Web Zaman Damgası

Maaile

ökcesinden bağcıklarıynan asılıydı
yoldan yandakı köşe eğrede
“geçi gönü”nden bobamın çarığı
ebecezim “ha bi yadiğer işde”
“-hinci çarığı bilen, keyen mi ğaldı” dedi
bi de çemrediği öneceğinden çıkardı
“nazar boncuğu” cızılı gınnepi
ucunda guru; güççük bi tosba(ğa) yavrısı
bi-kaş dene de iğde gliği
guru çarığınan ahbap olup da
barabar yarenniğ etsinner uçu haralda
çatı çatılaca(ğı)nın arifesinde
mertekler üsdüne “aşık makesler” atılı(r)kana
"ay yavrım, ha hunu eğreye bi mıhlayvıvisen
ben de hepiciğinize halvalı çomaç dürüvüren"
Aziz Emmi; “önşe eşşe(ği)n işdiği sudan verin bi hele”
deragap güçcük tasınan su eletim,
ellerimi bağladım önümde,
“alcan gız bek gözel ossun” dedi
sonura sarılalak bobadan eğreye makes düğere,
sarkdı eğreden öteye,
her e(h)timala ğarşı ayaklarından duttu Bocut Kazim
ağzından aldığı sekizlik yesyeni mıhı çakdı yarı beline gadak,
ucunu keserin deliğiynen yamalak
nazarlıkları özene-bezene yamık mıha geçirdi
eğrenin yoldan yanna, ta en ucuna" perçinleyvidi..
ikindin geçeni iki "boba" arasına ip gerilince
Üssüğün Melit “dellal” ünner gibi ahaliye
"gene mi geldii.. gene mi geldii
Cennet-i âladan beri mi ğeldi"
herkeşler çapıt, çevre, yazma, havlı getirdi..
bi yandan Mercen Kazim bobalar arasındahı ipe serdi
bi yandan Melit Emmi elinde gösderelek devam etdi..
kim ne getirdiyse tek tek ba(ğı)ralak ünnenirimiş
“Küpüş Hesne Gellabam peşkir getirmiiiş..”
“ovada çifti işlesin, dağda sürüsü kışlasın
oğlan eversin, gız gelin etsin o bizi memnun etdi
Allah da onu bahtıyar etsin”
Dervişin Kazim “okuluklar yığıldı ğaldı” dedi
eğrede ipi nazar boncuklu,
iğde glikli tosba gurusu
bi de bobamın bağcıklarından asılı çarığı
eyatlı bir yel esse barabar savrılır
tosba gurusu, guru çarığa ildikçene
“gıldır, gıldır” sallanır..
ıldır ıldır parıldar ipindeki mavı “gök boncuk”,
“nazara birebir”,
“eyi kine asmışsınız eğreye; gök-göze bek eyi ğelir”
“Allah gök gözlülerin nazarından emin eylesin” deye
tüm dovalara “Amin” der,
elimizi yüzümüze sürer
içimizden bildiğimiz her dovayı okurduk..
hemi de kaşlar-kaşlar kerre!
