Xisor Aşireti'ni Kürt toplumunun diğer aşiretlerinden ayıran en belirgin ve köklü özellik, tüm fertlerinin Alevî inancına mensup olmasıdır. Bu durum, aşiretin sadece manevi yaşamını değil, aynı zamanda sosyal hiyerarşisini, geleneklerini ve toplumsal ilişkilerini de derinlemesine şekillendirmiştir.
1. Alevîliğin Xisor Yaşamındaki Yeri
Xisor Aşireti'nde Alevîlik, bir inançtan öte, bir yaşam biçimi, bir ahlak ve toplumsal düzenleyici sistemdir. Aşiretin mensuplarının Kurmancî konuşan Kürtler olması, inancın ritüellerinin, cemlerin ve sözlü kültürün Kürt Alevî geleneği içinde zenginleşmesini sağlamıştır.
Bu yapı, aşiretin tarihi boyunca dış etkilere karşı kimliğini korumasında hayati bir rol oynamıştır.
2. Pir, Mürşid ve Ocak Bağlılıkları
Alevî inancında manevi rehberlik, Ocaklar ve Pir-Mürşid-Talip silsilesi üzerinden kurulur. Xisor Aşireti'nin bu manevi hiyerarşideki konumu, verilen bilgiler ışığında net bir şekilde belirlenmiştir:

Manevi Kategori Bağlı Olunan Ocak Görevi / Rolü
Pir-Dede Ocağı Üryan Hızır Ocağı Talip (mürid) olan Xisor ailesine rehberlik eden, Cemleri yürüten manevi liderlerin çıktığı ocak.
Mürşid Ocağı Serçağlan Ağuçan Ocağı Pirin de Piri sayılan, inanç yolunun en üst basamağındaki ocak; aşiretin manevi silsilesinin en üst mercii.

Bu iki ocağa olan bağlılık, Xisor Aşireti'nin Anadolu Alevîliği haritasındaki yerini kesinleştirir.

3. Ocak Merkezi ve Kutsal Mekanlar
Aşiretin inançsal yapısı, sadece manevi bağlılıklarla değil, somut coğrafi merkezlerle de pekişir.
Ocak Dedelerinin Mekanı: Xisor Aşireti'nin bağlı olduğu ocakların dedeleri, geleneksel olarak Adıyaman'ın Süsen Köyü'nde bulunmaktadır. Bu köy, aşiret üyeleri için manevi ziyaret ve istişare merkezi olma özelliğini taşır.
Üryan Hızır Türbesi: Pir Ocağı'nın kurucusu veya en önemli temsilcisi olan Üryan Hızır'ın türbesi, aşiretin yerleşim bölgesinden uzakta, Dersim-Pertek Zeve Köyü'nde yer almaktadır. Bu durum, aşiretin coğrafi olarak Adıyaman'da yoğunlaşsa bile, manevi köklerinin Dersim (Tunceli) bölgesindeki Alevî ocaklarına uzandığını gösterir. Bu türbe, aşiret mensupları için önemli bir ziyaretgâh (kutsal ziyaret yeri) ve manevi bağlılık noktasıdır.
Bu derin manevi yapı, Xisor Aşireti'nin kültürel kimliğinin temelini oluşturur ve sonraki tarihsel olaylarda aşiretin tutumunu ve dayanıklılığını anlamak için anahtar niteliğindedir.

Sonraki bölümde (Bölüm 3), aşiretin tarihsel sürecine geçebilir, özellikle 20. yüzyılın başlarındaki nüfus yapısını ve 1577'deki kritik isyan olayını ele almaya başlayabiliriz.