Merhaba
Değerli yazınızı üç bölüm halinde algıladım

Birinci bölüm Türk tarihinin yüksek zamanlarına atıfta bulunulması
Burada İslam öncesi ve sonrasından örnekler sunulmakta

İkinci bölüm sarsıntılı evreler ve toparlanma arayışlarına ayrılmış

Üçüncü bölüm ise devletlerin ve medeniyetlerin çözülüp, dağılmaya yüz tutması üzerine kurulu

"Her devletin yıldızının parladığı dönemler de yaşanmış; sarsıldığı, yeniden güçlenmek için çabaladığı dönemler de. Devleti zirveye çıkaran, sarsıldığında ayakta tutmaya çalışan, tamamen yıkıldığında yeni bir devlet kurma cesareti gösteren liderleri kahraman addedip aradan yüzyıllar geçse de saygıyla anarız."

"Devleti zirveye çıkaran, sarsıldığında ayakta tutmaya çalışan, tamamen yıkıldığında" vurgusu dikkat çekmekte

Haliyle bu perspektif yazınızı sağlam temellere oturtmakta, iskelet, omurga tesis etmekte, futbol üzerinden okursak bir defans ofans/ savunma hücum dengesi sağlamakta, orta alan etkinliği vermekte bize
Şimdi futbolda nereden çıktı demeyeceğinizi umuyorum, iletişimde de benzer dengeler vardır ya o mana

Yalnız kıymetli hocam, finale doğru biraz kontrolü kaybetmişiz sanki
Osmanlı'nın son dönemleriyle Cumhuriyetin erken zamanlarını homojen yapılar algılarsak eğer yanılgıya düşeriz zannımca da
Her ikisi de heterojen yapılardır kanımca

Efendim! Okul eğitiminde de Osmanlı'nın her asrını, her dönemini saflaştırarak verirler maalesef
Kuruluş, yükselme, duraklama, gerileme, çöküş bir insan ömrünün bebeklik, çocukluk, gençlik, orta yaş, yaşlılık, ölüm safhalarıyla benzeşebilir, benzer de
Ne ki, insan hayatında da ara safhalar vardır, devletlerin ana katmanları içinde de ara evreler vardır

Mesela imparatorluğun son üç asrını bölersek böyle, on yedinci asırda feci bir anarşi de var, reformcu yıllarda bulunmakta
On sekizinci yüzyılda Lale devri misali lüks, şatafat problematiği olduğu gibi başlarda bir Prut zaferi, sonlarda Üçüncü Selim reformculuğu da karşılamakta bizi
On dokuzuncu yüzyıl ise askeri başarısızlıklar kadar ciddi hamlelere de tanıklık etmekte

Hatta şöyle söylemek isterim, bu üç asır içerisinde en kötü on sekizinci yüzyıl, ikinci on yedi, en iyi ise paradoksal biçimde on dokuzuncu asırdır, on yedi yoksa en kötü müydü laa, aanaaa! Tabi latife yapıyorum da, papatya falı havası estirmedi mi sizce de?

O değil de, On dokuzuncu asır için imparatorluğun en uzun asrı da derler, her ne kadar her asır rakamsal bazda yüzyıl görünse de, kendi içinde esneme yapabilir de
Bunun gibi on dokuzuncu asırda 1789-1914 olarak okunabilir
Hem 1789'un Fransız ihtilali ölçeğinde modern zamanlar üzerinde tayin edici rolü, hem bizde Üçüncü Selim gibi reformcu bir sultanın taht döneminin başlaması bağlamında on dokuzuncu yüzyıla kapı açan yapısı
1914 ise tarihte eşi benzeri görülmedik Cihan harbi mefhumuyla beraber siyasi tarihi bıçak gibi kesen duruşuyla dikkat çekmekte
Öyle ki, Osmanlı'nın on dokuzuncu asrı bir yanardağın fokurdaması misalidir, daha altlarda Magma etkileşimleri ona keza, müthiş bir dinamizmle birlikte madde enerji dönüşümleri muazzam bir enerjiyi açığa çıkarır da
Batılılaşma, Modernizm derken işçi hareketlerinden, kadın hareketlerine kadar erken nüveler oluşturmakta

Bir küçük parantez açmak isterim, seksenlerde bu ilerici akımların Osmanlı'da temellenmesi İslamcı, Osmanlıcı çevrelerde mason hareketler olarak okunur, dudak bükülürken, son yirmi yılda İslami Muhafazakar hükümetle birlikte erken Cumhuriyete karşı bir tenkit imkanı sağlamakta

İktidar olmak ülkemiz İslamcılığının, Muhafazakarlığının gözünü açmakta, müzmin bunalım çizgisinden uzaklaştırıp pragmatik faydacı bir çizgiye çekmekte
Eskiden Mason dediğimiz Osmanlı modernleşmeciliği şimdilerde Muson halini alarak sular seller gibi çağıldamakta
Demem şu ki, Milenyumda Halide Edip, Nakiye Elgün gibi isimler eskisi gibi Sabetayizm kapsamında lanetlenmiyor, aaa Osmanlı'da da kadın hareketleri vardı, Cumhuriyetle başlamadı bu işler deniyor
Normalde kadın hareketlerine günahını vermeyecek ideolojik yapılar Osmanlı modernleşmesine öykünüyor, eskisi gibi iki yüzyıllık bir batılılaşma ihanetinden söz edilmiyor mesela

