Bir ülkede geçerli olan genel bir şive içinde,
o ülkenin çeşitli bölge ve kentlerindeki konuşma dilinde görülen söyleyiş farklarına "ağız" denir.

"Konya ağzı" Türkçe içinde, Konya bölgesinde görülen söyleyiş tarzının adıdır. Söyleyiş farkları da salt bölgeler ya da kentler arasında görülmez. Köyler arasında bile bu tür ayrılıklara rastlanabilir. Söz konusu olan, biçimsel bir başkalık değil, bir ses değişimidir. Söz gelimi, Karadeniz ağzında (g) sesinin (c) gibi çıkarıldığı görülür: "Celdum, cittum"gibi, Konya bölgesinde de (k) sesi (g) ye dönüşür.

Ağız dediğimiz bu söyleyiş farklarının oluşumunda, coğrafî özellikler ve toplumsal yaşayış gibi çeşitli etkenler söz konusudur. Belli ve ortak bir eğitimden geçen kişilerin, konuşmalarındaki bölgesel söyleyiş ayrımlarını düzeltmeseler bile, aynı yazı dilini kullandıkları görülür. Konya ağzı kent merkezlerinde, şehirleşme ve kültür olarak oldukça değişime uğrasa da, kırsal kesimde daha belirgin olarak kullanılmaktadır.

Sözün kısası, kendine has bir şivesi vardır Konyalı’ nın. En bariz misal, K harflerinin biraz daha gırtlaktan gelmesi ve G harfi olarak söylenmesidir.. Gonya, gıyamet, gırmızı, garpuz vs. gibi.

Bilgiler;Derlemedir.

KONYA ve KARAMAN İLLERİ’NİN AĞIZ,ŞİVESİNDEN BAZILARI ŞUNLARDIR!

Kiyat: Kağıt
Garannık: Karanlık
Aba :Abla
Accık :Azıcık.
Böcü :Böcek
Bülüç :Piliç.
Güccük :Küçük
Gicişmek: Kaşınmak
Hökele :Ukala
Zimbit :Zifiri karanlık.
Temel: Bahçe Duvarı
Haranı: kazan
Hazaar: galiba
Gumpir: Patates
Duz: Tuz
Pantul: Pantolon
Mezer: Mezar
Ezen: Ezan
Döşşek: Yatak
Terezi: Terazi
Zıttına gitmek: hoşlanmamak
Şebit: Yufka ekmek
Balcan, badılcan: Patlıcan
Tefder: Defter
Mıh: Çivi
Sandelle: Sandalye
Bışgı: Testere
Motur: Traktör
Gupa: Bardak
Acep: Acaba
Depik: Tekme
Zağar: Yaramaz
Yuka: İnce
Zibil: Çok fazla
Alettirik: Elektrik
Kiyat: Kağıt
Garannık: Karanlık
Aba :Abla
Accık :Azıcık.
Böcü :Böcek
Bülüç :Piliç.
Güccük :Küçük
Gicişmek: Kaşınmak
Hökele :Ukala
Zimbit :Zifiri karanlık.
Temel: Bahçe Duvarı
Haranı: kazan
Hazaar: galiba
Gumpir: Patates
Duz: Tuz
Pantul: Pantolon
Mezer: Mezar
Ezen: Ezan
Döşşek: Yatak
Terezi: Terazi
Zıttına gitmek: hoşlanmamak
Şebit: Yufka ekmek
Balcan, badılcan: Patlıcan
Tefder: Defter
Mıh: Çivi
Sandelle: Sandalye
Bıkcı: Testere
Motur: Traktör
Gupa: Bardak
Acep: Acaba
Dekmik: Tekme
Zağar: Yaramaz
Hazahar öyledir; Belki öyledir
Yuka: İnce
Zibil: Çok fazla
Zoba: Soba
Zerhoş: Sarhoş
Badırdamak: Konuşup durmak
Cırmalamak: Tırmalamak
Cırcır: Fermuar
Cazı: Cadı
Cıbartmak: morartmak
Dinelmek: Ayakta durmak
Çakılı,Gakılı: Bir sürü, çok
Hayat: Avlu
Iscak: Sıcak
İkrah etmek: Tiksinmek
Kösülmek: Yenilmek
Laylon: Naylon
Çığırmak: Davet etmek
Peşkir: Havlu
Piskevit, püsküğüt: Bisküvi
Seğirtmek: Koşmak
Tehna: Tenha
Tığteber: Bomboş
Velesbit,belesbit: Bisiklet
Tosbağa: Kaplumbağa
Zınarmak: Karşı gelmek
Zınılamak: Patlamak
Dal: Sırt
Elcek: Eldiven
Gogşu: Komşu
Hacemmi: Hacı Amca
Gaysi: Kayısı
Aporle: Hoparlör
Yiter: Yeter
....
Daha binlercesi var!
Yöresel ağızlarımız,şivelerimiz,
güzel Türkçemizin,zenginliğidir.

