)(-)(-)(*-KOÇAKLAMA-)(-)(-)(
KOŞMA
B)Koçaklama Koçaklama bir genel bir tür kavramından çok, yiğitlik ve meydan okuma içerikli şiirlere verilen addır. Aşık Edebiyatında KOŞMA’nın Kahramanlık,yiğitlik konularının dile getirildiği şiirler(eserlerdi). Örneğin halk destanları da bir koçaklamadır. Kısacası koçaklamalar bir nevi Göğüs kabartan duyguların halk şiirindeki yansımasıdır. Bunu Türk Dil Kurumu’nun tanımından da anlayabiliriz: KOÇAKLAMA:"Halk edebiyatında biçimi ne olursa olsun, konusu yiğitlik, savaş, kahramanlık olan veya bir kahramanı öven, kahramanlık duygularını canlandıran şiir, yiğitleme, Genel olarak Türk edebiyatına baktığımız zaman, yiğitlik belirten söylemlerin azımsanamayacak düzeyde olduğunu görürüz.Battalname gibi Divan edebiyatı geleneğinden beslenen ürünler de dahil, bugün bile Mertlikten,yiğitten,yiğitlikten söz eden bunun üzerine yazılan birçok modern şiire de rastlamak mümkündür. Türk halk edebiyatına baktığımız zaman ise karşımıza iki tür koçaklama anlayışı çıkar. Bunlardan ilki duygusal koçaklama, ikincisi ise coşkun koçaklamadır. a)-Duygusal koçaklama Duygusal koçaklama, olayın psikolojik bir analize tabii tutularak kahramanlık yönlerinin yanında trajik yönlerinin de ön plana çıkarıldığı koçaklama türüdür. Bu tür eserlerde çoşkun bir yiğitlik temasının ardında duygu gizlidir. Birçok kahramanlık bildiren halk destanı bu katagoride incelenir.Kayıkçı Kul Mustafa’ya ait olan Genç Osman Destanı bu tür koçaklamaların güzel bir örneğidir. Eserde yalnızca hamasi duygular yoktur; Genç Osman’ın şehit edilişinin ardından asker ve padişah nazarında yaşanan üzüntü hali de dile getirilmiştir. “”” Padişahın bu fermanına rağmen gönlü cihad ateşiyle yanan, 18 yaşında, üç aylık evli Genç Osman kendini nefer olarak yazdırmayı başarır. Fakat bu haber padişahın kulağına gider. Murad Han; “O söz dinlemezden hesap sorayım!” diyerek otağı hümayuna çağırtır. Osman’ı gören bütün vezirler ve beyler padişahın onu cezalandıracağını düşünerek: “Eyvah bu tüysüz yiğide yazık olacak!” dediler: Osman otağ içre el-pençe divan Gök gibi gürledi Sultan Murad Han Bre bilmez misin eyledik ferman Şol Bağdad üstüne gider olanda Gönüllü olanlar bıyık burmalı Öyle ki üstünde tarak durmalı Bir pençe vuruşta kalkan kırmalı Düşman üzere hamle eder olanda b)-Coşkulu koçaklama Coşkun ya da coşkulu koçaklama, en yaygın koçaklama türüdür. Bu tür koçaklamalarda ozanın korkusuz ve meydan okuyan bir söyleyişi vardır. Gerek savaş meydanındaki kahramanlıklar gerekse mevcut düzene karşı yapılan başkaldırı bu yolla ifade edilir. Kuşkusuz çoşkun koçaklamaların en güzel örnekleriKöroğlu ve Dadaloğlu’na ait koçaklamalar olarak kabul edilir. Köroğlu’nun bir koçaklamasını örnek olarak incelersek; Benden selam olsun Bolu Beyi’ne Çıkıp şu dağlara yaslanmalıdır Ok gıcırtısından kalkan sesinden Dağlar seda verip seslenmelidir görüldüğü gibi coşkun koçaklamalarda psikolojik bir sentezden çok bir meydan okuma ve korkusuzca söylenen ifadeler üzerinde durulur. KOŞMA B)Koçaklama……….Koçaklamaya örnek …………………BİZİM…………………. Soyumuz bellidir Türk derler bize Vatana fedadır canımız bizim Biz ki; şahadeti onur sayarız Helâldir hakkımız, kanımız bizim Üç kıtaya hükmeden de biz idik Tarih sahnesinde şandık iz idik Övgüler alandık destan söz idik Şerefle doludur dünümüz bizim İnsan öldürmeyi haram bilsek de Mazluma vurmayız mağdur olsak da Savaş meydanında yalnız kalsak da Esaret tanımaz gen’imiz bizim Sevgi doluyuzdur hoş yanımızdır Ölüm bile bizim mihmanımızdır İnsanlık düşmanı düşmanımızdır Mukaddes İslam’dır dinimiz bizim Lüzumsuz hırsından ateş solursa Vatanı canından aziz bilirse Eğer ki; damara basan olursa Öyle kolay dinmez kinimiz bizim Sadık Dağdeviren Aşık Lüzumsuz |
Soyumuz bellidir Türk derler bize
Vatana fedadır canımız bizim
Biz ki; şahadeti onur sayarız
Helâldir hakkımız, kanımız bizim
Üç kıtaya hükmeden de biz idik
Tarih sahnesinde şandık iz idik
Övgüler alandık destan söz idik
Şerefle doludur dünümüz bizim
İnsan öldürmeyi haram bilsek de
Mazluma vurmayız mağdur olsak da
Savaş meydanında yalnız kalsak da
Esaret tanımaz gen’imiz bizim
Sevgi doluyuzdur hoş yanımızdır
Ölüm bile bizim mihmanımızdır
İnsanlık düşmanı düşmanımızdır
Mukaddes İslam’dır dinimiz bizim
Lüzumsuz hırsından ateş solursa
Vatanı canından aziz bilirse
Eğer ki; damara basan olursa
Öyle kolay dinmez kinimiz bizim
Sadık Dağdeviren
Aşık Lüzumsuz.
Evet Türk milleti böyledir bunu tarih sahnelerinde çok gösterdik lakin bu özelliğimiz değişiyor galiba, gelen vuruyor giden vuruyor hep biz mağdur oluyoruz yönetenler ise bol bol nutuk atıyor bu millet, silkinmeli ve kendine gelmeli istiklal harbindeki gibi, şiirinizi kutluyorum.Yunus diyarından selamlar.