ha? bi de neyeyse bi dene bile “cizme”
olmadı ğetdi bizim evde----------


agamın papbası bana geçince
taha do(ğ)rusu, ona yenisi alınınca
benim olan “yirik papba” ya
tığ, piz ve mumlu ipine(n)
Üssük Dede ğibi özene bezene yorakla yama
kimbili(r) Dedemde taha ne hünerler varıdı;
mübarek işine “dört elle” sarılı(rı)dı;
gatiyen müsama(ha) etmez gayafişi işe
erinmez; cam gırığıynan sürter, ele alışdırır
el gadak tenikeyi, yeni mıhına(n) nokda-nokda deler
solüsyon uçu zımpara, saplık uçu dörpü uydurur
kesere-bele, gazmaya-küreğe, gosaya sap dakar
söğüt orak sapı uçu şiş yakar, deler saplar
pinarı üter-eğer, atkı, dirgen, çekgi yapar, beldenat sırımlar
harman süpürgesi döğer, gosa dişer, yortu döşer
lazım olanı benden isder, olmadık iş buyurur
bizim yoksa gonşuya yollar
işin yoğusa; geş annacına bak dur
azameti, ciddiyeti; mahareti seyiret
sayesinde müstamel yoraklı papba, acanta olur
“meh bakalım ağğa! taha yesyeni” dedi
elceziynen keydirdi,
“agayınkından gabadayı oldu hemi,
hemi de bu gıslavet”
aklısıra keyf bağışladı
"O" ne derse inanırdım,
haddizatında meselenin aslı-asdarı
benim uçu(n) en möhümü onun elinin emeği olmasıydı
gerisi hekaye, zaten
yani öyle münasip görmesi yeterdi
bana necik gerisinden;
ötesini neneyen,
valla etiraz aklımın ucundan bile geşmezdi
sımsıkı duttum, ayağı gırık geçinin buynuzunu
debelendi gaale almadım,
damın gözarasında zipli, mıh sandığının alt tahtasını getirdi
çuvaldızınan seyikledi
şelek çapar yazmışın arka bacağını
yerli-gatli goyvumadım..
içim getse de "beğirmesi"ne aldırmadım
bi yandan da imt(ih)ama devam etti
“Allah kaç?, nerede?” “……….!”
“kimin ümmetisin”, “……….!”
“kimin zürriyetisin” “……….!”
"imanın şartı" “……….!”
"islamın şartı" “……….!”
"oku bakalım Gulfalla’yı" “ ……….!”
nayeti epeyi bi sustu,
çapar yazmışın canı yanıyomuş,
aldırdığı-maldırdığı yok ni’nesin
dediğine göre "bu işi yapması" gereğiyomuş
baya bi fakıt gözlerimin içine-içine baktı
duralakdan dene dene gonuştu
“-ağğa” dedi gene epili bi dut yemiş bülbül ğibi
belki de d(iy)eceni unutdu; ben de sustum! bekledim tabi
ağzının içine bakdım durdum “süt dökmüş kedi ğibi”
çok böyük bi ğarar verdiği belli
böyle zamannarda cızırtı edilmezdi
nayeti “deliğannı!...”,“hu an etibarıyna(n)” .. dedi
“senin yetimlik-gopillik bitti
bak bobayiğit, sen herif oldun, adamakıllı; böyüdün ga(y)ri”
bak hinci aklıma ğeldi de
hakkaten yau! ben o ğün böyüdüydüm
o takike boyum uzadı sanki
eşşeğe kendim binmeye yeltendim; o ğün ik-diba
Mullapak depesinde daş çıkaran bobama
ommaşlı azzık götürdüm..
he(y)benin bi ğözünde daş!
ötekinde güçcük desdiynen su!
asıl mesele Leleklerin Garabaş
Osmançavışların Güdük Köpek korkusu
başga gorkduğun dersen Gökderenin bozyamaç
Azizlerin deremalle köprüsü iki ağaç
besmele çekdim Hacallar mallesine varana gadak dova okudum
çelimsizliğimi, gebeşliğimi unuttum,
Harmanyerini geçip köpekleri aşıtladınca
kendime ğeldim, iresmen beyo(ğ)lu ğibi gasaldım..
yorak yamalı gıslavet papbalarımına(n)
boz eşşe(ği) ma(h)mızladım
umurumda değilidi gıslavet papba..
ayağımı vuran yama… dedemin elinden yorak..!
papbam eşkere birkaç numara böyüğüdü oyusa
dedem; “seneye de keyersin” deyicekleyin.. avundum..
barnaklarımı büküp, pabbanın kahına basarak
“tarrık-turruk” sürüdüm.
memnin olunca gardaşım uçun örkenne eğreye çuncak;
bana da söğüt dalından bi "at” düzüverdi, halı ipinden gemli
ilk atıma atladığım gibi
“daahh” dedim, yarışa götürdüm
çoktan süngerli dona, askılı pontura
terfi etmiş akranlarımın yanna
akranlarım gibi bi adam yerine
gonmadım getdim bi kerre bile!
