EDEBİYATIMIZDA İLKLER VE ÖNEMLİ YAZARLAR, ESERLER

• 23 Temmuz 2012 Pazartesi 22:25:01

İlk Çeviri Romanımız -- Yusuf Kamil Paşa -- Telemak
İlk Yerli Tiyatromuz: --Şinasi -- Şair Evlenmesi
İlk Tarihi Roman -- Namık Kemal -- Cezmi
İlk Psikolojik Roman -- Mehmet Rauf -- Eylül
İlk Köy Romanı -- Nabızade Nazım -- Karabibik
İlk Yerli Roman -- Şemsettin Sami-- Taaşşuk-I Talat Ve Fıtnat
Batılı Anlamda İlk Roman -- Halit Ziya-- Mai Ve Siyah
İlk Realist Roman -- R. Mahmut Ekrem --Araba Sevdası
İlk Resmi Türkçe Gazete -- Takvim-i Vakayi --1831
İlk Yarı Resmi Gazete -- Ceride-İ Havadis --1840
İlk Özel Gazete -- Tercüman-ı Ahval
İlk Pastoral Şiir -- A.Hamit Tarhan-- Sahra
İlk Şiir Çevirmeni -- Şinasi
Noktalamayı İlk Kullanan -- Şinasi
İlk Türk Gazeteci -- Şinasi
Aruzla İlk Manzum Tiyatro -- A.Hamit Tarhan --Eşber
Heceyle Yazılan İlk Tiyatro -- A.Hamit Tarhan --Nesteren
İlk Bibliyografya -- Katip Çelebi --Keşfü’z Zünun
İlk Hatıra Kitabı -- Babür Şah --Babürname
İlk Hamse Yazarı -- Ali Şir Nevai
İlk Tezkire -- Ali Şir Nevai --Mecalisü’n Nefais
İlk Antoloji --Ziya Paşa --Harabat
İlk Atasözleri Kitabı -- Şinasi-- Durub-ı Emsali Osmaniyye
İlk Mizah Dergisi -- Diyojen --Teodor Kasap
İlk Hikaye Kitabı -- A. Mithat Efendi --Letaif-İ Rivayet
İlk Hikaye -- Samipaşazade Sezai --Küçük Şeyler
İlk Fıkra Yazarı -- Ahmet Rasim
Türkçe Yazılan İlk Kitap -- Kutadgu Bilig
İlk Siyasetname-- Kutadgu Bilig
İlk Mensur Şiir Örneklerini Veren -- Halit Ziya
Şiirde İlk Türk Kelimesi Kullanan M.Emin Yurdakul
Dünya Edebiyatında İlk Modern RomanCervantes Don Kişot
İlk Makale -- Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi --Şinasi
İlk Edb.Bildiri Yayımlayan Topluluk --Fecr-İ Ati
Mesnevi Tarzında Yazılmış İlk Eser -- Kutadgu Bilig
İlk Seyahatname -- Mirat’ül Memalik-- Seydi Ali Reis
İlk Edebiyat Tarihçimiz -- Abdulhalim Memduh Efendi
Batılı Anlamda İlk Edb. Tarihçimiz -- Fuat Köprülü
Dünyada İlk Hikayeci -- Boccacio-- Decemeron (Yüz Öy-kü)
Sahnelenen İlk Tiyatro -- Namık Kemal-- Vatan Yahut Silistre
İlk Dilbilgisi -- Süleyman Paşa --Sarf-I Türki
İlk Naturalist Eserimiz -- Nabızade Nazım Zehra
Divan Edb İlk Mahallileşme -- Nedim
Şarkıyı İcat Eden -- Nedim
İlk Sözlüğümüz -- Divan-ı Lügati’t Türk
İlk Türkçe Sözlük --Şemsettin Sami --Kamus-I Türki
İlk Didaktik Şiirimiz -- Kutadgu Bilig
Türk Adının Geçtiği İlk Yazılı Metin -- Orhun Abideleri
Konuşma Diliyle İlk Hikaye -- Ömer Seyfettin
İlk Köy Şiiri -- Muallim Naci ---Köylü Kızların Şarkısı
İlk Alfabemiz --Göktürk Alfabesi
İlk Türk Destanı -- Alp Er Tunga
Batılı Anlamda İlk Eleştirici:-- Namık Kemal
Epik Tiyatro Türünün Kurucusu Haldun Taner
İlk Kadın Romancımız -- Fatma Aliye Hanım
Süslü Nesrin İlk Temsilcisi -- Sinan Paşa
Dünyanın Bilinen İlk Destanı -- Gılgamış (Sümer)
Kadın Sorununun Edb.İlk Girmesi --A.Mithat Ef.--Henüz On Yedi Yaşında
Komedi Türünün Dünyada Kurucusu -- Aristophanes