KONYA"GONYA"KARAMAN" GARAMAN"ŞİVESİ

Şaşıp galırsa anov
Dir bizim Gonyalılar
Hayret iderse abov
Dir bizim Gonyalılar

Alfabe’de ke’ye ge
Sır virir sıkı tut he
Sevince gurbanım ge
Dir bizim Gonyalılar

Avare ye zibidi
Mısırga’ya bilibi
Fasülye ye ülübü
Dir bizim Gonyalılar

Şaşırır sa dime la
Anlamaz sa kime la
Beğenmezsen yime la
Dir bizim Gonyalılar

Soba ya diriz zoba
Parç ve Bakraç’a gupa
Yayla gogşu’su oba
Dir bizim Gonyalılar

Zula paraya cukga
Baş’ta bere’ye takga
Dört yüz dirhem bir okga
Dir bizim Gonyalılar

İvedi işe keşşik
Yir yatağına döşşek
Hantal olana höşşük
Dir bizim Gonyalılar

Hayrete düşerse peh
Pişmanlık iderse tüh
Metal çivilere mıh
Dir bizim Gonyalılar

Söz dinlerken diyele
Çay isterken koyele
Az yiyene yiyele
Dir bizim Gonyalılar

Surat asma somut ma
Domates’e domata
Şaka itme şamata
Dir bizim Gonyalılar

Koşarak gelir goptum
İşten yılarsa taptım
Fazla yir ise göptüm
Dir bizim Gonyalılar

Büyük bacıya aba
Tahta atkı’ya yaba
Sabah nemine iba
Dir bizim Gonyalılar

Hısım yinge’ye cici
Bilmez’se sorar neci
Güzel’e keleş bici
Dir bizim Gonyalılar

Buğday ölçüsü gödük
Çene altına gıdık
Terliğe şibidik
Dir bizim Gonyalılar

Eşi ölene şen dul
Şişman olana tombul
Pantolana don pantul
Dir bizim Gonyalılar

Zengin olana pangir
Eş’in soyuna tüngür
Koyun çanına çıngır
Dir bizim Gonyalılar

Mısırına dir darım
Bahçesine dir harım
Mesmusuz’a sus yarım
Dir bizim Gonyalılar

Tavuk çığırır dikdik
Komşudan ister ıccık
Damda serçeye cikcik
Dir bizim Gonyalılar

Sorarken nirde yiriğ
Lök gibi düzgün durug
Hatır’a nöğüşgörüg
Dir bizim Gonyalılar

El çocuğuna sıpa
Dağlık zor yola sapa
Cam bardağına gupa
Dir bizim Gonyalılar

Bırakmış yarım gomuş
Tembih sözüne yumuş
Ya iş yap ya da yamış
Dir bizim Gonyalılar

Çomak oyunu billik
Oyun bozana zıllık
Tandır közüne küllük
Dir bizim Gonyalılar

Mustafa’ya dir Mıstık
Şiir’e nokta gıstık
Methiye olmuş Fıstık
Dir bizim Gonyalılar

Resul’a dir iresul
Peş’e düşene tasıl
Yaklaş birazcık yasıl
Dir bizim Gonyalılar
........21.08.2022
Resul Civcik"Ozan Resuli" Ayrancı/Karaman
Fotoğraf Çizim;? Anonim
.................................
Açıklama;
* Abov,Anov;şaşırma hayrete düşme.beklediğinden fazlası.
* Zibidi;serseri,serseri takımı.
* Lök;Ağır başlı ,düzgün kişilik.
* Gomuş;bırakmış gelmiş,işi bırakmış.
* Iccık;Azıcık,az miktar da, yeteri kadar.
* Yamış;yorgunluktan uyuklayan uyuyup kalan.
* Mısırga;Hindi.
* Atkı; sap saman işinde kullanılan,tahta tarım el aleti.
* Iccık;az miktar.
* Tasıl;takip et
...................................................................................
Şiirimiz de genel de Konya,Karaman illerimize özgü deyimler,
Şivesel konuşmalar geçse de,bu Şiiri de geçen vurgular dokunuşlar,
İç Anadolu bölgesinin Şivesi’ni de temsil eder.
.......................................................................................
Şiirimi Okuyup beğenen hislenen yorumlayan,
Şiir sever Dostlarıma,Selâm ve Duâ ile Sevgiler.