)(-)(-)(-GÜZELLEME-)(-)(-)(

ASIKLUZUMSUZ Kimlik Onaylı

5,0 / 11 kişi ·9 beğenme · 18 yorum · 9434 okunma

Önceki Şiir Sonraki Şiir

)(-)(-)(-GÜZELLEME-)(-)(-)(

*******************************************************************************************************
AŞIK EDEBİYATI

Aşık, Türk halk edebiyatında, aşağı yukarı Xl. ve Xii. yy’ın başından beri görülen şair tipidir. Aşığın şairlik
gücünün, rüyasında pirinin sunduğu "aşık badesi "ni içmekle ve "sevgilisi"nin hayalini görmekle kazandığına
inanılır. Halk aŞığl sözünün yerine "halk ozanı" ifadesi de kullanılır. Halk aşıkları hemen her konuda eserler
bırakmışlardır. Bu ürünlerin önemli bir bölümü okuma yazma bilmeyen aşıklarca irticalen söylendiği için
unutulmuş, bir bölümü de cönklerde korunmuştur. Aşıkların söyledikleri şiirler yani halk şiirleri hece
ölçüsüne göre irticalen söylenir. Bu edebiyatın başlıca nazım biçimleri ve türleri şunlardır:

AŞIK EDEBİYATI NAZIM BİÇİMLERİ

1- KOŞMA
Aşık edebiyatında en çok sevilen ve kullanılan nazım şeklidir. Dört dizeli bentlerden oluşur. Dörtlük sayısı 3-5 arasındadır. 11 ’li hece ölçüsüyle (6 + 5 ya da 4+4+3 duraklı olarak) yazılır/söylenir. 4+3 ve 4+4 kalıbıyla söylenmiş koşmalar da vardır. Şair son dörtlükte mahlasını söyler. Uyak düzeni abab cccb dddb ... şeklindedir. İlk dörtlüğün uyak düzeni xbxb ya da aaab şeklinde de olabilir. Koşmalar genellikle Iirik konularda söylenir. Aşk, güzellik, tabiat, sevgi vb. konular işlenir. Koşmalar konularına göre güzelleme, koçaklarna, taşlama, ağıt gibi nazım türleri içerir.

ÖNEMLİ ŞAİRLER
- Köroğlu
- Pir Sultan Abdal
- Karacaoğlan
- Gevherı
- Erzurumlu Emrah
- Aşık Ömer.

Örn:
Sen bir ceylan olsan ben bir avcı
Avlasam çöllerde saz ile seni
Bulunmaz dermanı yoktur ilacı
Vursam yaralasam söz ile seni
Aşıık Veysel

2- SEMAİ
Aruzla ve heceyle yazılan, iki türlü semai vardır.
Heceyle yazılanlar koşmaya benzer. Tek fark dizelerin he ce sayısıdır. Semai sekizli kalıpla yazılır. Kendine özgü bir ezgiyle söylenir. Dörtlüklerden oluşur. Dörtlük sayısı 3-5 arasındadır. Uyak düzeni aynıdır. Sevgi, , Coşku ve Heyecanı Dile Getiren Metinler (Şiir) güzellik, ayrılık ve doğa konularını işler.

ÖNEMLİ ŞAİRLERİ
- Karacaoğlan
- Erzurumlu Emrah

Örn:
Gönül gurbet ele varma
Ya gelinir ya gelinmez
Her dilbere meyil verme
Ya sevilir ya sevilmez
Erzurumlu Emrah

3- VARSAĞI
Toroslardaki Varsak (Avşar) boyunun özel bir ezgiyle söylediği türkülerden geliştirilmiş bir nazım biçimidir. Kendine özgü bestesi vardır. Epik şiirlerdir. Sert, yiğitçe bir söyleyişi vardır. Hayattan ve talihten şikayet gibi konular da işlenir. Hecenin B’li kalıbıyla yazılır. Genellikle "bre, bre hey, hey, be hey" gibi ünlem sözcüklerine yer verilir. Kafiyelenişi koşmayla aynıdır. Dörtlük sayısı 3-5 arasındadır.

ÖNEMLİ ŞAİRLERİ
- Dadaloğlu
- Karacaoğlan

Örn:
Yürü bre yalan dünya
Sana konan göçer bir gün
insan bir ekin misali
Seni eken biçer bir gün.
Karacaoğlan

4- DESTAN
Aşık şirinin en uzun nazım biçimidir. Anonim destanlardan farklıdır. Dörtlüklerden oluşur. Dörtlük sayısı konuya göre değişir. Kimi destanlarda yüzü geçer. Savaşlar, kahramanlıklar, ayaklanmalar, kıtlıklar, doğal afetler, salgın hastalıklar, eşkiya ve ünlü kişilerin serüvenleri, gülünç olaylar, toplumsal taşlama ve eleştiri, atasözleri, hayvanlar destanlara konu olur. Destan koşma gibi kafiyelenir: abab cccb dddb ... İlk dörtlüğün uyak düzeni: xbxb şeklinde de olabilir. Hecenin daha çok on birli kalıbıyla yazılır/söylenir. Sekizli kalıpla söylenenler de vardır. Destanların kendine özgü bir ezgisi vardır. Destanda da şair son dörtlükte mahlasını söyler.