Trajedinin Kurucusu -- Aiskhylos
İlk Uyarlama Tiyatro Eseri -- A.Vefik Paşa
Deneme Türünün Kurucusu -- Montaiğne
İlk Divan Şairi -- Hoca Dehhani
İlk Anadolucu Hikayecimiz -- R.Halit Karay
En Baş. Psikolojik Roman-- Peyami Safa 9.Hariciye Koğu-şu
İlk Çocuk Şiirini Yazan -- Tevfik Fikret
Sadeleşmeyi Savunan İlk Eser -- Genç Kalemler

Önemli Yazarlar ve Eserler:
Ahmedi: Cemşid-İ Hurşit İskendername
Ahmet Fakih: Çarhname
Ahmet Yesevi: Divan-I Hikmet
Ali Şir Nevai: Mecalisü’n Nefais Muhakemet’ül Lügateyn, Mizanü’l Evzan
Aşık Çelebi: Meşairü’ş Şuara-Şehrengiz
Aşık Paşa: Garip name
Aşık Veysel Şatıroğlu: Dostlar Beni Hatırlasın, Sazımdan Sesler
Aşıkpaşazade: Aşıkpaşazade Tarihi
Babürşah: Babür-name
Bağdatlı Ruhi: Terkib-İ Bent
Baki: Divan-(Kanuni Mersiyesi)
Bayburtlu Zihni: Sergüzeştname
Ebu’l Gazi Bahadır Han: Şecere-i Türki
Erzurumlu İbrahim Hakkı: Marifetname
Eşrefoğlu Rumi: Müzekkikü’n Nüfus
Evliya Çelebi: Seyehatname
Fuzuli: Leyla vü Mecnun Şikayetname, Beng ü Bade Hadikatü’s Süeda, Sıhhat u Maraz Rind ü Zahit, Hadis u Erbain, Su Kasidesi
Gülşehri: Mantıku’t Tayr
Hacı Bayram-ı Veli: Nutuk
Hacı Bektaş-i Veli: Makalat
Hoca Dehhani: Selçuklu Şehnamesi
Kaşgarlı Mahmut: Divan-I Lügat’it Türk
Katip Çelebi: Fezleke, Cihannüma, Keşfü’z Zünun, Takvimü’t Tevarih
Kaygusuz Abdal: Budalaname,Yaş-name,Dolap-name,Muğalata-name,Mesnevi-i Baba Kaygusuz
Kilisli Rıfat: Dede Korkurt’un Derleyicisi
Koçi Bey: Koçi Bey Risalesi
Mercimek Ahmet: Kabusname
Mevlana: Mesnevi,Divan-I Kebir, Fih-i Mafih, Mektubat, Mecalis-iSeba
Nabi: Hayriye, Hayrabat, Tuhfetü’l Harameyn
Naima: Naima Tarihi
Nefi: Siham-I Kaza
Pir-İ Reis: Kitab-ı Bahriye
Sehi Bey : Heşt Behişt(ilk yerli tezkire)
Seydi Ali Reis: Miratü’l Memalik
Sinan Paşa: Tazarruname, Tezkiretü’l Evliya
Sultan Veled: Mesnevi
Süleyman Çelebi: Mevlit(Münacat-Veladet-Risalet-Mirac-Rıhlet-Dua)
Sümbülzade Vehbi: Lutfiyye-Tuhfe-Nuhbe
Şeyh Galip: Hüsn u Aşk
Şeyhi: Harname, Hüsrev u Şirin
Şeyyad Hazma: Yusuf-u Züleyha
Taşlıcalı Yahya: Yusuf-u Züleyha, Şah u Geda
Thomsen: Göktürk Yazıtlarını İlk Okuyan
Yirmisekiz Çelebi Mehmet: Seferatname
Yollug Tiğin: Bilge Kagan ve Tonyukuk Anıtı Yazarı
Yunus Emre: Risalet’ün Nushiye
Yusuf Has Hacip : Kutadgu Bilig
Zamahşeri: Mukaddimet’ül Edep
Zati: Şems ü Pervane, Edirne Şehrengizi