**
Bobuş Emmilerin evin ardında böyük-güçcük o(ğ)lannar
her evden bir-kaçar çocuk, bağrış-çığrış şamata
bi-kaç da “erkeğ aşa”
Menevşe arada bir damdan zokurdanır
herkesin agası, anası-ebesi, arkası-galesi var
bişiy oluruna-olmaz müdaleye hazır
etirafda bakışıp durular
akrabacak, akrancak; doluşduk
el sırasında, güya; söğüt dalından da olsa;
atı olan yeniyetmelerden olmuştuk
ne zamandır özenir dururudum onnara
ağasından, anasından gorkduğum çocuklara
döğülmekden-söğülmekden değil
“kimseye çatman” “kimseynen döğüşmen”
“kimseyi gapımıza nizeye getirtmen”
“arsızların çoc(u)klarından uzak durun” derdi bobamgil
“döğüş-nize olursa ben bilmen”
ne ağaç.. ne günyağsalayan.. ne topuk!
ne tel tekerli araba,
ne fırfır;..
ne cırcır,..
ne de ötekiler gibi tımılı bıçak
hucuma ğeşdik, baldırıcıplak, basma fisdannı, akdoncak
Hapbanaların fırına do(ğ)ru
akın etdik cümbür cömat; elbirlik
havada burcu burcu hakgaşlı çörek kokusu
Almes Gelin el gadak belişdirdi, nası(l) da bayram etdik
“amin, amin aş-aşa amin”
hepiciğimiz ayrı ayrı dova etdik
“ölennerinizin canına değsin” dedik
gemi azıya aldı “deynek düldül”üm
gem boynumda;
seğirtdim bi elimine(n) atın dalından dutalak
galgıya-zıplaya
atbaşı olmayı bi yanna bırak,
menzile utaşmada en arkaya galsam da
geri galmadım, ötekiler gibi benim de ağzımda
coşkuyna "gopuduk, gopuduk.. gopuduk"
sözde nal sesleri eşliğinde
dört nala sürdüm..
bi taha da ata binmedim getdi ömrümçe!
bi de o mavı laylomdan babıcım olmadı nedense;
**
annaçdakı gonşu evde
iki mes lastiği vardı
Köse Memedinen Ümmüce
Çoban İrbemin pappası
yazın toz-toprak dolu
kışınan cizmesi çamurlu
üşümezmiş ayakları, ıslanmazmış çorapları..
omzunda guzu-yunu kepenek cabası
zemheri-memheri dinnemediler
hemen her ağşam namazından sonura camiden çıkınca
Macar Odasında birikip köyün ekabir dakımı
Şaban Emmilere dünürcü getdiler;
Köse Ğelininin peynirli çomacının hatırına
“münasip” olmasa ortaya konmazdı
“Allahın emri, peygamberin gavli”ni ortaya godu sakallılar
lafı uzatmadılar,
“müsaade” deyip, “yasdı namazı”na etişdiler
nayeti "agası Muzaferden nekdip gelmiş" dediler de öyle;
hemen o ğece Şaban Emmiler de
dünürcülerinen, gonu-ğonşuynan “ağızdadı” yediler
ekin otu ayıtlandı
afıyon, kelek çapalandı
tandır ekme(ği) de ettiler
Köse Gelini, Macar Gızı
..
Şaban Emmilerine(n) Köse Memedler
elbirlik-barabar, yolma önü
feskilenli şerbet işdik bir dernek günü
anamın ilk çocuğuynan “kırkı garışık” Esme’nin nişanında
agamına yaşıt "görümce" Kevser; "aba" oldu
gardaşı akranım “gayınolan” M(u)ammer “aga!”
