GELİN -KAYNANA


Birçok evliliklerde, asırlardır süregelen ve çiftlerin üzerine kâbus gibi çöken gelin kaynana sürtüşmesi boşanmalara kadar dayanmaktadır. Gelinin kaynanaya, kaynananın geline karşı tutumu, peşin hükümler ve kafalarında taşıdıkları ön yargılara göre davranmalarıdır. Küçük anlaşmazlıklar kavgaya dönüyor. Daha ortada hiçbir şey yokken gelin kayınvalidesi, kayınvalide gelini için olumsuz düşüncelere kapılarak, adeta düşmanca davranmaya başlıyorlar.
Gelin-kaynana çatışmaları, türkülere, fıkralara, hikâyelere, filmlere, şakalara, manilere, özellikle de dedikodulara malzeme olmuş konuların başında yer almıştır. Aynı kişiyi, yani oğlu ve kocasını seven iki kadın, sebepsiz yere anlaşamayarak hayatı önce kendilerine, sonra tüm aile bireylerine zehir ediyorlar. Toplumda kayınvalidenin gelinine baskın olma arzusu ve buna karşı gelinin bağımsız olma isteğinin de gelin-kaynana çatışmasının önemli nedenlerinden biridir. Kayınvalidenin oğlunu kıskanması ve adeta gelini kendisine rakip gibi görmesi ve yıllarca emek verip büyüttüğü evladını elinden kaçırdığını zannettiğini sanması da gelin-kaynana çatışmasına yol açtığı bilinmektedir. Arada ezilen de anne ile eşinin arasında kalan erkek oluyor.
Bu çatışmasından kurtulmak için en başta gelen şeyin her iki tarafın birbirlerine karşı anlayış ve saygı çerçevesi içerisinde yaklaşması, yani duygudaşlık (empati) yapması, kavga etmek yerine birbirini anlamaya çalışmanın çatışma ve çekişmelerin önüne geçeceği muhakkak.
Gelinin her şeyden önce bir gün kendisinin de yaşlanacağını düşünmesi, her evli çiftin, kaynanasının eşinin annesi olduğunu, eşinin kendi annesine nasıl davranmasını istiyorsa, kendisi de eşinin annesine öyle davranması gerektiğini kabullenmesi gerekir. Eşinin akrabalarına iyi davranması eşini mutlu edeceğini bilerek davranması gerekmektedir. Gelin kaynanasını annesi gibi görüp, problemlerin çözüm aşamasında onun tecrübesinden faydalanması, zaman zaman akıl danışması hem kendi hem de onu mutlu edecektir. Bunun yanı sıra kayınvalide de her şeyden önce gelinini bir yabancı ve bir düşman gibi görmemelidir. Kayınvalide, gelinine ’kızım’ der ve kızı gibi davranırsa, gelin de onu annesi gibi görecek ve ona göre hareket edecektir. Kayınvalide büyüklüğünü bilmeli, gelinin acemilik ve gençlik hatalarını büyütmemelidir.
Hayat çok kısa. Hayatı daha güzel yaşamak için. Biraz duygudaşlık (empati),

Gelinden başlayalım, soralım derdi nedir?
Evlilik her geline çok yöntemler denedir.
Anasından görmüştür, belki de ninesinden;
Hazırlıklı gelmiştir belli çıkan sesinden.
Kaptırmayı istemez ilk günden paçasını,
Anadan tembihlidir bozdurmaz façasını.
Gelinde bir çalım var kaynana kim oluyor,
Yüze çemkirmese de, hep burnundan soluyor.
Yönetimi istiyor bakanlık kabul değil,
Her konuya maydanoz kürek gibi döner dil.

Adı bir kez kaynana, melek olsa fark etmez,
Gelin ayak diretir başka yöne çark etmez.
Çatarak kaşlarını eşine göz ağardır,
Adam susar seslenmez etmesin diye dır dır.
En küçük meseleden dağ gibi kriz çıkar,
Hatır gönül hak ola hepsini döker yıkar.
Eğer elinden gelse, kaynanadan tez doğar,
Ona hayat tanımaz bir kaşık suda boğar.
Her gelin olan kadın, kaynana adayıdır,
Kaynanasız evlerde onlar kabadayıdır.

Gelelim kaynanaya, sanki gelin olmadı,
Kaynanayla birlikte bir arada kalmadı.
Şimdi ne değişti de tersine döndü dersin,
Allah iki arada kalana sabır versin.
Ana oğlu kıskanır gelin alacak diye,
Oğul beni unutup ona kalacak diye.
İçinde bir hırs vardır, kaynanasından kalma,
Bilinçaltında yatar, öcü gelinden alma.
Gelinken düşünülen tam tersine dönüyor,
Gelininin sırtına kâbus gibi biniyor.

Herkes hizmet bekliyor yeni gelmiş gelinden,
Ütü, yemek bulaşık, paspas düşmez elinden.
Tabiatın kanunu, bu devran böyle döner,
Gelin kaynana aşkı, toprak altında diner.
Gülüm sarım yaşamak varken bu kavga niye?
Gelin de kaynana da bilene bir hediye.
Bir tarafta ana var, bir tarafta yoldaşı,
Arada ezilenler her zaman erkek başı.
Mahir’in anlaması fazlasıyla zor gibi,
İki ateş arası yakar kızgın kor gibi…

Gelin ile kaynana, biri yar biri ana,
Kimi teyze haladır, her biri candır cana.
Kimisi kızımızdır, kimisi de bacımız,
Onlar bizim her zaman başımızda tacımız…