Yabancı Yazarlar ve Eserler
Yunan Edebiyatı
Homeros:Dünyanın En Eski Destan Yazarıdır. İlyada ve Odysseia’yı Derlemiştir.
Hesiodos:Didaktik Şiirler Yazmıştır.İşler ve Günler Önemli Eseridir.
Sappho:Lirik Şiirin İlk Büyük Şairidir.
Aisopos:Fabl Ve Didaktik Şiirleriyle Ünlüdür.Aisopos Masalları’yla Tanınır.
Aiskhylos:Bilinen İlk Tiyatro Yazarıdır(Trajedi)
Persler,Thebai’ye Karşı Yedi Kişi,Zincire Vurulmuş Prometheus,Agamemnon
Sophokles:Trajedi Yazarı. Kral Oidipus, Elektra, Aias, Antigone
Euripides:Trajedi Yazarı. Medeia, Helena, Andromakhe,
Aristophanes:Komedinin En Büyüklerindendir. Eşekarıları, Kuşlar, Bulutlar, Atlılar
Menandros:Komedi Ustasıdır.
Sokrates:Rasyonalist Düşünür.
Aristotales(Aristo):Filozof Ve Felsefenin Kurucusudur. Politika
(Söz Söyleme Ve Şiir Sanatı)
Eflatun:Büyük Filozof Devlet ,Kanunlar
Herodotos:Tarihin Babası. Eseri:Tarih

Latin Edebiyatı
Çicero:Dünyanın En Ünlü Söylevcisi-dir.Söylev,Hitabet,Cumhuriyet,Dostluk Üzerine
Seneca:Filozof Ve Trajedi Yazarı.Diyaloglar,Troialılar,Agamemnon
Vergilius:Pastoral,Lirik Ve Epik Şair.Sıgırtmaç Türküleri (Pasto-ral)Aeneis (Destan)
Plautus:Komedi
Tacitus:Tarihçi

İtalyan Edebiyatı
Dante: İtalya Edebiyatı’nın Kurucusu. Konuşma Dilini Yazı Diline Getirmiştir.İlahi Komedya
Petrarca: Büyük Lirik Şair.Laura Adlı Genç Bir Kıza Aşık Olmuştur.
Boccacio: Küçük Hikaye Türünün Kurucusudur. Decemeron
Tasso: Epik Şiir Ustasıdır. Kurtarılmış Kudüs
Ariosto: Epik Şiirleriyle Tanınmıştır.Çılgın Orlando

Fransız Edebiyatı
Montaigne:Denemenin Kurucusudur.Denemeler
Villion:Fransız Şiirinin Kurucusudur.
Ronsard:
Rebalais: Romanın Kurucusudur. Gargantua, Pantagruel

İngiliz Edebiyatı
Shakespeare: Dünyanın En Büyük Tiyatrocularındandır.
Romeo Ve Julliet, Macbeth, Othello, Kral Lear, Hamlet
Milton: Rönesans Sanatçısı, Kaybolmuş Cennet
Bacon: Filozof,Denemeci Eseri:Denemeler

Rönesans Edebiyatı:
Shakespeare: Romeo Ve Julliet,Hamlet ,Macbeth, Othello,Kral Lear,Julius Cesar,Yanlışlıklar Komedyası,Venedik Taciri,..(Tiyatro)
Soneler(Şiir).
Cervantes: Don Kişot, Galetea, Örnek Alınacak Hikayeler
Ariosto: Çılgın Orlando
Rebalais: Gargantua,Pantagruel(İlk Roman Denemeleri)
Tasso: Kurtarılmış Kudüs
Montaigne: Denemeler

Öncü Hümanistler:
Boccacio: Decameron
Petrarca: Laura’ya Şiirleri Meşhurdur.
Dante: İlahi Komedya

Klasisiszm:
Boileau: Şiir Sanatı(Eleştiri)
Moliere: Cimri,Kibarlık Budalası,Hastalık Hastası,Tartuffe,
Gülünç Kibarlar,Kocalar Mektebi,Kadınlar Mektebi(Komedi)
Cornaille: Le Cid,Horace,Andromede,(Trajedi)
Racine: Andromague,İphigenie,Predre,
La Fontaine: Fabller
Le Bruyere: Karakterler
Mme De La Fayette: Prense De Cleves,(Roman)
Fenelon: Telemague(Roman)
La Rochefoucault, Pascal, Descartes
Türk Edebiyatında:
Şinasi,Ahmet Vefik Paşa,Ali Bey,Yusuf Kamil Paşa,

Romantizm:
Victor Hugo: Sonbahar Yaprakları, Akşam Şarkıları, Işıklar Ve Gçlgeler,(Şiir)Ruy Blas,Kral Egleniyor,Cromwel,Herneni(Dram)
Sefiller,Notre Dame’ın Kamburu(Roman)

