Engin hoşgörünüze sığınarak şiirinizi teknik açıdan değerlendirmek istiyorum inşallah sürçü lisan eylemem.
Şiiriniz teknik açıdan oldukça sağlam ve özellikle atasözleriyle beslenen bir söylem dili kullanıyor.

Ölçü ve Ritmik Yapı yönünden baktığımızda

Şiir 11’li hece ölçüsü ile yazılmış. Bu ölçü Aruz’un Türkçeleşmiş hâli olan Aşık tarzı halk şiiri ile Divan şiirinin Hikemi Tarzı arasında bir köprü kuruyor.

Durak yapısı genellikle 6+5 veya 4+4+3 düzeninde ilerliyor:

Dünyaya kapılmak uhradan eyler (6+5)

Takdir olanı Hakk âniden eyler (4+4+3)


Bu çeşitlilik şiire dinamik bir ritim kazandırıyor.

Uyak ve Kafiye Düzeni yönünden baktığımızda

Kafiye şeması aa, bb, cc, dd şeklinde gidiyor. Genellikle tam ve zengin uyaklar kullanılmış:

"Uhradan eyler" - "sonradan eyler" (Tam uyak + redif)

"Binaden eyler" - "canından eyler" (Zengin uyak + redif)


Ayrıca “eyler” redifi, her dize sonunda tekrar ederek şairin hüküm cümlelerini pekiştiriyor.

Anlam ve Tematik Yapı yönünden baktığımızda

Şiir, dünyaya kapılma, ahiret bilinci, dünyevi aldatmacalar, ahlaki yozlaşma ve hakikatin üstünlüğü gibi temaları işliyor.

Her beyit bağımsız bir hikmet dizesi gibi duruyor ve toplu olarak bakıldığında felsefi ve dini bir öğütname havası taşıyor.

Bazı beyitleri öne çıkaralım:

“Dün yok, yarın meçhul, bugünse sürpriz, Takdir olanı Hakk âniden eyler.”
→ Zamanın belirsizliği ve kader anlayışı işlenmiş.

"Sanal aşk besleyen mecnun leylalar, Can ile cananı canından eyler."
→ Modern aşk ilişkilerinin sanallıkla içinin boşaldığına dair bir eleştiri.

"İnandığı gibi yaşamayanlar, Kendi kendisini dininden eyler."
→ Yaşantısı inancına uymayanların zamanla inançlarını kaybetmesi vurgulanmış.

"Ecel sıfırlayıp şanından eyler."
→ Ölümün herkes için eşitleyici bir güç olduğu mesajı verilmiş.


Şiirin sonunda hakikatin galip geleceği vurgulanıyor:

“Bana göre şöyle-böyle diyenler, Hakikat gelir de zannından eyler.”
→ Sübjektif yorumların bir gün hakikat karşısında yok olacağına dair kesin bir hüküm.


Ses ve Aliterasyon Kullanımı yönünden baktığımızda

"Sanal aşk besleyen mecnun leylalar" dizesinde “s” ve “l” harfleri ile ahenk oluşturulmuş.

"Pişkin şımarıklar arz-ı endamla" dizesinde “ş” ve “z” harfleri ile sert bir vurgu oluşturulmuş.


Bu tür ses tekrarları, şiirin okunuşunu daha güçlü kılıyor.

Şiir Mayası ve İç Dinamizmi yönünden baktığımızda

Şiirin ana gücü, ahenkli bir söylemle derin öğütler vermesi. Metin, Hikemi Tarzı Divan şiiri ile Halk şiiri arasında bir yerde duruyor.

Nabi ve Ziya Paşa’nın hikmetli söyleyişlerini andıran bir tarz var.

Aşık tarzı şiirlerdeki dörtlük yerine beyitler kullanılmış, ancak halk şiirindeki akıcılık korunmuş.


Genel Değerlendirme yapacak olursak şiirinizde

Güçlü Yönler:
✅ Ölçü ve durak yapısı sağlam.
✅ Uyak düzeni başarılı.
✅ Redif kullanımı (eyler) ahenk oluşturuyor.
✅ Tematik bütünlük korunmuş, her beyit bir öğüt niteliğinde.
✅ Felsefi ve dini derinlik barındırıyor.

Acizane önerilerim

“Musibet baniyi binaden eyler.” dizesinde “bani” (kurucu) kelimesi biraz daha açıklık gerektiriyor. “Musibet” ile “kurucu” arasındaki bağ biraz kapalı kalıyor.

Bazı beyitler daha uzun açıklamalar gerektirebilir, çünkü metin kısa ama yoğun anlamlar içeriyor.


Sonuç

Bu şiir sade ama derin, öğüt verici ama didaktik olmayan, geleneksel ama modern bir dille güncellenmiş bir eser. Şairin zihinsel derinliği ve kelime hâkimiyeti oldukça yüksek. Hikmet şiiri yazımında başarılı bir örnek diyebilirim.

Delibal tabiriyle enfesti. Tebriklerim çokça.


Celil ÇINKIR tarafından 25.3.2025 23:22:48 zamanında düzenlenmiştir.

Yüreğinize ve kaleminize sağlık çok güzel ve anlamlıydı şiiriniz.
Saygı ve selamlar.