Zeus yeryüzünün hakimiyetini kardeşleri arasında bölüştürürken yeraltı da Hades’in payına düşmüştür.

İnsanların ve tanrıların hiç sevmedikleri sert, zalim tanrı Hades, karısı Persephone ile birlikte, gölgeler halinde dolaşan ölülere hükmeden yeraltı ülkesindeki saraylarında yaşarlar.

Hades kelimesi görünmeyen anlamına gelir. Başındaki sihirli başlık onu görünmez kılar. Hades yalnız yeraltı, ölüler ülkesinin tanrısının adı değil, aynı zamanda ölüler ülkesinin adı da olmuştur. Tanrı Hades ölüler ülkesinden ayrılmaz, diğer tanrıların katıldıkları şölenlere katılmaz. Sadece bir kez Olympos’taki Paian adındaki doktoru ziyaret etmiştir. Efsanelerde adı sıkça geçmez. Onunla ilgili tek efsane Persephone’yi kaçırmasıyla ilgili olandır. Hades çok sık tasvir edilen bir tanrı da değildir. Genellikle Persephone ya da atribusu da olan Kerberos adındaki üç başlı köpekle birlikte tasvir edilir.

Homeros Hades’i gölgelerin yaşadığı belirsiz bir yer olarak düşünür. Ona göre Hades’te herşey bir hayaldir. Ölüler ülkesinin asıl ayrıntılı tanımını Vergilius yapmıştır. Vergilius Hades’in haritasını çıkarmış ve şöyle tanıtmıştır. Hades ülkesi Tartaros ve Erebos olarak ikiye ayrılır. İnsanlar ölünce önce Erebos’a, oradan da yeraltının en derin bölümü olan Tartaros’a gider. Erebos’da bekleyen ihtiyar kayıkçı Kharon ölülerin ruhlarını kayığa bindirerek karşı kıyıya, Tartaros’un kapısına götürür. Tartaros’un kapısı önünde gelenleri içeri alan, ancak dışarı bırakmayan üç başlı, ejder kuyruklu köpek Kerberos vardır. Ölüler önce üç yargıcın önüne çıkarılır. Orada kötüler sonsuz acı çekmeye, iyiler de mutluluk içinde yaşamaya Elysion kırlarına gönderilir. Hades’te yeraltını dünyadan ayıran üç ırmak vardır; Phlegeton (ateş ırmağı), Lethe (unutuş ırmağı) ve tanrıların adına yemin ettikleri kutsal ırmak Sytks bulunur.

Uyku ve kardeşi ölüm de Hades’te yaşar. Zeus gibi tanrı Hades’te insanlara rüyaları gönderir. Düşler yeraltı dünyasından çıkarken iki kapıdan geçerler. Boynuz kapıdan çıkanlar güzel, iyi rüyalar, fildişi kapıdan çıkanlar kötü rüyalardır.

Homeros’tan başka Roma döneminde Vergilius ve Ortaçağ’da da Dante Ölüler Ülkesini eserlerinde betimlemişlerdir.

Hades’in bir diğer adı da Pluton’dur. Zengin anlamına gelen bu sıfatla yer altındaki tüm hazinelerin Hades’in olduğu belirtilmek istenmiştir.

Adı, Pamukkale
Soyadı, Traverten
Hava, toprak, su ve ateş
Neşeyle el ele
Yıllar geçti geçiyor derken
Dört temel element
Kaynaşıp kenetlenen...


Sakın ayrılmayın
Sarılın sıkıca
Bırakmayın birbirinizin elini
Bu bir düğün halayı
Gelin doğanın gelini
Dertlere şifa
Daldır suyuna tenini...


Ey Pluton
Ne işin var Cindeliği’nde
Sen misin o seslenen
Homur homur Hades’ten
Çık gel artık haydi sen de
Karış eğlencemize
Hake-i merkezdeki kodesten!



Şaban AKTAŞ
25.08.1998