Nazan Şara ŞATANA

• 15 Kasım 2011 Salı 17:31:00

ZeMAHŞER

Yüz Yıllar sonra Halk Edebiyatına kazandırılmış NAZIM ŞEKLİ

Bu topraklar üzerinde sazlar inler,
Ozanlar ünler, bazen ağıt,
Bazen türkü bazen ninni olur vatanı sarıp sarmalar,
Tümüyle bir milleti hüzünlendirir yahut coştururlar.
Ozanlarımız, âşıklarımız, sanatçılarımız bizim babamız,
Annemiz, kardeşimiz gibidir.
Sözleriyle şekillenir, nameleriyle ruhumuzu dinlendirir,
Onların eserleri ile geçmişten günümüze mesaj alır.
Sevdiklerimize, sevgilerimizi ifade kolaylığı sağlarız ve hatta sadık bir tercüman ve ara bulucu olarak benimseyebiliriz de.

Bazı edebiyat araştırıcılarına göre aşkın yüzlerce, binlerce tanımı yapılsa da,
Aşkın her insanda tanımı farklı biçimlerde ifade edilse de,
Belki de aşkı aşklandıran en anlamlı tanım aşkın tanımsızlığıdır.

Kâinat Kitapları sahibi Taner Çakıl:
ZeMahşer isimli bir ozanın şiir kitabını ve farklı ses sanatçılarından icra edilmiş, ZeMahşer türküleri CD’i hediye etti.

Türkülerde bilgilendirme, yönlendirme,
Bir kültürün dünden bugüne izleri vardı.
Milli ve manevi motifler ilmek - ilmek işlenmişti.

ZeMahşer Âşıklık geleneğine ait şiirlerin,
Birçok örneğini büyük bir ustalıkla yazmış Semaide Karacaoğlan,
İlahide Yunus,
Koçaklamada Köroğlu ve Dadaloğlu olmuş…

Âşıklık Edebiyatımızda: Dudakdeğmez, Koşma, Varsağı, Satranç, Münacat,
Sicillime. Duazzı İmam, Müsammat, Müstezat
Şiir tür ve şekillerini en güzel biçimde örneklendirmiş.

ZeMahşer yüzyıllar sonra âşıklık geleneğine yeni bir nazım şekli kazandırmış.

Edindiğim bilgiye göre:
Bu nazım şekli - şekli bulan ozanın ismi ile edebiyat otoriteleri tarafından adlandırılmış ve ZeMahşer denmiş.

ZeMahşer Nazım Şekli
Ozanımızın kitabında şöyle biçimlendirilmiş.
Âşıklık geleneğinde şiir tür ve şekilleri tanımı:

“Türk şiirinde ve edebiyatında çeşitli şiir dalları ve şekilleri vardır.
Aşağıda örneklendirilen şiir (ZeMahşer); divan, müstezat, semai, dudakdeğmez, varsağı ve türkü gibi(koşma) vs. şiir dallarını bir çatı altında toplayan uygulamadır.
Koşma ve divan ile başlayan şiir kendi içinde diğer dalları barındırmaktadır.
Şiir içinde kullanılan herhangi bir şiir dalı kendi konu ve yazım özelliği dışına çıkmadan yazılır.

Üç şiir bir aradadır hatta daha fazlası bir arada olabiliyor.
Her şiir ayrı bir müzikle icra ediliyor.
Türk ve Dünya Edebiyatında bir ilktir.

Bir örnek

8 lik koşma 5 lik Lebdeğmez

Koy beni bürüsün acı,---------Yel değsin güle,
Sen küsme canımın içi,-------- Çağlar hislensin,
Ben ki beni dondurucu,----- --Yağan kar ile
Bağrı kara kış olayım.------ --Dağlar süslensin.

Büyür boz dağlarda alıç,---- --Aşka ererek,
Çığrışır kartal, kırlangıç,---- -Hakk’a uyarak,
Sen elinde zağlı kılıç,--------- -Allah diyerek,
Ben kütükte baş olayım.------ --Göğler seslensin.

Vazgeçek kavgadan küsten------Canlar darılır,
Çok su içtik aynı tastan,------- --Gönül kırılır,
Ocağında külden, isten,-------- -Yasta durulur,
Sen ateş ben taş olayım.-------- --Sağlar uslansın.

Şah ZeMahşeri şah eden,------- -Şahların aslı,
Destur eyler mi cümleden,------ Nuhların nesli,
Garip garip sen öl de ben, ------Gönülden yaslı,
Gözü göğnür yaş olayım. --------Tuğlar ıslansın.

Şiir çizgiler kaldırılıp birleştirilince 13 lük hece ölçüsüyle tek bir divan şiir oluyormuş.
Şu an gördüğünüz şekil 3 şiirin bir arada sarmaşık haliymiş.

Nazan Şara ŞATANA