ŞİİR VE YORUMU ÜZERİNE NOTLAR (1)

• 21 Şubat 2007 Çarşamba 08:43:16

Şiir için yapılan yorum ; şiiri bir yerinden yakalamalı , kavramalıdır.Bilinmelidir ki , yorum ; şairle okur arasında kurulan bir köprüdür.Şiir yorumla aydınlanır , güzelleşir ; yorum da şiirle birlikte büyür , görevini yapmış olmanın huzuruyla yeni serüvenlere yelken açar.

Yorumcu , şiirin içine girebilmelidir ; yüzeydekilerle değil , derinliklerle ilgilenmelidir.Şiirin görünen yüzünü değil , görünmeyenlerini ortaya koyabilmelidir.Onurlu ve sorumlu bir eleştirinin görevidir bu.

“ Şiir dış alemdeki objelerin bizzat kendisinde değil , onların insanda uyandırmış olduğu duygularda , düşüncelerde , daha doğrusu yazılan eserlerin yapısında ve üslubunda gizlidir “.
( Kaplan ).

Şiirde , “ ne “ anlatıldığı o kadar önemli değildir , “ nasıl “ anlatıldığıdır önemli olan.Ünlü düşünür La Bruyer , “Karakterler “ adlı eserinde altını kalın çizgilerle çizmiştir bu düşüncenin.Diyor ki: “ Dünya üzerinde artık söylenmedik söz kalmadı , bundan sonra “ne “ söyleneceğinin bir anlamı yoktur ; önemli olan ‘nasıl ‘ söyleneceğidir.

Tam da bu noktada üslup , yani söylem tarzı otaya çıkmaktadır.Yorumcu ; şiirin hareket noktasını bulmalı , üslubu kavramalı , dil ve ses güzelliğini , içeriğin iç bağlantılarını okura sunabilmelidir.

Zaman , zaman , şiir sitelerinde görüyoruz: bir şairin şiirinin altına yorum yapılmış; işte , “ şu dizeler çok vurucu , adeta yüreğimden vuruldum “ türü.Ondan sonraki yorumcular da “ katılıyorum , çok doğru bir tespit “ şeklinde değerlendirmeler yapıyorlar.

Varsayalım ki , söz konusu şiiri bin kişi okudu , yorum aynı formatta gelişiyor.Bu durumda şair kendisini nasıl hisseder ? Üzüntü duyar herhalde.Gerçekte şiirine yorum yapanların sayısı bini bulmamıştır , yorumu yapan tek kişidir.

Şairi asıl üzecek olan yorumun tek bir kişiye indirgenmesi de değildir aslında. Çünkü “ kişisel bir davranış ve söylem tarzının neticesi olan edebi eser (şiir ) okuyan ve düşünen şahıslar üzerinde ayrı , ayrı etkiler izlenimler bırakır “. ( Kaplan ) .

Sözü bağlayalım artık: Eğer şiir ; onu okuyanlarda farklı , değişik , özdeş , karşıt algılama, izlenim ve duygu fırtınası yaratamıyorsa ; mükemmelliği yakalayamamış , başarıya ulaşamamış demektir.

Meraklısı için kaynak:

Kaplan , Mehmet . “ Şiir Tahlilleri “ . 1. ve 2. ciltler.