İskender'i ve eleştirilerde Elif Şafak'ın intihal ettiği söylenilen Zadie Simtih'in İnci Gibi Dişler'ini de okumuş biri olarak söylemek istediğim şu ki; İskender, son yıllarda yazılmış en iyi romandır. "Aşk" romanıyla popülist bir iş yapmış olduğunu düşündüğüm Şafak için bütün olumsuz duygularımı silip süpüren bir başyapıttır. İnci Gibi Dişler'in çevirmeninin altını çizdiği konu, her iki romanda da şablonun birbirine benzeyişi ve bazı yerlerdeki tasvirlerin birebir uyarlanması. Her iki kitabı da okuduğumuzda böyle birebir bir uyarlama olmadığını görüyoruz. Bugün Türkiye'de de dünyanın pek çok ülkesinde de penceresi tavana yakın evlerde yaşayan milyonlarca insan var ve o pencerelere doğru baktığınızda gördüğünüz manzaranın birbirine benzemesi kadar doğal bir şey yoktur. Bu, sahnenin nasıl anlatıldığıyla ilgilidir. Bir yazarın, göçmen bir aileyi yazması için göçmen bir aileden gelmesi gerektiği konusuna da hiç katılmıyorum. Şafak, yıllarca Londra'da bulunmuş, romanda adı geçen kenar mahalleleri ve orada geçen hayatı gözlemlemiş, altyapısı çok güçlü bir yazar. Benzer bir hikâyeden esin almakla, o hikâyeyi birerbir uyarlamak arasındaki fark çok ciddi ve suçlamanın bu boyutu, yazarın bütün altyapısına, kültürüne, birikimine , yeteneğine, gözlemine ve her şeyden daha mühimi; emeğine saygısızlıktır.

Romanda anlatılan karakterlerin oya gibi işlendiğini görüyoruz. İskender'in, Pembe'nin, Cemile'nin, Âdem'in, Roxanna'nın, Esma'nın ve diğerlerinin, o naif dille yazılmış hayatlarının içine girdiğimizde bu romanın bir başka romandan esinlenilmiş olduğu bilgisi ve eleştirisinin gölgesindeyken bile, o hayatları yaşıyor, hissediyor ve satırların edebi açıdan büyüklüğü karşısında büyüleniyoruz. Ağır bir eleştiriye kulak asmak istediğimizde karşılatırmalı bir şekilde incelemeliyiz bahsi geçen her iki kitabı da. Bu incelemeyi yapmış biri olarak şunu gönül rahatlığıyla söyleyebilirim ki; Zadie Smith'in İnci Gibi Dişler'i yine göçmen bir ailenin Londra'nın kenar mahallellerinden birinde yaşadıkları ironik, çoklukla komik, zaman zaman trajik hikâyesinin, şablon dışında "İskender" ile uzak yakın en ufak bir ilgisi yok. Şablon dediğimizde de bir bakmalıyız. Sanatın diğer alanlarına... Sinemaya, edebiyata ve hatta müziğe... Söylenmemiş bir şey yoktur; söyleyişteki farklılıklar vardır. Anlatılmamış bir hikâye yoktur; anlatma ve yorumlama biçimiyle farklılaşıp okura, izleyiciye ya da dinleyiciye açılan farklı pencereleri sunabilme becerisi vardır. Eleştirilere kulak asmayıp Fırat yakınlarındaki bir köyden, Londra'ya uzanan bu içli hikâyeyi, yazarın kaleminden okuyun derim. Hatta okutun.

Tebrikler Elif Şafak.