Atak Oyunun İki Dehası: Alyehin ve Tal

Satrançta kombinezon sanatına, Reti, şu büyüleyici tanımı getiriyor: "Kombinezonlar bize, cansız taşların ardında onları yönlendiren, onlara canlılık kazandıran bir zihnin bulunduğunu sezinletiyor. Bu duyguyu, doğada birbirinden kopuk duran ve rastlantısal görünen onca oluşumun ardında bir büyük yönetici ruhun, doğa kanunların bulunduğunu bilmemizden kaynaklanan zihinsel hazza denk sayabiliriz." Özellikle "fedalı kombinezonlar" konusundaki saptaması olağanüstü bir derinlik içeriyor Reti`nin: "Fedanın görünüşteki akla aykırılığı, feda eden oyuncunun bir düşünce uyarınca oynadığının yeterli kanıtıdır. Demek ki, taşların tehlikeye atılması ve eksik taşların çokluğa karşı yengisi, zihnin maddeye üstünlüğünü simgeliyor."
Tartakower, satranç dehasının kombinezon yeteneğinde somutlaştığını anımsatıyor: "Satrançının gücünü ölçmeye yarayan etkenler ne kadar çok olursa olsun (örneğin teorik bilgiler, durum değerlendirmesi, güç durumlarda soğukkanlılık vb.), itiraf etmeli ki, gene de sonunda başlıca rolü oynayan kombinezon yeteneğidir."
Pachmann ise, kombinezon sanatının bireysellikle gizlenmiş temel özelliğine farklı bir yaklaşım getiriyor: "Birçok satranççı, karışık bir kombinezonun ustaların dehasından ve sezgisinden ileri geldiğini belirtmeye hazırdır. Mutlaka, yaratıcı hayalgücünü kanıtlamak bir kombinezon için zorunludur, fakat bu, koşullardan biridir ve en önemlisi de değildir. Bunun yanında bireysel her durumun özelliklerinin ve bütün stratejik belirtilerin bilgisi gerekir... En önemlisi, kombinezon olanaklarının işaretlerini tanımaktadır." Elinizdeki kitap, ikinci basıma bu belirlemeler ışığında hazırlandı.