KONULARINA GÖRE KOŞMALAR
***KOŞMA***
A)-Güzelleme
Âşık edebiyatında insan ve doğa güzelliklerini işleyen koşmalar. Genellikle aşık olunan kadın, kız, gelin, dağ ağaç, hayvan, çiçek gibi unsurlar işlenir.

ÖRNEK GÜZELLEME: Ruhsatî

NASIL VASFEDEYİM GÜZELİM SENİ

Nasıl vasfedeyim güzelim seni
Rumeli Bosna’yı değer gözlerin
Dünyaya gelmemiş eşin akranın
İzmir’i Konya’yı değer gözlerin

Kimsede görmedim sendeki nazı
Tunus Tırablus Mısır Hicaz’ı
Kars’ı Kağızman’ı Acem Şiraz’ı
Girid’i Yanya’yı değer gözlerin

Yüzünde görünür Yusuf nişanı
Yüzünü görenler çeker efganı
Büsbütün Gürcistan Erzurum Van’ı
Belh-i Buhaça’yı değer gözlerin

Ruhsatî’m eyledim senin de mehdin
Al yanaktan bir buse ver himmetin
Yüzbin saraf gelse bilmez kıymetin
Âhirî dünyaya değer gözlerin

Aşık Ruhsati

)(-)(*)(-SEN DE-)(-)(*)(

Nasıl anlatayım seni bilmem ki
Bir nazlı ceylanın edası sende
Bu sevda uğruna nasıl ölmem ki
Bütün ezgilerin sedası sende

Aynayı çatlatır o süslenişin
Koltuğu çıldırtır o yaslanışın
İnsanı eritir o seslenişin
Mukaddes seslerin nidası sende

Dağın zirvesinde soğuk bir karsın
Bazen ateş olur tümden yakarsın
Kalpten kalbe yollar bulur akarsın
Bekarlık derdinin vedası sende

Aynayı çatlatır o süslenişin
Koltuğu çıldırtır o yaslanışın
İnsanı eritir o seslenişin
Mukaddes seslerin nidası sende

Kutsanmış sözlerdir dökülen dilden
Ayırmak mümkün mü goncadan gülden
Bağlanıp kalmışım zülüfe telden
Tüm masum aşkların duası sende

Aynayı çatlatır o süslenişin
Koltuğu çıldırtır o yaslanışın
İnsanı eritir o seslenişin
Mukaddes seslerin nidası sende

Kimse aşkımıza olmasın mani
Beterin beteri vardır ya hani
Daha ne istersin bulmuşsun beni
Aşık Lüzumsuzun sevdası sende

Aynayı çatlatır o süslenişin
Koltuğu çıldırtır o yaslanışın
İnsanı eritir o seslenişin
Mukaddes seslerin nidası sende

Sadık DAĞDEVİREN
(Aşık Lüzumsuz)

Şiiri Değerlendirin

Şairin Önceki Şiiri Şairin Sonraki Şiiri

(c) Bu şiirin her türlü telif hakkı şairin kendisine ve/veya temsilcilerine aittir.
Şiirlerin izin alınmadan kopyalanması ve kullanılması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasına göre suçtur.

)(-)(-)(-GÜZELLEME-)(-)(-)( şiirine yorum yap

Okuduğunuz şiir ile ilgili düşüncelerinizi diğer okuyucular ile paylaşmak ister misiniz?

)(-)(-)(-GÜZELLEME-)(-)(-)( şiirine yorum yapabilmek için üye olmalısınız.

Üyelik Girişi Yap Üye Ol

Yorumlar

Genç Ozan , 5 puan verdi

27 Temmuz 2012 Cuma 01:18:40

)(-)(*)(-SEN DE-)(-)(*)(

Nasıl anlatayım seni bilmem ki
Bir nazlı ceylanın edası sende
Bu sevda uğruna nasıl ölmem ki
Bütün ezgilerin sedası sende

Aynayı çatlatır o süslenişin
Koltuğu çıldırtır o yaslanışın
İnsanı eritir o seslenişin
Mukaddes seslerin nidası sende

Dağın zirvesinde soğuk bir karsın
Bazen ateş olur tümden yakarsın
Kalpten kalbe yollar bulur akarsın
Bekarlık derdinin vedası sende

Aynayı çatlatır o süslenişin
Koltuğu çıldırtır o yaslanışın
İnsanı eritir o seslenişin
Mukaddes seslerin nidası sende

Kutsanmış sözlerdir dökülen dilden
Ayırmak mümkün mü goncadan gülden
Bağlanıp kalmışım zülüfe telden
Tüm masum aşkların duası sende

Aynayı çatlatır o süslenişin
Koltuğu çıldırtır o yaslanışın
İnsanı eritir o seslenişin
Mukaddes seslerin nidası sende

Kimse aşkımıza olmasın mani
Beterin beteri vardır ya hani
Daha ne istersin bulmuşsun beni
Aşık Lüzumsuzun sevdası sende

Aynayı çatlatır o süslenişin
Koltuğu çıldırtır o yaslanışın
İnsanı eritir o seslenişin
Mukaddes seslerin nidası sende

Sadık DAĞDEVİREN
(Aşık Lüzumsuz)

Saygıdeğer üstadım yüreğinize sağlık
güzel bir şiir daim saygımla......