Ayna GibiAyna gibi saf temiz, olmalı her birimiz Kendimizi ilk önce, düzeltmeliyiz elbet. Ölü gibi dosdoğru, bulunmalı dirimiz Haklı kimse ilk onu, gözetmeliyiz elbet. Ve en başta ehlimiz mesuliyet sahamız Ona harcamak elzem, şayet varsa pahamız Daha sonra başkaya yol vermeli asamız İnsaf ile düşünüp, söz etmeliyiz elbet. Hüsnü-zan imandandır, suizan yakışıksız İyi niyet çok mühim; yol gidilmez ışıksız Komşusuz, dostsuz olmaz, yemek yenmez kaşıksız Çevremizi hoş tutup, haz etmeliyiz elbet. Nefsaniyeti atıp, mülayim olmalıyız Danışarak fikr-edip, doğruyu bulmalıyız Öğüt vermek çok kolay, biz zorda kalmalıyız Örnek ahvalimizi, arz etmeliyiz elbet. Tekâmül ve arınma her an devam etmeli Edep, hayâ libası üstümüzü örtmeli Cömert olma şuuru daim bizi dürtmeli Sevgiyi kendimize, farz etmeliyiz elbet. Şeffaf, berrak ve duru, tıpkı bir ayna gibi Boya, foya görmemiş, aslı üz-re tabi-i Sözü, sohbeti güzel, asla değil asabi Yaşantımızla nâsa, va’z etmeliyiz elbet… Salih Yıldız…09.12.2010 |
Zaman zaman mesaj yoluyla yaptığımız yazışmalarda şiir yazma tutkusunun çok, ama şiiri düzeltme, demleme ve bekletme süresinin azlığını görmüşümdür. Bunu da kendisine ifade etmişimdir hep. Sadece Edebiyat defterinde, üye olduğu 24 Ocak 2008 tarihinden beri kayıt ettiği aktif şiir sayısı otuz dokuz sayfada dokuz yüz elli üç tanedir. Elbette eski şiirlerinden kayıt ettikleri vardır ama yaklaşık olarak bin elli günde bu şiir sayısına ulaşması aşağı yukarı her gün ya da her iki günde bir şiir yazdığını gösteriyor. Bu ilhamı ve gayreti takdir etmemek gerçekten haksızlık olur.
Ne var ki, bu kadar üretmenin getirdiği bazı dezavantajlar da kendini gösteriyor.
Şiirlerin yazılması aşamasında: “Kelime tekrarları, kafiye tekrarları, kurulan cümlelerin ve mesajların tekrarı, benzer teşbihler, benzer isimlerin kullanılması “ sanki bir şiirin diğerinin benzeri ya da aynısı görüntüsünü vermektedir.
Düzenleme aşamasındaki zamansızlık ise: bazen hece ve kafiye hatalarını beraberinde getirse de özellikle kelimelerin yanlış yazılması ve imlâ konusunda hataların olmasını kaçınılmaz yapmaktadır.
Şahsen, en az yazım aşamasında harcanan zaman kadar düzenleme aşamasında da şiirle ilgilenmenin gerekli olduğunu, hatta sesli olarak birkaç kez okuyup sesteki takılmaların da ortaya çıkarılmasını zaruri olduğunu düşünürüm.
Bu şiirde de bu zaafların olduğunu görüyoruz.
“ söz-etmeliyiz, haz-etmeliyiz, arz-etmeliyiz, farz-etmeliyiz “ şekliyle ayaklarda kullanılan kafiyelerin kısa çizgi (-) ile ayrılarak yazılan örnekleri ile hiç karşılaşmadım. Bu konuda elbette dilbilgisi konusunda uzman bir arkadaşın bilgi vermesi daha gerçekçi bir yaklaşım olur ama bu kelimelerin ayrı ya da bitişik yazılan örnekleri ( yüklenilen anlam itibarıyla) olmakla birlikte bu şeklinin doğru olmadığını düşünüyorum. Elbette son ayaktaki “ vaaz “ kafiyesinin bu şekilde yazılması hece ölçüsünü de bozmuş. D.Mehmet Doğan’ın sözlüğünde “ va’z “ şekliyle yazılışını gördüm. ( Arapça “ ayn” harfini birebir Türkçede ifade edemediğimizden üst virgülün bu şekilde kullanılmasının doğru olduğunu düşünüyor) En azından bu şekliyle yazılırsa hece hatası meselesi ortadan kalkar diye düşünüyorum.
