Laik Etimo-semant Deneme

• 17 Mart 2021 Çarşamba 19:54:50

Sözcük Yunanca "Laos" kökenli, ruhban ve ahbar (alem-i ruhtan haber veren) sınıfa dahil olmayanların (kavramsal olarak) anlatımı oluyor.

Oradan Fransızca ve diğer dillere laic, laicus, laique litere şekillerde geçiyor..

Arabi karşılığı, bildik bir kelimeye tekabül ediyor.

Ulum...

Biz bu sözcüğü de muhtelif litere (yazın) biçimleriyle bilebiliyoruz.

İlmaniye, Al(a)manya, Arabi lisan da laik sözcüğüne birebir karşılık geliyor; demek ki, laikliğe rahatlıkla müspet-ı akliye veya ilmiyye de diyebiliyoruz..

İlim, ulum, alem, alim gibi muhtelif konsonant (ünsüz haliyle) çoğaltabiliyoruz.

Yani dünyasal, arzi ve ilmi-akli olan yol olarak da yazabiliyorum.

Uhrevinin nakli ve taklidi olmayanı, akli ve tahkiki ekol şekildeki din sistematik düzeni gibi.

Alem kavramının maddi, dünyevi, akli şeylerle ilintili olması gibi...

Alem, alim, ulum sözcüklerinin birbirinden hiç bir farkı yok gibidir.

Yaklaşık aynı manaya tekabül eden değişik konslarla (ünlü hurufat ile) yazımı halidir.

Arabi ve tasavvufi kavramlar sözlüğü, Batı dileri başta olmak üzere Grek-Latin ve diğer kelime-kavram ve sözlükler...

Bir de ışıklar içinde yatsın, Yaşar Nuri Öztürk hocanın pek değerli eserleri.

Ayrıca buralara da daha teferruatlı bilgi için bakabiliyoruz.

Ahmet Kutlu Ayyüce