Ye’s ve ümitsizlik, İnsan hayatını anlamsız hale getiren ve çekilmez bir hal aldıran ruhun hastalıklarından birisidir.
Yeis, terakkî ve ilerlemenin de en büyük düşmanıdır.
Yaşama sevincini kırar, huzuru baltalar ve tahrip eder.
Yeis, ümidin ölümü demektir, Aşk ve heyecanın, şevk ve enerjinin yok olmasıdır.
Bediüzzaman hazretleri, yeis hastalığını teşhisini ve ondan kurtulmanın yollarını, şu ifadelerle gösterir:
Ferd ve milletlerin en dehşetli bir hastalığıdır yeis ve ümitsizlik; âcizlik ve korkudan kaynaklanır.
Çalışmaya muvaffak olamayanlar yeise düşer.
Yeis, aczden gelir. Yeis, korkakların âcizlerin işidir.
Yeis, tembelliği netice verir. saadetin tahripçisi ve hayatın katilidir.
Avrupa’yı canlandıran emeldir, bizi öldüren yeistir.
Çabuk yeise dönüşen hamiyet, hamiyet değildir.
Kadere imân, yeisin ve hüznün ilâcıdır.
Ümit, yeisle öldürülen mânevî ve moral gücümüzü hayatlandırır.
İşte, Bediüzzaman, herkesin ümitsizlik, dolayısıyla yukarıda sıralanan ruhî hastalıklara yakalandığı; kıyameti beklediği bir devrede ümide, şevke, coşkuya, gayrete, davet ederek.
istikbalde Kur’ân hakikatlerinin hâkim olacağını haykırarak ümit aşılar.
Yeis manii herkemaldir. Diyerek yeis ve ümitsizliğin insanın, kemal bulmasına olgunlaşmasına manidir, diyerek ne kadar kötü bir haslet olduğunu ifade etmiştir.

Merhum Akif’te bir şiirinde yeisin kötülüğünü, ne güzel ifade ediyor;

Ye’s öyle bataktır ki; düşersen boğulursun.
Ümîde sarıl sımsıkı, seyret ne olursun!
Azmiyle, ümidiyle yaşar hep yaşayanlar;
Me’yûs olanın rûhunu, vicdânını bağlar
Ey dipdiri meyyit, ’İki el bir baş içindir.’
Davransana... Eller de senin, baş da senindir!
Kurtulmaya azmin neye bilmem ki süreksiz?
Kendin mi senin, yoksa ümîdin mi yüreksiz?...der..

O dönemlerde herkes ümitsiz, ümitli çok az insan vardır..
Çünkü dört bir yandan kuşatılan bir memleketin hal-i pürmelalini görüpte ümitli olmak ne mümkün..
Buna rağmen ufku geniş, ve imanı tam ve kadere inancı kavi kimseler, toplumları ayakta tutan dinemiklerdir..
Yıllardır hasret kaldığımız, ümit ve azim aşılayan dinamiklerimizin tekrar söz sahibi olması dileklerimle..

…andelip…