iki evin yolması-harmanı
denesi, samanı Köse İbirem’in boynunun borcu
merdimenneri seğidelek çıkarı(rı)dı
yahay valla bildiğin on şiniklikden maada çuvalları
"uzatmanın gereği yok" deye hemen o sene
“harman sonu”
herkeşlerden önşe alal-acala
ters atıldı, ganlı çalışı çekildi
bazarı beklemeden bazara urbaya gedilip-gelinince
ev ev oku edildi;
dezelere, halalara fisdannık, emmilere-dayılara laylom sıkma
musafir alacaklara havlı, ötekinnere peşkir yazma
zengin fakir herkeşlere
üş gün sonura ikindin geçeni bi cumayderneğinde
bizden yanna yörüdü camiden çıkannar
“Allahın Emri” biz yeniyetmeler de peşlerinde
herkeşler susdu; Gur’an okudular
hocaynan, Gabışın Musa
amin dediler, dova etdiler, ellerini yüzlerine sürdüler
gelsin lokum-püskevit, ellerde hanımbudu,
böyük-güçcük var demeden tüttü cığaralar
yedek “birinci”ler kulağarkasına sokuldu
sa(ğ)dıç? tekgırayna bi el “tek tüfeğ” atdı, damın ucunda
söğeden eğreye mıhlanan sırığın en okarısına
“bayrak asıldı” soluk, akı bireş yoşuk
gırmızısı bildiğin goyu fişne çürü(ğü),
Terzi Hasan dikişi, değirmi
gönlünden gelen, elinin emeği
bi yannında Ay-Yıldız varıdı,
üsdelik alışılmışdan böyüğüdü
nerden baksan görünü(r)dü
öte sözün beri başı “düğün başladı”!.
etdiler-edemediler “ho yanna” bakdılar
görmezden geldi bobalar, gayınbobalar
deliğannının genşliğine hörmet
devrisi ğün davıl zurna; Göynücekli Cafaroğlu!
dümbelekçi Sarı Ümmet
şakkıdık, şıkkıdık
telef oldu kaş gaşşık
“görseniz bi!
ortalık nasıl şennendi”
bize bakdı emmiler oyun oynamayı bırakıp
en acemisinden ilk oyunlarımızı oynadık
bildiğini sandıklarımıza bakıp
bağrışdık, çağrışdık, galgışdık
“galeden galeye şahin uçurdum
ah ilen vah ilen ömrüm geçirdim”
..
tatar arabaları arkası arkasına
sakalı yerine ğodu Ümmücenin enişdeleri
he(y)be atıldı gelin arabasına
Bazarlı Fadime yenge bindi
Adilin Arif, Osman Çavış, Kürt Veli,
arkada ğalan gatırlara gırbaç endirdi
niyeyse turladılar geldiler
Harmanyeri, Gocagoyak Mezerdüzünü
durduk yerde; yarı yolda gelin aşmış yüzünü
nayeti bi mes lastik taha ğeldi gonşuya
meşin, dabannı, kösele topuklu
“gacırt gucurt” ses çıkarır Esme’nin her sekişinde
cangır-cungur boynundakı "beşibiryerde"
şangır-şungur Gocabaşlı Goca Yaşar işi
yengattan dökülmüş gümüş-bakır bilezikleri
minder, kırlent, hasır yastık; sandık
her şeyleri “cedit yeni”ydi
ertesiğün elimizi öptü, utandım, bi tühaf oldum
ilk tefa elimden öpülüyodum
üsdelik de öpen benden böyük biri
birercik de güçcük mendil verdi
Esme Ğelin taha; o Macargızının evindeki
mavi laylom pabuçlardan giymedi..
ahıra, ağıla inmedi artık
süpürmedi, yemlemedi, sağmadı
Halıcı Memet’den ödünç alınmış “başlık”
“gelin ertesinde”; kekili, zülüfleri kesildi
ve evlerine halı dezgahı çakıldı
yoldan tarafa bakan duvara
elbirlik imelek döküldü, gülecende ip sarıldı
direzi gerildi, sırık geçirildi
eğri demir, doğru demir, maşa
mengene kuruldu;
Esme Ğelin er kalktı, halı dokudu günboyu
modele baktı, düğüm attı
“küt” “küt” “küt” kirkit vurdu
Varsa da halı, yoksa da halı
bi an eveli borç ödenecekmiş
peynir, yoğurt çalmadı,
aş pişirmedi
o beline inen sekiz belik saçı
bir daha örülmedi
"nassı olsa kökü kendinde"ymiş.
