İLKÖĞRETMDE MÜDÜR VE ÖĞRETMENLERİN LİDERLİĞİ

• 8 Mart 2012 Perşembe 22:35:38

İsterseniz önce ilköğretimde müdür kimdir? Ne iş yapar. Ne için görevlendirilmiştir. Bunların cevaplarını arayalım. İlköğretimde müdür: Okulunu Türk Milli Eğitimin amaç ve hedeflerine ulaştırmayı amaçlayan, vizyonu ve misyonu olan atak ve doğrular konusunda ısrar edebilen cesur kişidir.

Gerektiğinde doğrudan işin içinde olabilen, bazen öne düşüp insanları harekete geçirebilendir. Heyecanı olan, istekli, güven verebilen, soğukkanlı yönetim konusunda yeterli bilgi ve deneyime sahip, paylaşımcı açık sözlü olandır.

Müdür: Giyinişi güzel konuşması düzgün ve esprili bir kişiliğe sahip, bulunduğu kurumun memnuniyetini sağlayandır. Kurumun işleyişindeki aksak yerlerde görev alıp düzenleyendir. Her sorumluluğu üstlenebilen cesur, emri altındakilerinin isteklendirilmesinde ısrarcı, eğitim yönetimi konusunda yeterli olan, ya da yeterliliği kazanandır. Okulda fiziki yapıyı güzelleştirmek ve eğitim öğretimi güçlendirmek için atanır. Liderlerde bulunması gereken olmazsa olmazlar vardır.
1-Rol almak
2-Teşvik etmek
3-Girişimci
4-Konusuna hâkim olmak
5-Paylaşımcı olmak
6-Açık sözlülük
7-Akıcı bir konuşmacı olmak
8-Çalışanların elini güçlendirmek
9-Güvenirliliği olan vb.
Bunlar bir müdürün olmazsa olmazlarıdır. Eğitimde liderlik diğer kurumlardan çok farklıdır. Çünkü elindeki insandır. Tornacının bir malzemeyi bozması, o malzemeyi yeniden koyması mümkündür. Ya malzeme insan olursa ne yaparsınız.

Eğitimdeki hatalar telafisi mümkün olmayan hatalar bırakır.Bu hatalar artar ve müzminleşirse kurum zarar görür ve hedefine ulaşamaz.Telafisi de olmaz. Liderin kurum üzerindeki etkisi güçlü olmalı, ne yaptığı değil ne yapacağı önemlidir. Kurumun gelişmesi çok önemlidir. Durağan bir kurum kendisini yenileyemez. Lider; her çalışanın isteklerini, nefretlerini arzularını zaaflarını iyi bilmeli. O yanlarından hangisini ön plana çıkaracağını, iyi seçmeli.
Kuvvetli liderlerin yaptıkları yapacaklarının da güvencesidir. Onun için müdür arkasında sorular bırakmamalıdır. Okul adına yapacakları her bir hedefin kabul görür olması gerekir. Kurumun gelişmesi için etkili, iş görüp, atak olmalı. Lider konumundakilerin elbette cesur, gözü pek, ısrarcı, vizyon sahibi olması elzemdir.
Lider bu toplumun değerlerine, beklentilerine, duygularına da saygılı olmasını bilmelidir. Bunları göz önünde bulundurmazsa liderlik vasfını yitirir. Öyleyse lider vizyon ve misyonunu belirlerken, toplumun duygularını, beklentilerini, kültürlerini hatta korkularını dikkate almalıdır. Vizyonsuz, değişim ve dönüşüme yatkınlığı olmayan liderler yetersiz liderlik davranışları sergilerler.
İlköğretim okullarında; müdür atanırken yüz puan almasına değil liderlik vasfına, formasyonuna, performansına bakılmalıdır. Nihayetinde öğretmendir. Bir öğretmende bulunması gereken ne varsa müdürde de olması gereken odur. Onları farklı kılan liderlikleridir.
Müdür kurumun lideridir, öğretmen ise sınıfının lideridir. Liderlik Eğitimle güçlendirilebilir, ama liderlik doğuştandır. Doğuştan gelen liderlik özellikleri eğitimle yönlendirilmelidir.
Şimdiki eğitim fakültelerinde liderlikle alakalı bir ders ve etüt benzeri çalışmalar yok. Liderliğin eğitimi azda olsa bu kurumlarda verilmeli. Bu kurumlardaki yetiştirilecek öğretmenler için liderlik eğitimi söz konusu olabilir. Zira okullarda sınıf liderliğini öğretmenler yapmak durumundadır.

