“Onlarda insan, bizlerde insanız.”

• 21 Ocak 2016 Perşembe 09:56:29

Geçtiğimiz haftalarda sosyal paylaşım sitesi olan facebookta hiç tanımadığım Mesut Güngör adlı bir vatandaşın paylaştığı resim ile yazıyı görüp okuyunca çok şaşırdım.
Mesut Güngör adlı vatandaş belediye otobüsünün göründüğü bir resimle birlikte, “Hamile kadın oturmadan otobüsü hareket ettirmeyeceğini söyleyen ve söylediğini de yapan, 374 hat no’lu (Konak-İzkent) ESHOT otobüsünün şoförü, 2015 yılının şoförüdür benim için.” diye yazılı bir mesaj paylaşmıştı.
Paylaşılan mesaj doğru olsun veya olmasın önemli değildi. Benim için önemli olan toplu taşıma araçlarında yaşanılan çok ciddi ve bir o kadarda önemli olan konuyu dile getiriyor olmasıdır.
Belediye ve özel toplu taşıma araçlarında yaşanılan ana sorunlardan bir tanesidir bu konu. Bu konuda en çok sorun yaşayan ve mağdur olanların başında da biz engelliler gelmektedir.
Toplu taşıma araçlarını süren bazı sürücülerin engellilere dikkatli davranmamaları nedeniyle yaşanan sorunları sıralamak gerekirse bunları kısaca şu şekilde açıklayabilirim.
Engelliyi görünce görmemezlikten gelmeye çalışmaları,
“Araç dolu, yer yok arkada gelen araca binin” demeleri,
“Bir arabaya bir sandalyeli biner” demeleri,
Rampaları açıp kaparken çok sert bir şekilde bunu yapmaları ve yaparken asık suratlı olmaları,
Bazı sürücüler arabayı yana yatırmadığında bunu sormaya çalıştığımız zaman “Bu araba yana yatmıyor” ya da “Arızalı ondan yatmıyor” gibi sözler demeleri,
Yolda gitmek zorunda olan engellileri gördüklerinde el kol hareketi ile kaldırımı göstererek söylenmeleri,
Koltuk değnekli, yürüme cihazlı, zihinsel ve spastik engelliler ile hamileler ve bebekli kadınlar bindiği zaman tam oturmadan ani hareket ederek insanların düşme sıkıntısı yaşamalarına neden olmaları,
Normal yolcular engellilerden önce bindirildiğinden araç tıka basa dolduktan sonra “Yer kalmadı, bir sonraki araca binin” gibi sözler demeleri,
Durak yerlerinin uygun olmaması nedeniyle otobüs durağı dışında binmek veya inmek isteyen engellilere söylenmeleri,
Otobüs duraklarının sağında ve solundaki kaldırımlara konulan dubalar, aydınlatma lambaları vb gibi şeylerin konulması nedeniyle rampaların açılıp kapanmasının sorun yaratması,
Otobüs duraklarının engellilerin de bekleyeceği, binip ve inebileceği şekilde standartlara uygun yapılmayışı,
Otobüslerin duraklarda yolcu indirip bindirirken tam yanaşmayarak ya da durak cebine girmeyerek kaldırımda bekleyen engellilerin, yaşlıların, hamileler ve bebekli kadınların araca binmede zorluk yaşamalarına neden yol açtığı ve böyle durumlarda aracın durağa yanaşmak için defalarca manevra yapmak zorunda kalması nedeniyle sürücülerin surat asmasına ve söylenmesine yol açtığı,
Rampaların manüel açılıp kapanmasının büyük sorun yaratması, otomatik sisteme dönüştürülmesi için araştırma ve çalışmaların yapılmamasıdır.
Yaşanılan sorunları daha çok sıralayabiliriz. Bu sorunları koltuk değnekli, yürüme cihazlı, zihinsel ve spastik engelliler ile hamileler ve bebekli kadınlar ortak yaşamaktadır.
Avrupa ülkeleri ile gelişmiş ülkelerin tamamında toplu taşıma araçlarında kesinlikle ve kesinlikle böyle bir sorun ne görebilirsiniz nede yaşayabilirsiniz. Çünkü oralarda her konu yasalara, kurallara ve standartlara uygun yapıldığı için böyle sorunları size yaşatmazlar, yaşamanıza da imkân sağlamazlar. Eğer yaşanan sorun varsa da çok nadir bir olay olarak yaşanmıştır.
Bu konuyla ilgili yüzlerce görsel video, resim vb izledim. Avrupa ülkeleri ile gelişmiş ülkelerde engellilerin toplu taşıma araçlarına binip inmeleri nasıl oluyor diye dikkatle izledim. İzlediğim her görselden sonra üzüntüm daha da artıyordu. Moralim bozuluyor, isyan edecek duruma geliyor ve “Onlarda insan, bizlerde insanız.” diyordum.
İzlediğim görüntülerde, araçlar durağa sıfır konumunda yaklaşarak duruyor. Sürücüler duraktaki diğer yolcuları almadan önce otomatik asansör veya rampayı açarak engellinin binmesine yardım ediyor. Sonra araç sürücüsü emniyet kemerleriyle engellinin tekerlekli sandalyesinin güvenliğini sağladıktan sonra diğer yolcuların binmesini bekliyor ve herkes bindikten sonra hareket ediyor. Bu uygulama yaşlı, hamile ve bebek arabalı kadınların binmesiyle de aynı şekilde yapılıyor. Tüm otobüs durakları araçların sıfır konumunda yaklaşacağı ve yolcuların rahatlıkla binip inebileceği şekilde yapılmış durumda. Bu arada sürücülerin suratlarını kesinlikle asık bir halde göremediğimi de belirtmek istiyorum. İnsanlar görevlerini hakkıyla yapıyorlar.
Sözün özü, elbette bizde ki tüm sürücülerde aynı şeklide ilgisiz, alakasız ve duyarsız değiller. Aralarında çok azda olsa duyarlı ve mesleğini hakkıyla severek yerine getirenlerde var. Temennimiz
hamile kadın oturmadan otobüsü hareket ettirmeyeceğini söyleyen sürücü gibi koltuk değnekli, yürüme cihazlı, zihinsel ve spastik engelliler ile hamileler ve bebekli kadınlar oturmadan aracı hareket ettirmeyen sürücülerimizin sayısının çoğalmasıdır.
Ne dersiniz, “Onlarda insan, bizlerde insanız.” derken haksız mıyım?

Ali Haydar KOYUN
Engelli Aktivist/Disabled Activists

Kaynak: Malatya Söz Gazetesi
alihaydarkoyun.com/index.php/2016/01/21/onlarda-insan-bizlerde-insaniz/
www.malatyasoz.com/yazar-25-%E2%80%9Conlarda_insan_bizlerde_insaniz.%E2%80%9D.html
www.gunestv.com/?islem=yzr&ID=27056&isim=%93onlarda-insan-bizlerde-insaniz%94.html
www.solbakis.com/yazar-293-otelenen_bataklik_1.html
www.malatyahabermerkezi.com/yazar-194-otelenen-bataklik-1-ali-haydar-koyun-malatya-haber.html
www.halamer.com/yazarlar/ali-haydar-koyun/otelenen-bataklik-1/96/
www.malatyagezi.com/onlar-da-insan-bizler-de-insaniz.html
malatyatezhaber.blogcu.com/onlar-da-insan-bizler-de-insaniz/20319535
www.yasadikca.com/sizi-seviyoruz-siz-bizim-basimizin-tacisiniz-1-27444