hiş bişiyim para etmedi ğetdi
ne peş para; ne verese
mes de keymedim, potinde
**
ısdar çözüleceğdi bizim eve de;
"gari seneye" ğaldı
cevizlerin altında; hasırımız yarıbaşlı
ikindin geçeni seğirtdim vardım, hiş oralı olmadı
“sen get, bireşdene gelceğmiş de” deye
beni başından savmaya ğakdı
umurunda olmadım, diretdim
goca goca adamlar ellerinde cığara
varısa da, yoğusa da coga derdindeler
yapışdım goyvumadım bobamın golunu, Gökçe Mamıdın gayfada
her zaman ki ezberim
“ebem ünneyo”ya, aldırmadı bi türlü
“anamın böbee olmuş” deye celallandım
Musduk Memedi, Gozir Imızı, Göple(ği)n Amad emmiler gülüştü,
“o(ğ)lan mııı, gız mı?” dediler
çinzimi çekdim, domuşdum, gaşlarımı çatdım,
alt dudağım büzülü
sovuk oraleti “cangır, cangır” garışdırmadım, bekledim
içim getse de bi yudumcuk işmedim
gözlerimi gırpmadım, kimselere aldırmadım,
eve geli(r)kene bobamın elini dutmadım,
ilk diba;! aklıma her gelen olur-olmaz sorular sormadım
o da co(v)abını çoğ önşeden bellediğim,
laf olsun kabilinden bişiyler sormadı, sözde dersler vermedi
"beğenmediğin falancanın bi o(ğ)lu var” deye
efendilik, hırsızlık, yalakalık, türüslük, müslümannık üstüne
uyduruk bi hekaye annatmadı
maval okumadı
özenmemi, dıkgat kesilmemi istemedi
nazar-ı dikgatımı çekmedi
evel-evelden beridir etdiği
onca möhüm mezulara girmedik
dolayısıyla “evet” “hayır” “buyur” demedim
o da barnaklarının birecini yumup “bu kaş” deye sormadı
bilsem de horatayna garışık "ha öküz ha!" demedi
ben de bilgiş-bilgiş “bildim işda ya gandırıkçı..” demedim
o da “bakalım ibirem essahdan biliyo mu deye sınadım” demedi
ben şargadalık, şembellik etmedim
o; baş barnağı ağzında, cüce barnağının ucuyna öpmedi
sizin annacanız önüşkü yarennikleri etmedik..
eskinki ğibi birileri geşsin deye de beklemedik
her zamankı ğibi
ne gucuk, ne mucuk
"Türküyenin başşehri" sormadı
“Fıransa mı böyük pıransa mı”
peşinden; o sormasa da
“Adana mı böyük, Bursa mı”
“Adana böyüğ emme bu gedişinen,
Bursa dördüncülüğü alı(r)” geşdi içimden
"Cumuriyeti kim kurdu" da demedi
"İreyisicum(h)ur, başbakan" da
vali-gaymakam da anmadı bu sefte
kim olusa ossun bana bi faydası mı var
amat ossa ne, memet ossa ne
"dutun hunu, yakalan hunu" deye govalamadı,
elimi tutmadı, barnaklarımı sıkışdırmadı
canım acımadı, muraylık etmedim
“hopbala” etmedi! "guş-guş" da etmedi..
barabar seğirtmedik.. dalına bindirmedi
o beni havanın gatına da fıldıratmadı,
ben de “bi taha”, “bi taha” deye üsterlemedim
hayada girdik, merdimenin aya(ğı)na basamadı,
dama çıkmadı, netçeni bilemedi
ahıra yöneldi.. goya
mallara bakmak mahana
Allah var ben de eve giremedim
dam başında goya bobamı bekledim
damın eğrelerinde orak beldenat
deliklerde yığılı urgannar, örkenner
duvarlardakı gazzıklarda gözer
payama aşılı erik ağacımız,
dadını bilmediğimiz uyuz yazalmamız
bi tek mal ba(ğ)lamaya yarar,
ardıç sırığından cümle gapısı
çelende serili yeni boyalı yapağılar
herbiyerleri her bişiyleri daradım..