Lamartine: Göl,Şairane Düşünceler,Bir Meleğin
Düşmesi,(Şiir)Graziella,Raphael,(Roman)
A.Dumas Pere: Üç Silahşörler,Monte Kristo Kontu…
Goethe: Roma Mersiyeleri,Divan(Şiir)Faust,İphignie Tauris’te,Tasso(Oyun)Genç Werther’in Acıları,
Wilhelm Meistheri’in Çıraklık Yılları Ve Gezileri,(Roman)
Schiller: Haydutlar,Wilhelm Tell..(Dram)
Puşkin: Kafkas Esiri,Çingeneler,(Şiir,Manzum Öykü)
Yüzbaşının Kızı,Dubrovski, Maça Kızı(Roman)
Alfred De Mausset, Alfred De Vigny,George Sand, Shelley,Chateaubriand, Lamartine,Voltaire,J.J Rousseau,
Türk Edebiyatında:
Namık Kemal,Ahmet Mithat,Abdulhak Hamit..

Realizm:
Balzac: İnsanlık Komedyası Eugenie Grandet,Goriot Baba,
Vadideki Zambak,Köy Hekimi,Tılsımlı Deri..
Stendhal: Kırmızı Ve Siyah,Parma Manastırı,Kastro Rahibesi..
Gustave Flaubert: Madame Bovary,
Turgenyev: Babalar Ve Oğullar,Bir Avcının Notları,Taşralı Kadın..
Dostoyevski: Suç Ve Ceza,Karamazov Kardeşler,Budala ,Kumarbaz..
Tolstoy: Savaş Ve Barış,Anna Karanina,Diriliş,Hacı Murat,(Roman) Yaşayan Ölü(Tiyatro)
A.Çehov: Hikayeler(4 Cilt)Martı,Üç Kız Kardeş,Vanya Dayı,
Vişne Bahçesi(Tiyatro)
Gogol: Petesburg Hikayeleri,Palto,Bir Delinin Hatıra Defte-ri,Nüfettiş,Ölü Canlar..
Dickens: Antikacı Dükkanı,Oliver Twist,David Copperfield..
J. London: Vahşetin Çağrısı,Ademden Önce,Demir Ökçe,
Martin Eden,Deniz Kurdu,
Hemingway: Silahlara Veda,Çanlar Kimin İçin Çalıyor,
İhtiyar Adam Ve Deniz..
Seinbeck: Gazap Üzümleri,Bitmeyen Kavga,İnci,
Sardalya Sokağı,Fareler Ve İnsanlar,Cennet Çayırları..
M. Twain: Tom Sawyer’in Maceraları,Missisipi’de Hayat..
Türk Edebiyatında:
Recaizade Mahmut Ekrem,Nabızade Nazım,Hüseyin Rahmi Gürpınar, Samipaşazade Sezai, Halit Ziya Uşaklıgil, Mehmet Rauf,
Refik Halit Karay,Halide Edip Adıvar..

Natüralizm:
Emile Zola: Toprak, Para, Nana, Gerçek, Germinal, Meyhane,
Bir Aşk Sayfası..
Goncourt Kardeşler, A.Daudet, Maupassant, H.Taine..
Edmon Ve Jules, Henrik İbsen
Türk Edebiyatında:
Nabızade Nazım,Hüsetin Rahmi Gürpınar.Selahattin Enis

Parnasizm:
T.Gautier, Banville, L.De Lisle J.M.Heradia, F.Coppee,
Türk Edebiyatında: Tevfik Fikret, Cenap Şahabettin,
Yahya Kemal(Son Döneminde)

Sembolizm:
Baudelaire, Mallarme, Verlaine, Rimbaud, Regnier, E.Allen Poe, Valery, Maurice Meeterlinck
Türk Edebiyatında:
Cenap Şahabettin, Ahmet Haşim,Yahya Kemal,A.Hamdi Tanpınar,
Ahmet Muhip Dranas
Empresyonizm
R. Marie Rilke, Joyce, Renoir, Arthur Reinbaud, Paul Verlaine
Sürrealizm:
Andre Breton, Louis Aragon, Poul Eluard,
Türk Edebiyatında: I.Yeni Ve Iı. Yeni

Egzistansiyalizm
Jean Paul Sartre, Albert Camus, Andre Gide, Karl Jaspers,
Simone De Beauvoir, Andre Malraux

Ekspresyonizm
O’neil, Franz Kafka, T.S.Eliot, J. Joyce

Fütürizm:
Marinetti,Mayakovsky
Türk Edebiyatında: Nazım Hikmet Ran,

Dadaizm:
Tristan Tzara, Francis Picabia

Kübizm:
Picasso, G.Apollinaire, M.Jacop