın İadesi ve Yeni Nesil
Yeni nesil sûfiler, artık Mansur'dan korkmuyor, aksine onu bir rehber ve "Şehîd-i Aşk" (Aşk Şehidi) olarak görüyordu. Ebu Said ibn Ebil Hayr gibi büyük mutasavvıflar, Mansur'un çektiği çilenin, tüm tasavvuf yolunun bir kefareti olduğunu ilan ettiler.
Mansur’un felsefesi, Bağdat'ın duvarlarından ta Horasan’a kadar yayıldı. İnsanlar, artık camilerde değil, kalplerinde imanı aramaya başlamışlardı. Mansur, ölümünden sonra bile amacına ulaşmıştı: Riyakâr dindarlığın örtüsünü kaldırmak ve insanları hakiki aşka yöneltmek.
Zamanla, onun idamının tamamen siyasi nedenlerle gerçekleştiği, sözlerinin kasten yanlış yorumlandığı gerçeği gün yüzüne çıktı. Mansur’un fikirleri, artık kınanmak yerine, tasavvufi düşüncenin temeli olarak kabul ediliyordu.
Hüseyin bin Mansur, resmen aklanmasa bile, manevi mahkemelerde ve halkın vicdanında kutup (manevi lider) mertebesine yükselmişti. Bir zamanlar lanetlenen mezarsız bedeni, artık aşk yolunun en kutsal makamı olarak görülüyordu. Mansur'un kerametleri, artık fitne değil, ilahi lütfun kanıtıydı.