Oysa öğretmen ön plana çıkmayı pek sevmez. Yani liderliği üstlenmeyi sevmezler. Müdürün liderliğinin güçlenmesi sınıf öğretmeninin liderliğine bağlıdır. Liderlik yönü güçlü öğretmenler okul içindeki etkinliklerde resmi ve gayri resmi olarak görev alabilirler. Veliler üzerinde güçlü bir etki oluşturup okul sorunlarına katılabilir ve desteklerinden faydalanabilirler. Zira çocuğa liderlik yapmak yetişkinlere liderlik yapmaktan daha zordur. Sınıf içindeki liderlik hem veliye yönelik olmalı, hem de çocukları istendik davranışlara çekerek çocuklar üzerinde olmalı.
Lider olan öğretmen ailenin ve çocuğun sosyal, kültürel ve zekâsına göre hareket etmeli. Öğrenciyi etkinliğe katarak paylaştırarak güçlü yönlerini ortaya çıkarmalı. Nasıl ki bir müdürün liderliği kurumuyla sınırlı kalmaması gerekiyorsa bir öğretmenin liderliği de sınıf içinde kalmamalı. Çevresine, velisine de etki edebilmeli. İşte burada lider konumundaki müdür lider konumundaki öğretmenin elini güçlendirmelidir. Lider konumundaki bir öğretmende aşağıdaki özellikler mutlaka bulunmalıdır.

1-öğretmenin liderliği:
Lider olarak öğretmen ilk etapta velileriyle iyi bir diyalog kurmalı ve onları iyi tanımalı, rollerini hem sınıf içinde hem de sınıf dışında oynamasıdır. Sınıf içindeki liderlik öğrenme motivasyonunu güçlendirir. Bu motivasyonu ne kadar uzun süreli tutarsak o kadar verim elde edebiliriz. Zira iyi bir lider motivasyonu yüksek tutarak öğrenmeye isteklendirip heveslendirerek arzuları artırır ve iyi bir ortam hazırlar. Zaman zaman yönetmeliğin ön gördüğü kadarıyla velilerin deneyimlerinde de faydalanır.
2- Lider meslektaşlarıyla iyi deneyimlerini paylaşır:
Lider öğretmen meslektaşlarıyla proje ve çalışmalarını paylaşırken sıkıntı yaşayabilir. Kıskananlar olabilir önünü kesmeye çalışanlar çıkabilir. Ama çok önemli bir faktör var ki lider her zaman liderliğin verdiği heyecan ile sürekli proje üretir. Üretken olur buda lideri çevresine sevdirir. Lider yan etki olan risklerden kendini kurtarmayı bilir ve o risklerle baş edebilir.
3-Liderler kendi meslektaşlarının tamamen güçsüz ve yeteneksiz olduğunu düşünmemelidir. İyi bir lider en küçük katkıyı bile kabul edip değerlendirmelidir. Sınıfdaşlarının ve zümrelerinin katkılarını kabul etmeli ve onları da oyunun içine çekmelidir. Böyle davranan lider diğer arkadaşlarının da güvenini kazanarak elini güçlendirmiş olur. Zaman zaman onların görüşlerine müracaat etmeli, diyaloğu güçlendirmeli. Lider öğretmen kıskançlığı ortadan kaldırıp, diğerlerinin güçlü yanlarında faydalanmayı unutmamalıdır.

4-lider öğretmen hazırlık programlarına katılmalarıdır.
Okul müdürü burada da liderliğini göstererek diğer yandan lider pozisyondaki öğretmenleri de yönetime ve okul içi okul dışı etkinliklere katmalıdır. Öğretmenler aynı zamanda
Sosyal kültürel ve folklerel etkinliklerde etkin rol almaya teşvik edilmelidir bu lider konumundaki müdürün maharetiyle olacaktır. Zaman zaman formatör gibi de yönlendirilmelidir. Liderler rol ve model olmalıdır.
5-Sınıf öğretmeni sınıf içindeki liderliğini sosyal etkinliklerde ve çevrede de gösterebilmelidir. Matematik ne kadar önemli, sosyal bilgiler ne kadar mühim ise çocuğun bir piyeste kendini göstermesi de o derece önemlidir. Bahçede gurup oyunlarında liderlik yapmaya çalışması da bir o kadar önemlidir. Lider öğretmen sınama seyretmeyi, bir konseri sevdirmeyi, bir yerel yönetimin başkanıyla diyaloğa girebilmeyi de kazandırmalıdır.
Lider cesaretle doğru bildiğini uygulayarak yönetmeliğin ön gördüğü hedeflere sınıfını götürmesi ve yükseltmesi bu vasfını pekiştirecek ve kendisini uygulama açısından güçlendirecektir.