Maslow mu yanlış anlattı,biz mi yanlış anladık ?

• 23 Şubat 2012 Perşembe 13:38:01

Maslowmu yanlış anlattı,biz mi yanlış anladık?

Ünlü bilim adamı Maslow’u bilirsiniz.Maslow’un dünyaca ünlü bir teorisi var.
--”ihtiyaçlar hiyerarşisi piramidi”--
Maslow bu piramit ile insanın doğumdan ölüme duyduğu fiziksel,bilişsel ve duygusal ihtiyaçları sıralamış.Ancak bu sıralamayı rast gele değil önem sırasına göre yazmıştır.Kendi geçirdiği çocukluk ve gençlikten olsa gerek bir çoğunu kendi hayatından uyarlamış.Bakıldığında gerçekten doğru ihtiyaçları doğru basamağa yerleştirmiş Maslow.
Maslow’un yıllar önce hazırladığı bu piramit halen psikoloji,felsefe ve eğitim derslerinde gösterilir.
Bütün dünyada tartışmasız kabul edildiği gibi ülkemizde de kabul gören bir yaklaşımdır.Tek farkla.Biz sadece okutmak ve ezberletmek için kullanıyoruz.Neden mi?
Piramidin basamaklarını bir inceleyelim.
1. Fizyolojik ihtiyaçlar:Yeme,içme,barınma vs.
2. Güvenlik ihtiyaçları: Kendini güven ve emniyet içinde ve tehlikeden uzak hissetmek
3. Ait olma ve sevgi ihtiyaçları: Başkaları ile ilişki kurmak,kabul edilmek ve bir yere ait olmak
4. Değer ihtiyaçları: Prestij,başarı,yeterli olmak ve başkalarınca benimsenip tanınmak
5. Kendini gerçekleştirme ihtiyaçları : Kişinin amacını gerçekleştirmesi ve potansiyelini ortaya çıkarması,kişisel tatmin,kişisel başarı,bilimsel buluşlar
Sıralama 1 den 5 e tam olarak böyle.Teoriye göre 5.seviyeye ulaşan bir insan artık başarmış,mutlu bir insandır.
Şimdi ülkemizden örnek vermek istiyorum.Mesleğim den dolayı bu örneği öğretmenler üzerinden vereceğim.
4 yıl okul bitirdikten sonra öğretmen olmaya karar verir bizim insanımız.Zorlukla geçtiği KPSS sınavından sonra büyük ihtimalle Doğu ya atanır.Piramit’e başlıyoruz.
1:Yeme,içme,barınma vb.
Gittiği yerde kalacak yer bulamaz.Özellikle sınıf öğretmeniyse ve tayini köy yada mezra ya çıktıysa ilk günü şanslıysa muhtarın evinde değilse gösterdikleri bir yerde geçirir.Köyde kağıt üstünde bir lojman vardır ama elektrik,su,cam,kapı gibi gereksiz ihtiyaçlardan arındırılmış bir lojmandır.Devlet sizi oraya görev için göndermiştir ama 4 yıl size üniversite de öğrettiği piramidin 1.basamağını geçmenize de engel olmuştur.Her şeye rağmen idealist olan öğretmenimiz kafasında bu basamağı atlar ve
2.ye geçer.
2.Güvenlik ihtiyaçları kendini güven ve emniyet içinde,tehlikeden uzak hissetmek.
Aslında anne karnında alılırız o güven duygusuna.Anne kucağında devam eder ve zamanla azalan bir olguya dönüşür.Göreve başladığımız ilk gün okulun etrafında tanımadığınız ve size pek de sevecen bakmayan gençler görürsünüz.Çok defa andımız okurken görünürler size.Tamda “Ne Mutlu Türküm Diyene” diye haykırırken ürperir içiniz.Sanki yanlış şeyler söylüyormuşsunuz hissine kapılırsınız.Kendinizi hiç güvende hissetmemeye başlarsınız.Ama serde idealistlik var.Gerçekte olmasa da kafanızda aşmaya çalışırsınız tekrar bu basamağı.
Gelirsiniz 3. Basamağa
3:Ait olma ve sevgi ihtiyaçları.Başkaları ile ,ilişki kurmak,kabul edilmek,ve bir yere ait olmak.
Henüz dilini bilmediğiniz ve konuşmalarından hiçbir şey anlamadığınız insanlar arasından illaki sizi sevenler olacak.Ama size ihtiyaçları olduğu zamanlarda hissedeceksiniz bu gereksiz yakınlaşmayı.Hiç bilmediğiniz bir yerde,bilmediğiniz insanlarla yaşamak ve sevmek basittir.Ama o bilmediğiniz yerdeki insanlar size yabancı devletten gelmiş bir ajan gözü ile bakıyor,sizin yanınızda kendi aralarında başka dilden konuşuyorlarsa bu dayanılmaz bir hal almaya başar.
İdealist öğretmenimiz sona yaklaştığını anlar ve bir basamak daha atlamaya karar verir.Ama unuttuğu yaşaması için gerekli olan ilk 3 basamağın onun kafasında halen yer etmemiş olması ve düşeceğinin farkında olmaması.
4:Değer ihtiyaçları.Başarı-prestij-taktir edilme.
3.basamakta iyice sendeleyen öğretmenimiz artık kendisini değersiz hissetmeye başlar.Ben zaten bir şey yapamam duygusunun kafasını kaplaması ile birlikte,daha yapacaklarından başlamadan vazgeçer.Her haber okuduğunda kendi bakanının ona hakaret ettiği,şahsiyetsizleştirdiği,ömründe bu gibi bir yerde bir gece bile tek başına kalmamış bir insanın,onun resmi amiri olması hasebiyle devamlı yerden yere vurması zaten başarı ve taktir edilme isteğini kırmıştır.Bu basamakta oyalanmaz bile.
5.Kendini gerçekleştirme-tatmin olma.
Bir zaman sonra her türlü tatminden uzaklaşmış halde 9-6 yollarını aşındırmaya başlar.Sadece devletin sade bir memurudur.Öğrenciler onun için sadece iş tir.Vaktin çabuk geçmesi için etrafında gürültü yapan insanlar.
Kendini gerçekleştirmek mi,?
Bir gece tipi ve fırtına arasında kaldığı lojmandaki elektrik kesilip,su donunca-Karanlıkta boş duvara bakarken duyar o sesi…
Bir şey bozulduğunda çıkan o mekanik sesler kafasının içinden gelmeye başlamıştır.Ve son aşama bitmiştir.Onu oraya gönderenlerin hesaplamadığı şekilde kendini gerçekleştirmiştir.
Maddi ihtiyaçlarını karşıladığı müddet çe bu işe devam etmeye karar verdikten sonra,oradan kurtulmanın yollarını aramaya başlar.
1:Yalancı evlilik
2:ALES i kazanıp yüksek lisans yapmak,
3:İstifa.
Siz karar verin.Maslow mu yanlış yapmış,biz mi yanlış anlamışız?
Bu ve bunun benzeri yazılarımı www.okulbizim.com isimli blogumdan takip edebilirsiniz.
Fikri TEZBAŞAR
Sınıf Öğretmeni