Anlamsal sıkıntılara gelince:
“ Ve en başta ehlimiz mesuliyet sahamız” dedikten sonra gelen mısrada: “Ona harcamak elzem, şayet varsa pahamız” dan ne anlatılmak istendiği çok belli olmuyor. Okuyucu şairin içindekileri, ne anlatmak istediğini ancak mısradaki anlamla değerlendirebilir.
“ Ona harcamak gerekli şayet bilgimiz ve birikimimiz varsa “ düşünülmüşse “paha“ kelimesi kanaatimce doğru seçim değil. “paha” genellikle maddi değerler için kullanılan bir kelimedir.
Yok, maddi harcama düşünülmüşse, yani: “ eğer imkânımız varsa önce ehlimize, yakınımıza harcamamız gerekir “ amaçlanmışsa yine “paha” oraya o anlamda uymuyor. Sanki kafiye tutturmak için konulmuş görüntüsü veriyor.
Elbette kafiye hece şiirinin olmazsa olmazıdır. Ama kafiye tutturmak adına anlamı ikinci hatta üçüncü plana ittiğimizde de şiirden şiir tadı almak biraz zorlaşıyor.
Devamında gelen: “Daha sonra başkaya yol vermeli asamız” ise bu karışıklığı biraz da gizemli hâle sokuyor ki bir sonraki mısra tamamen ayrı bir seyre götürüyor insanı.
“İnsaf ile düşünüp, söz-etmeliyiz elbet.” Mısrası tek başına bir mesaj olup ilk üç mısra ile tamamen bağımız bir görüntüde..
Bu anlamda: “Ölü gibi dosdoğru, bulunmalı dirimiz” mısrasında “ bulunmalı “ kelimesinin, “Boya, foya görmemiş, aslı üz-re tabi-i “ mısrasında “ foya “ nın yerlerini yadırgadığını, “Hüsnü-zan imandandır, suizan yakışıksız “ daki imandan olmanın zıddının “yakışıksız” , “ Nefsaniyeti atıp, mülayim olmalıyız” daki “ mülayim ” in zıddının “ nefsaniyetli”
olmaması, ve: “Öğüt vermek çok kolay, biz zorda kalmalıyız” mısrasındaki ilk duraktaki “Öğüt vermek çok kolay “ ile ikinci duraktaki “biz zorda kalmalıyız “ ın yan yana gelmemesi gerektiğini düşünüyorum.
Şiirin tarzı hakkında da birkaç şey söylemek gerekirse eğer:
Ayaklı şiirlerin 14’lü hece ölçüsü için çok uygun olduğunu söylemek zor. İlla ayaklı düşünülecekse o zaman gazel formatında beyitlerle yazılması sanki daha doğru gibi. Özellikle Halk Şiirinin “ koşma “ larında gördüğümüz bu tarza en yakışan ölçünün 11’li hece olduğunu düşünüyorum. 14’lü ve daha fazla hece ölçüsü ile yazılan şiirlerde daha çok anlamsal ağırlık ve derinlik ön plana çıkar. Bu şiir eğer 7+7 hece ve çapraz kafiye ile yazılsaydı daha iyi otururdu gibi. Çünkü, anlamı ve verilen mesajdaki derinliği daha belirgin yapmanın bir yolu da kafiye kıskacını oldukça gevşetebilmektir. Eğer bu şiir bu şekilde tasarlansa idi yarı yarıya kafiye sıkıntısı ortadan kalkmış olurdu.
14’lü hece de vurguyu artırmanın yolu sadece ayak kafiyeleri değildir bence. 3+2 kıt’a ile “aaabb “, ( “ Zindandan Mehmede Mektup’ta olduğu gibi ) 4+1 şekliyle denenebilecek “ ababb” şekilleri de vardır. Aslında “vurgunun görsel mi anlamsal mı olmalı “ meselesi de üzerinde durulması gereken bir başka konu.
Elbette bu denemeler şairin kendi tasarrufudur. Bizler ancak kendi bakış açımızı yansıtabiliriz. Değerli şairin önceki şiirlerinde hemen her tarzı denediğini de biliyoruz. Belki, hangi tarzın hangi içeriğe daha çok yakıştığını biraz daha iyi analiz etmeliyiz.
Başarıya giden yolun kolektif akıldan ve benlik tuzağından kurtulmaktan geçtiğini düşünüyor, başarılar diliyorum.
Eyvallah!
Oflu tarafından 12/10/2010 1:26:57 PM zamanında düzenlenmiştir.