Kesin Delil

İsmail Hakkı Bursevî (ö. 1137/1725), tefsir, hadis, fıkıh, kelam ve tasavvuf gibi temel İslami ilimlerde çok sayıda eser yazan Osmanlı sûfîâlimlerindendir. Onun kaleme aldığı eserlerden biri de Kitâbü’l-Hucceti’l-Bâliğa’dır. Bursevî’nin daha rahat anlaşılması amacıyla Türkçeolarak yazdığını belirttiği bu eseri kendi türünde bir şaheserdir. Eserine En‘âm suresinin 149. âyetinden esinlenerek kesin delilanlamına gelen Kitâbü’l-Hucceti’l-Bâliğa ismini koyması oldukça anlamlıdır.Bursevî eserinde tasavvufa ve bu meyanda kendini mülhidlikle itham edenlere karşı âyet ve hadislerden deliller getirmek suretiylemeydan okurcasına cevap verirken şeriatla mutabık tasavvuf yolunun işaret taşlarını da dikiyor. Özellikle bu yolda sûfîlerce mezâliku’lakd?m diye isimlendirilen ayakların kaydığı yerlere dikkat çekiyor. Bu bakımdan eser tasavvuf karşıtlarının iddialarına bir reddiyeolmakla birlikte aynı zamanda bu yolun esasları ve amacını ortaya koyan bir kılavuz niteliğindedir.