Suyun Hâlleri

• 18 Nisan 2012 Çarşamba 10:32:23

Suyun formülü, kimya bilimi dairesinde açıklansa da su sözcüğünün değişik anlamları lügatlerdeki yerini ayrıca muhafaza eder. Hidrojenle oksijenin ünsiyetinden oluşan sıvı durumundaki renksiz, kokusuz madde hayatın adı değil kendisidir. İşte bu yazıda suyun doğada bulunduğu hâllerden ziyade suya dair ayrıntınlara,suyun çağrıştırdığı hususlara değineceğiz.

Su, temizliğin ve hayatın vazgeçilemez nimeti. Berrak ve aziz varlık. Kâh deniz, kâh masmavi bir göl, yahut şırıl şırıl akan sevimli bir derecik; bazen de vakarlı, sessiz ve durgun akan nehir ki atalar “suyun sessiz akanından kork” demişler. Kimi zaman boz bulanık akar ki ne bent dinler ne set su. Önüne kattıklarını alır götürür. Türkülerde yankılanır açtığı yara. “ gelin Ayşe’m suya gitmiş yosunları tuta tuta” diye seslendirir yüreğinin sızısını bir gönlü yaralı.

Yaşadığımız dünyanın dörtte üçü sularla kaplıdır; ama su hep değerli olagelmiştir. Günümüzde pet şişelere hapsedilse de genlerinde özgürlük vardır suyun. Doğasını değiştirmeye çalışanlara direnir su. Tıpkı insanlar gibi hüzünlenir ve mutlu olur yerine göre. Bizim hatırımızadır hâlden hâle girmesi. Su hâl ehli midir kâl ehli midir ? Bana sorarsanız, her ikisinden de nasibini almıştır su. Çaydanlıkta,semaverde hâl ehli ise dağ başındaki bir çeşmede, çağıl çağıl çağlayan çağlayanlarda hem hâl hem kal ehlidir aksi ispatlanıncaya kadar. Bu durumu onun azizliğini pekiştirir. “Su gibi aziz ol” diye hayır dualara ses verir.

“Ah sular içmem kadınım sensiz! diyen civanmert de sevdasını sevgisini duyurmak için suyun azizliğine bel bağlar bence. Bir şiiri su gibi ezberler sevimli bir çocuk. Su tazelik, gençlik ve canlılık iksiridir. Su, utanma duygusunun simgesidir; kız kısmının yüzünde su vardır denilir. Su zamandır, akşam sularında buluşur sevgililer. Dokuz sularında toplanır dostlar vs. Su gibi kadınlar vardır ; saf, berrak alımlı. Su, huydur yaratılıştır; suyuna gidersen kötülük yapmaz denilir bazıları için.

Halı, perde, örtü vb. eşyaların kenarına konulan çizgiler ya da çiçek biçiminde süsler de su diye adlandırılır. Halının suyunu suyuna göre dokur bir genç kız da görenler “bak şu halının suyunu ne güzel dokumuşlar” derler, kimin dokuduğunu bilmeden. Oyunlarımızda sınır çizgisidir bazen de su. Taş suda kalırsa kaybeden oluruz…

Deyimlerimize de hayat verir su, hiç değmeyen birine yüz suyu dökülür. Ya da birinin eline biri su dökemez bir hususta. Huyunu suyunu bilmediğimiz biriyle bir işe kalkışmamak gerektiği öğütlenir. İşinin ehli olanı betimlemek için, “Sulu dereye getirip,susuz götürür” denilir. “Saman altından su yürütenler” eleştirilir. Su gelir teyemmüm bozulur. İçinde su geçen deyimler bir yana, içinden su geçen kentler güzeldir; albenilidir…

Hayat iksiri su, kuruyan dudaklara ilaçtır. Su gibi yaşanmalı hayat , berrak, katıksız, katışıksız sade. Ferhat’ın hatırına suyun kıymeti bilinmeli. Çöllerde susuz kalan mecnunu düşünmeli, israf edilmemeli su. Bu hususta Peygamberimizin (Sallallah u Aleyhi ve Sellem) “ Bir nehir kenarında abdest alsan dahi suyu israf etme” öğüdüne hep kulak verilmeli. Suyu, sudan sebeplerden de olsa sevmeli. Suya gereken önem ve özen gösterilmeli ki. Susuzlukla imtihan olunmamalı…

Ey bir damla sudan yaratılmış! Aslına ihanet edenlerden olma. Huyunu suyunu temiz tut. Su sayesinde arın. O zaman senindir dün bugün yarın…
Ankara, 18.04.2012 İ.K