Yine arka plan dinsel katmanlarda kız çocuğunun okuyabilmesi kardelen olmasına bağlıyken, İslam dünyası gerilik bataklık içinde bocalarken, Atatürk'e eyvallah paşam dememek için ne varsa yapanlar, bu uğurda Osmanlı Modernleşmesini dahi seferber eden çevreler, çehreler kamufle olabilmekte

Şu kadar ki, ne Osmanlı modernleşmesini ne Cumhuriyet modernleşmesini ne kalıp olarak kabul ne de ret etmek yanlısıyım
Her iki evreninde İslam aleminin binyıl hatta beş yüzyıl önceki dinamizmini yitirmesine ve Fransız devriminden bu yana dünyadaki felsefi, siyasi çalkalanmalara bağlı olarak şekillendiğini göz ardı etmem yalnızca

Sözün özü, size naçizane tenkidim, kadın konusunun maalesef Kur'an ve Peygamberin sunduğu ulvi ve inkılapçı değerlerin zıddiyet halinde negatif bir tarihselliğe toplumsallığa dönüşümü ve kırılma noktasında şekillenmekte
Şöyle ki, İslamcı, gelenekçi yapıların kadın konusunda ataerkillikle Allah'ın dinini birbirine karıştıran bağnazlığı ve egoizminin tuzağına düşmemeli ve Modernizm'e sapmadan münevver/aydın çıkış yolları aramalıyız

Nihayet bu tenkidimden bu yazınızda sizi muaf kılan bir nokta var karşımda, kıymetli yazınızı Cumhuriyetin ilanının yüzüncü yılına hasretmiş olmanız

Hani derim ki
Yüreğinize, emeğinize, kaleminize, kelamınıza bereket
Selam ve saygılarımla.






levent taner tarafından 6.12.2023 10:28:00 zamanında düzenlenmiştir.

Merhaba;

Bu yazınızı okuduğum günden bu yana yazılarınızdan uzaklaştım. Siteye giriyorum, ama sonra çıkıp gidiyorum. Belki fark etmişsinizdir; müstakil yazmaktan ziyade yorum yapmayı seviyorum ben. Yazmak, tek başına oynamaktır; yorum yazmak, karşılıklı oynamaktır.

Alev Alatlı'nın şu satırları belki rahatsızlığım hakkında size ipucu verir diye düşünüyorum:

"...İnas Rüştiyeleri 1858'de, Atatürk iktidarından altmış-yetmiş sene önce açılmıştı. Ama resmî tarih her türlü ilerici hareketi Cumhuriyet Türkiyesi'ne atfetmek istiyor. Nedeni de belli: Cumhuriyeti bembeyez göstermek için kontrastı artırmak, yani Osmanlı'yı mümkün olduğu kadar karanlık tutmak lâzım. (...) Abdülhamid Efendimizin kız çocuklarının okumasını istediği biliniyor olsaydı, saçma sapan itirazlardan çoktan kurtulurduk.

"... resmî tarihi, sahtekârlığı alt etmenin yolunun da, her şeyden önce 'kelâm'ın bütünüyle haysiyet olduğu bilincinden geçtiğini düşünüyorum."

Alev Alatlı - Yaşasın Ölüm / Or'da Kimse Var Mı? Sh: 33-34

Ulu önder Mustafa Kemal Atatürk, Çankaya’da yakın çalışma arkadaşlarına “Efendiler, yarın Cumhuriyeti ilan ediyoruz” dediğinde “Egemenlik kayıtsız, şartsız milletindir” düsturunu harekete geçirmişti aslında.

Cumhuriyet, insanı merkeze alan yönetim şeklidir. Kadın,erkek;genç yaşlı fark etmeksizin herkesin yönetimde söz sahibi olmasıdır. Cumhuriyet, düşüncesi hür, anlayışı hür, vicdanı hür nesillerin yetişmesidir. Cumhuriyet, gençlerin korunması ve kollanmasıdır.

Cumhuriyet ile ilgili ne çok şey yazılır. Ne çok şey okunur. Kıymetini bilmek lazım.

Yazınızda o kadar güzel alanlara dokunmuşsunuz ki herkesin okuması gerekir. Cumhuriyetimizin nice yüzyılları olsun.

Saygılarımla...

muhteşem!..''Doğum günün kutlu olsun Türkiye Cumhuriyeti'' ..Nice yüz yıllara..Ulu Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarına, Özgürlük ve bağımsızlık uğruna göz kırpmadan can veren vatan sevdalılarına selam olsun.Duyarlı yüreğiniz var olsun Sağlıcakla.Saygıyla.