Kerkük'te, Edebiyatın 'Özgü' haline gelme nedenleri

• 27 Haziran 2012 Çarşamba 11:26:10

Kültür; tarihî, toplumsal gelişme süreci içinde yaratılan bütün maddî ve manevî değerlerdir. Kültüre ait değişmeler, cemiyetlerin gelişmesinde en esaslı faktörlerden birisidir.
Kültür değerlerimiz arasında en başta dil gelir. Dil bizim için tabiî bir mirastır. Bu miras sayesinde biz, asırlar boyunca devam eden varlığımızdan ve hayat tecrübelerimizden haberdar oluruz. Kültür varlığımızı, bütün zenginliği ile dil sayesinde öğreniriz. Dilimiz, millî
varlığımızın en önemli taşıyıcısıdır. Bizi “ezelden ebede” o taşır.
Türkler, yüzyıllar boyunca gerek göçebe gerekse yerleşik hayatlarında tüm duygularını dil ve edebiyatla en güzel şekilde ifade etmişlerdir.
Türk tarihi ve onun bünyesinde meydana gelen Türk edebiyatının başlangıcı çok eski zamanlara dayanmaktadır. Çok geniş bir sahaya yayılmış olan bir Türk kültürü ve edebiyatı vardır. Bu edebiyatın bir parçasını da Irak’ta yaşayan Türkmenlerin kültürü ve edebiyatı
oluşturmaktadır.
Geniş bir sahaya yayılmış olan Osmanlı İmparatorluğu’nun parçalanmasından sonra oluşturulan yeni devletin sınırları çizilirken daha önceden İmparatorluğun egemenliği altında bulunan ülkelerden biri olan Irak, yeni devletin sınırları dışında kalmıştır. Bu nedenledir ki
Irak’ta yaşayan Irak Türkmenleri anavatanlarından uzak kalmışlardır. Anavatanlarından ayrı kalan Türkmenler yıllar boyu başta Baas rejimi olmak üzere muhtelif Arap hükümetlerinin çeşitli baskı ve zorlamalarına maruz kalmalarına rağmen öz varlıklarını koruyarak kültür ve
edebiyatlarını devam ettirmişlerdir.
Irak Türkmen Türkçesi; Kerkük, Musul, Tuzhurmatı, Telafer, Karatepe, Kifri, Erbil,Altunköprü, Kuştepe, Hanekin ve çevresinde konuşulan bir Türk şivesidir. Kerkük Türkçesi ile Türkiye Türkçesi arasındaki farklar daha çok konuşma dilinde belirginleşmektedir. Kerkük hem tarihsel, toplumsal ve kültürel varlığıyla Türk dünyasının önemli bir yapı taşı hem de Türklerin Araplara açılan kapısıdır.
Çoğunlukla hoyratlarıyla tanınan bu bölge insanı, hoyrat dışında mani, türkü, halk hikâyesi, ağıt gibi türler konusunda da şifahi Türk edebiyatının en üretken evlatları konumundadır. Yörede egemen türlerden
biri halk hikâyeleri, Türk dünyası halk hikâyeleriyle paralel özellikler taşımaktadır.Bu yüzden Kerkük Halkı tarafından Edebiyata çok önem göstermekte ve bu yönede çok sayıda kitap dergi gazete vs. basılmıştır.

Emir Kerküklü