**
“iki eli ganda da ossa, her zaman etişirdi”
ebeme “geliiinn çoğaldınız mı gıı!?” deyelek geldi
zehre çeci, un-bulgur çuvalları arasında
yarı baygın yatan anama
“ha hunu bi ıscağkana yeyvireydin ay Azime” dedi
bi tek Goca Halam sahınnan pelte getirdi
anam güdük güçcük gaşşı(ğı)nan önşe bana yedirdi..
onnar ebeminen öte yanda oturuyokana
anam ga(l)kdı Okarı Çeşmeye suya ğetdi
“yengattan aga olmuşuyun”
“papıcım pi ta(ha) dama atılmış”
“erkeğ adamın erkeğ enişdesi olur”umuş
“o ğelin olu(r)kana atbaşı dutarımışıyın”
“onu satıp bana gelin alı(r)larımış”
hani “gız” demeselerdi yeterdi..
Nejla-Dudu bebişe
**
gün gelip bizim eğreye de bayrak asılıkana
kına yakılacağdı sarı saçlarına
iki yannında ayna
kepezinde "yedi irenk" poçu
“tuğ”un allı-mavılı “tavıktüyü”
elinde pembe laylomdan “gelin gülü”
ben de kösele dabannı mes alca(ğı)dım sana
ama eve ne ısdar, ne de halı tezgahı aslaa!
bir de; ne seninkinnerin,
ne benimkinnerin adı çocuklarımıza
anam anasının adını goydu da n’oldu
“bi Allahın gulundan gabil” görmedi “Dudu”
bobam öykünüp ıradyonda türkü çağıran bi garıya
ezenine(n) üçer tefa seslendi gulaklarına
“ne demekse?” “Nejla” goymuştu böbe(ği)mizin adını
güccük gardaşıma ğöre de “cezla”
“püm” dedi, “an-na, bob-ba” dedi.. “aga” dedi de..
"hafhaf" deyemedi, tay-tay edemedi Nejla bebiş
zaten bi sonuraki böbeğe de “Gülcan” hazırdı
**
“Nejla-Dudu?” değmedi yaşına
anamca; “nazar” değmiş
sapsarı uzun saşlarına
parıl parıl gülen gözlerine
boğazı bıçık, bıngıldağı yara
"hakgaşlı somruk" verdim almadı
"çığrına çığrına çatladı getdi zavallı
anamgil ovada yolmada
ebem “bi ğurşun bile döküvermedi” nedense
ağşam garannığı godular geldiler Mereçe Mezerliğine
ertesi ğün bulduk agamına(n)
öte başda bi Goca Çalının dibinde
daş çevrikledik gıranına!
gonçları gara yundan, anamın“beş şiş”ine ördüğü güçcücük çorapları
bobamın “baş yastığı”nın içinde
bir de çapıtla bağlı iki belik sapsarı saçı;
o yasdığın içinde kim bilir daha ne yadigerleri vardı Anamın
benim; ne yundan başyasdığım oldu, ne yadigerim
muradım…; murattın, muradımdın ..
muradım? bitecik sen’din!
çocukluğumdun
oysa sen; şe’re gelin olma sevdalarındaydın
sen gelin oldun
ben elin!
?
canın sağ olsun!
ha Şükür emrine
bin şükür nedense

DİPNOTLAR
ökçe: ayakkabının arka kısmı
eğre: toprak dam ve çatıda mertek(yatay dikme)lerin duvar dışında kalan kısımları, saçakaltı
gılik: çekirdek
şelek: boynuzu görkemli-şekilli olmayan, boynuzu kırık veya eğri
yerli : ol gör, bir türlü, asla, mümkünü yok
fırfır: pervane
cırcır : çember
tımılı : sapsız bıçak
acanta; yeni, yesyeni, yepyeni, ilk el, eldeğmemiş, kullanılmamış.
seyik: kol ve bacak kırıklarında kemiğin doğru kaynaması için yanlara konulan tahta, atel.
Cumayderneği: Perşembe
püm: sucedit: yeni, kullanılmamış, kız eli değmemiş
goca hala : büyük hala
örken: örülmüş ip, halat
çuncak: salıncak
değirmi: kare biçiminde






Resim benim ilk fotoğrafımdır..