şerh edebiyatı.... kırımlı selim'in hicap kavramı ile nietzche'nin maya kavramı aynı mıdır... ard/öyk... 2017-27

• 29 Aralık 2017 Cuma 21:08:32

burada dar bir sahadır zeminimiz.
olsun; bahçemiz sagir Allah büyüktür.
görelim mevlam n’idecektir... n’iderse güzel edecektir.
şerh edebiyatı olgusunu ibtida... ilk kez okudum kitap: kırımlı selim divane’nindir.
uzmanlar şerh edebiyatı eseri olarak kıymetlendirmiş bu eseri:" tasavvufi sorulara cevap" ile namdar etmişler.
şerh edebiyatı bugün şuursuzca yapıyoruz... yapmıyoruz değil.
bilmiyoruz yazıyoruz.
bilsekte yazsak... yazacağımızın gücü çok olacaktır.
bu bizim bir dramımızdır.
klişedir... sorarsalar: işteyim de... görürseler: işten geliyorum dersin.
dostlar pazarda görsün misali mi bizim işlerimiz?
neyse... başka bir faslın yazı konusudur bu.
şerh edebiyatımız büsbütün yok olmuş değil.
maşeri bilinçaltımızda ve pratikte devam etmektedir.
batıdan eser çevirilerinde bunu çok görüyoruz.
çokta iyi olmuyor değil... fakat niçin namdar usul anılmaz ve derç edilmez?
gürsel aytaç’ın goethe kitabı çevirisi vardı... bırakmaz ki goethe konuşsun... mecal vermedi büyük goethe kendi kitabında konuşsun.

gürsel aytaç tüm eserlerinde bunu yapar... şerh yapmaktadır ve bunu yapana şarih denir.
bir alman edebiyatı uzmanıdır ve sanırım rakipleri elin parmakları kadardır.
rahmetli ilhan selçuk’ta şarihti.
senelerce dalkavuk- soytarı kavramları avrupa ve asyada ne manaya geldiğini şerh edip durdu.
her yazısı rahmetlinin şerhdi.
fakat bunu ikrar değil itirafını bile etmedi.
ne yapıyoruz, niye yapıyoruz... dillendirmek usul-ü icabınca şarttır.
harun tepenin de çeviri kitabı şerhti... yazara söz bırakmamıştı ve önsöz kisvesi altında söyledikçe söylemişti.
"önsöz" ve "giriş" kitaplarda, çevirilerde... bizde osmanlı dönemi takibi şerh değilse nedir?
yani şerh yapacağına şerhi yapılacak eser yazmak modern ekonomi icabıdır.
ingilizler: kitap basım ve satımı kaleminden kayda değer gelir elde edermişler.
şerhin yapılacağı zeminde yapmayız yapılmayacağı zemnde yaparız... terslik var.
ve şerhin gerekliliği bilinmesi kültür miraslığı altı çizilmez...
çeviriler... aktarmalar ve şerhler bizatihi kavranılmakta bilinmekte yaygın olduğunu söylemek zordur.
şerh edebiyatımız hudutları çizilmediği ve bunun zararı nedir dense... sorulsa.
misal... ben şimdiye değin hangi yazımın şerh hangisinin şerh olmadığını bilmiyorum.
bu en az: özgün eser vermekte müşkülat yaratacaktır... yarattıkları bir yana.
bugün tüm kitaplara şerh midir değil midir nazarıyla bakmak zarureti ben de hasıl oldu.
yazımın hangisi şerh mi... şerh değildir midir?
şerhi bilmemekle...
misal...
bir adamın romanlarını kritize edemedik.
bilmemekle bir kavram-yöntem kusurundan dolayı: orhan pamuk’u atladık.
orhan pamuk yazar değil şarihdir... bildiğim kadar... şarihe nobel verilmezmiş.
gelelim ikinci hususa...
fakat az değinmekle yetineceğim.
lüzumu yok sanırım.
nietzche: 1844 doğumlu ve 1900 de vefat etmiştir...
o hakikatin perdesini maya sembolüyle işar ettikten ve bu kalkınca som hakikatin görüleceğini söylemiştir.
kronolojiye dikkat edelim...
kırımlı selim ise 1757 de köprülüde vefat etmiştir... veles/köprülü üsküp’ün yakınındadır.
sultan nacide naklen kırımlı diyor ki...
"eşya hicab oldu can gözi bakmaz
göster cemalin canım arzular seni"
... fehm olundu ki, vuslatın manası gönlü haktan gayrıdan paklayıp ve eşyayı hakka perde etmeyip daima müşahade etmek ve eğer eşyayı hakka perde edip hakkı görmeyip eşyayı görürsen hakkı bilsen ona vuslat demezler firkat derler... nitekim şemsi tebrizi buyurur:
" gönül aynasın sofi edersen safi
açılır sana bir kapı ayan olur cemalullah..."
nietzche yazardır
kırımlı ise şarihdir niyazi mısrinin eserini şerhetmiştir mevzu ettiğimiz eserinde.
kronoloji 1700’ler kırımlının devri.
1900’de vefat etmiş nietzche...
ben şuna artık güman etmiyorum... batılı yazarlar kadim edebiyattan faydalanmamıştır lafına.
kadim bilgi var ve "kadim bilgi olmaz" neden olsun?